Ο ταλαντούