Δώρα Γιαννακοπούλου: “Ο ρόλος μας γίνεται το δεύτερο εγώ μας”. Ένας βωμός, σπιθοβολούν τα πυρωμένα του κάρβουνα, ακούστε άνθρωποι, τελείται μια θυσία, ένα όνειρο τέχνης πλασμένο, ανόθευτο, αγνό, φλέγεται, γίνεται στάχτη και με τα χέρια της, εκείνη που στον καθρέπτη αναπλάθει ξανά και ξανά μια φιγούρα, εντείνει παλμούς, άτονους και τόσο αιμοφόρα τονικούς, που ακούς τις κραυγές της, όχι δεν αναφωνεί κραυγές, συλλαβίζει μια πλάνη, κάτι ουτοπικά παράδοξο, το ήθος…
Ναι, το ήθος μιας τέχνης, που κάθε φορά φλέγεται ασφυκτικά, βουλιάζει και πεθαίνει στον μαύρο βούρκο της σκηνής, εκεί, εκεί οπού κανείς δεν είναι κανείς…
Η Δώρα Γιαννακοπούλου είναι το φερέφωνο του ήθους, ποιεί και πλάθει την εξουσιοδότηση του με το να «μετεμψυχώνει» ρόλους και να ενσαρκώνει μορφές, από εκείνες τις λεύκες στο σκοτάδι και της μαύρες στο φως της ημέρας, είναι ηθοποιός.
Είναι μια από τις «Φυλακισμένες» του Ignacio del Moral, έργο το οποίο διαδραματίζεται έχοντας ως κόμβο, ως σημείο αναφοράς τον πολυχώρο Vault.
Μια σοφία θεάτρου, ένα αίνιγμα ονείρου, όμως τόσο πασιφανές και έχει μια ρώμη, ένα σφρίγος που όποιος τολμά ας μην το πιστέψει. Η Δώρα ξετυλίγει την δική της ιστορία, πάνω στο πανί του δικού της θεατρικού σεναρίου και αφηγείται το πως εκείνη εκμεταλλεύτηκε το όραμα της υποκριτικής…
Θέατρο, ένα όνειρο, ένας καθαρός αλλά και με διακυμάνσεις μονόδρομος. Θα θέλαμε να μας αφηγηθείτε τη γέννηση του πρώτου και την περιπέτεια του δεύτερου.
Το όνειρο ζούσε σαν μια λανθάνουσα μορφή πυρκαγιάς μέσα μου, από πολύ μικρή ηλικία. Πήρε όμως μορφή και ουσία γύρω στα 15-16 όταν διάβασα την τραγωδία “Αγαμέμνων”. Παθιάστηκα με την Κλυταιμνήστρα. Και η Κλυταιμνήστρα με πήρε από το χέρι και μου γνώρισε το θέατρο.
Το θέατρο είναι ζωή. Στη ζωή μας ορίζουμε μια πορεία που αλλάζει δρόμους, παίρνει ανηφόρες και κατηφόρες, πίκρες και χαρές. Έτσι και το θέατρο μπορεί να είναι μονόδρομος αλλά κανένας μονόδρομος δεν μπορεί να έχει αξία αν δεν παλέψεις γι` αυτόν. Και κάθε πάλη έχει αγκάθια που σε τσιμπάνε αλλά και αγκάθια που σε προστατεύουν.
Ποιος ήταν ο πιο τολμηρός αλλά και απαιτητικός ρόλος που κλιθήκατε να ερμηνεύσετε;
Για να το συνδέσω και με την προηγούμενη ερώτησή σου, η ομορφιά της περιπέτειας του θεάτρου είναι αυτή. Ότι κάθε φορά που παίρνεις ένα ρόλο στα χέρια σου λες αυτός είναι ο πιο τολμηρός, ο πιο απαιτητικός και αυτό γιατί κάθε φορά έχεις στα χέρια σου μια άμορφη μάζα πηλού που εσύ θα της δώσεις μορφή, εσύ θα της φυσήξεις ζωή.
Κάθε ρόλος έχει απαιτήσεις και χρειάζεται τόλμη από τον πιο “μικρό” μέχρι τον πιο “μεγάλο”. Είναι κάθε φορά μια κατάθεση μέρους τους εαυτού σου, του είναι σου, οπότε αυτό από μόνο του είναι μια περιπέτεια. Πολλές φορές ψάχνοντας ένα ρόλο, εμφανίζονται και δικοί σου κρυμμένοι δαίμονες που είτε σε νικούν, είτε τους κάνεις συνοδοιπόρους στο ταξίδι σου.
«Φυλακισμένες»! Εσείς σε ποιο κελί απομονωθήκατε στον ρόλο; Ποια ήσασταν στην σκηνή αυτή του Vault και ποιες «μελανιές» σας αφήνει κάθε φορά αυτό το έργο;
Εγώ βρέθηκα στο κελί παρέα με τη Θεοδοσία. Είναι η γηραιότερη φυλακισμένη και ηλικιακά αλλά και σε χρόνια που είναι ήδη στη φυλακή. Είναι μια γυναίκα που έχει σκοτώσει τον άντρα της με τα ίδια της τα χέρια και έχει χρέη δεσμοφύλακα στις υπόλοιπες φυλακισμένες. Η Θεοδοσία είναι μια περίπτωση γυναίκας που δεν ξέρει τι θα πει αγάπη. Δεν είναι μορφωμένη και από πολύ μικρή αναγκάστηκε να μάθει πως ο τρόπος επιβίωσης είναι μονάχα η υποταγή.
Οι μελανιές που μου αφήνει αυτό το έργο είναι πως αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι άνθρωποι του τότε, είναι άνθρωποι που μπορούμε να δούμε και σήμερα, που ίσως και να γνωρίζουμε κάποιους από αυτούς.
Τι μας αφηγείται ο Ignacio del Moral, ο συγγραφέας του έργου, μέσα από την πένα του και τις χαρακιές που άφησε στο κοινό;
Μας αφηγείται τους ανθρώπους. Μας αφηγείται τις γυναίκες. Μας αφηγείται πως μια γυναίκα μπορεί να είναι μάνα, δολοφόνος, πόρνη, ερωτευμένη, κακιά,, εκδικητική, αγωνίστρια. Να πονάει και ταυτόχρονα να γελάει. Να αναπνέει και να πνίγεται. Να είναι σκλαβωμένη και να μάχεται ακόμα και για μια στάλα ελευθερίας. Η αιώνια πάλη της ελευθερίας και της κάθε μορφής εξουσίας που καταδυναστεύουν τον άνθρωπο. Που δεν τον αφήνουν να είναι άνθρωπος.
Ο ίδιος ο άνθρωπος είναι η χαρακιά. Γεννιέται tabula rasa. Κανείς μας δεν γεννιέται κακός ή καλός. Κι αυτή για μένα είναι η μεγαλύτερη επιτυχία του έργου. Έδειξε πρώτα από όλα σε εμάς πως ο άνθρωπος μπορεί να είναι ικανός για τα πάντα. Ότι πάντα οι κοινωνικές συνθήκες που βιώνει ο καθένας μπορεί να κάνουν τον “καλό” “κακό” και τούμπαλιν.
Εσείς, μέσα από τον ρόλο σας, το πρόσωπο αυτό της “φυλακισμένης”, είδατε κάτι από τον εαυτό σας;
Είμαι της άποψης πως ο ηθοποιός σε κάθε του ρόλο ακόμα και αν δεν έχει βιώσει αυτά που έχει βιώσει ο ρόλος του, αν δε βάλει ένα δικό του κομμάτι, αν δεν χαρίσει τον εαυτό του στον ρόλο, δεν μπορεί να μπει στο 100% της όλης αυτής μυσταγωγίας.
Το θέατρο είναι θνησιγενής τέχνη. Ο ηθοποιός ζει με το ρόλο του από τη στιγμή που έχει το κείμενο στα χέρια του. Αστειευόμενη μπορώ να πω πως βιώνουμε και ένα είδος διπολισμού. Ο ρόλος μας γίνεται το δεύτερο εγώ μας. Ζούμε, κοιμόμαστε, ξυπνάμε με αυτόν. Τον έχουμε “πάνω μας” 24ώρες το 24ωρο. Όταν τελειώνει μια παράσταση αυτός ο άνθρωπος πεθαίνει για εμάς, πεθαίνει για τον θεατή, πεθαίνει για τους συνοδοιπόρους-συναδέλφους μας. Έτσι ξαφνικά βιώνουμε και ένα μικρό θάνατο κάθε φορά, γιατί χάνουμε κάτι δικό μας, έναν δικό μας άνθρωπο.
Οπότε ναι, δεν μπορώ να μην δω τη Δώρα και μέσα στη Θεοδοσία, γιατί είμαι η Θεοδοσία. Είμαι το στήριγμά της και είναι το χέρι που με κρατάει.
Ποια η ρεαλιστικότητα του έργου στην θυματοποίηση των γυναικών και την κακομεταχείριση τους; Θεωρείτε πως έχει παρέλθει εκείνη η εποχή;
Δυστυχώς σε αυτό το θέμα το έργο είναι ρεαλιστικό και αποτυπώνει την πραγματικότητα πολλών γυναικών του σήμερα. Η ενδοοικογενειακή βία ακόμα είναι ταμπού θέμα. Ακόμα κωφεύει η κοινωνία και η πολιτεία σε αυτό το θέμα, παρ’ όλες τις προσπάθειες που γίνονται, πόσο μάλλον σε περιόδους κρίσης όπως αυτή που ζούμε τώρα, όπου τα στατιστικά συνέχεια δείχνουν άσχημους δείκτες. Ακόμα υπάρχουν γυναίκες που κακοποιούνται και δεν τις στηρίζει η ίδια τους η οικογένεια, γυναίκες που φοβούνται να καταγγείλουν τέτοιες συμπεριφορές. Ακόμα υπάρχουν άνθρωποι που ξέρουν τι γίνεται στη διπλανή τους πόρτα και η κοινωνία τους έχει κάνει τόσο εγωιστές που επιλέγουν απλά να στρουθοκαμηλίζουν. Το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας είναι τεράστιο θέμα και μια συζήτηση που δεν πρέπει να κλείνει.
Εγώ με την αφορμή της συνέντευξης σου, θα ήθελα και μέσα από το περιοδικό σας, να υπενθυμίσω ότι υπάρχει ένας αριθμός επικοινωνίας, 24ωρης βάσης, που μπορούν οι γυναίκες αυτές να επικοινωνούν. Ο αριθμός είναι 15900.
Τι είναι αυτό που απαιτείτε εσείς από τον εαυτό σας στην ερμηνεία αυτού του ρόλου;
Θα σου απαντήσω σε αυτό με ένα κομμάτι από το βιβλίο του Στανιλάφσκι “Ένας ηθοποιός δημιουργείται”. Γράφει λοιπόν: ” σε περιμένουεμ εδώ, με τα νεύρα τεντωμέν, κι εσύ το μόνο που βρίσκεις να μας πεις είναι: άργησα λίγο. Ήρθαμε εδώ γεμάτοι ενθουσιασμό, έτοιμοι ν’ αρχίσουμε, ακι τώρα, εξ αθτίας σου, κανένας πια δεν έχει όρεξη για δουλειά. Δενε ίανι εύκολα να ξυπνάς τη λαχτάρα για δημιουργία, είν’ όμως πολύ ε’ύκολολ να τη σκοτώσεις. Μπορεί η δική σου δουλειά να εξαρτάται μόνο από σένα, αλλά δεν έχεις το δικαίωμα να καθυστερείς τη δουλειά των συναδέλφων σου. Ο ηθοποιός, όπως ακριβώς ο στρατιώτης, χρειάζεται σιδερένια πειθαρχία”.
Εκτός από τον δικό σας ρόλο ποιος άλλος σας προσέλκυσε από τις «Φυλακισμένες»;
Οι “Φυλακισμένες” για μένα έχουν το εξής μαγικό. Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις ρόλους. Τους θες όλους, τους αγαπάς όλους. Έχουν όλοι μια ιδιαίτερη μαγεία και πληρότητα που τους αγαπάς το ίδιο δυνατά.
Υπάρχει ομαδικό πνεύμα; Υπάρχει οικειότητα μεταξύ σας εκτός θεάτρου;
Είναι δύσκολο 16 άγνωστοι άνθρωποι να συνυπάρξουν αυτό είναι η αλήθεια. Και ακριβώς επειδή δε ζούμε σε μια γυάλινη σφαίρα δε θα σου πω το τυπικό, στα παρασκήνια περνάμε τέλεια και αυτό βγαίνει στον κόσμο. Προσωπικά τη θεωρώ αποστεωμένη και νεκρή φράση. Είμαστε 16 διαφορετικές προσωπικότητες, σε ένα καινούριο χώρο με τον καθένα να κουβαλάει ολόκληρη ζωή. Αλλά όπως σε κάθε παρέα, σε κάθε οικογένεια θα υπάρξουν και προστριβές και τσακωμοί αλλά τελικά υπερισχύει αυτό που μας ενώνει και εν τέλει μας σφίγγει σε μια τεράστια αγκαλιά.
Μιλάμε για ένα θίασο 16 ηθοποιών. Πως λειτούργησε ο σκηνοθέτης του έργου Δημήτρης Καρατζιάς για την καλύτερη απόδοση του έργου;
Ένας θίασος 16 ατόμων, σε μια τόσο μικρή σκηνή, είναι από μόνο του ένα μεγάλο στοίχημα που δε βάλαμε μόνο εμείς αλλά και ο Δημήτρης, αφού κάνει και ο ίδιος κάτι τέτοιο για πρώτη φορά, στο Vault. Προσωπικά θαυμάζω το πείσμα του στο να πετύχει κάτι τέτοιο, πείσμα που σίγουρα έδωσε και σε εμάς ώθηση σε στιγμές δύσκολες. Ο Δημήτρης έχει αυτό το “εκνευριστικά” υπέροχο χάρισμα, εκεί που βλέπεις μπροστά σου μόνο χάος, με μια κίνηση να στα κάνει όλα πολύ απλά.
Τι πιστεύετε μπορεί να προσέλκυσε τον Καρατζιά στο έργο ώστε να αναλάβει την σκηνοθεσία του;
Ο Δημήτρης, όπως έχουν δείξει και οι μέχρι τώρα δουλειές του, αγαπάει τον ρεαλισμό. Νομίζω πως τον τιγκάρει μέσα από τον σκληρό ρεαλισμό να βγάζει αλήθειες, τρυφερότητα και ανθρώπινα συναισθήματα και οι “Φυλακισμένες” έχουν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά.
Τι είναι για εσάς το Vault αλλά και το θέατρο γενικότερα;
Το θέατρο για μένα είναι το Α και το Ω μου. Είναι το δεύτερο σπίτι, η δεύτερη οικογένεια μου. Είναι το μυσταγωγικό ιερό που κάθε μικρή και μεγάλη θυσία του εαυτού μας έχει αξία και του δίνει άλλη μια ανάσα ζωής, άλλη μια στάλα στην κλεψύδρα της ζωής του και της ζωής μας. Είναι μια τελετή που μπαίνεις σε ένα ξέφρενο χορό μαζί με τους συμπρωταγωνιστές σου, το κοινό και ανυψώνεσαι στο ζενίθ του εγώ και του εμείς.
Το Vault για μένα είναι το όνειρο που γίνεται πράξη.
Πριν βγείτε εκεί έξω, στην σκηνή, ποια είναι η τελευταία σας σκέψη ως Δώρα;
Πριν βγω στη σκηνή η τελευταία μου σκέψη δεν είναι ποτέ ως Δώρα αλλά πάντα ως Θεοδοσία και είναι πάντα οι παρακάτω στίχοι από τις ΤΡΥΠΕΣ “Σαν πέφτει η νύχτα όλα γλυκαίνουν στο κελί μου. Γίνονται οι φόβοι μου χαρούμενα σκιάχτρα. Στήνουν χορό μες στο θεόρατο κελί μου. Μου τραγουδάει μια ξεκούρδιστή μπάντα… Ό,τι σκοτώνεις είναι δικο σου για πάντα…”
Κάθε Τετάρτη και Πέμπτη: 21:15
Διάρκεια: 100′ (χωρίς διάλειμμα)
Τιμές εισητηρίων:
Γενική είσοδος: 15 ευρώ
Φοιτητές / Σπουδαστές / Κάτοχοι Κάρτας Πολυτέκνων / ΑμΕΑ / Κάτοχοι Κάρτας Ανεργίας (ΟΑΕΔ): 10 ευρώ
Ατέλειες: 5 ευρώ
Πολυχώρος VAULT THEATRE PLUS
Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός
Τηλ.213 0356472 / 6949534889
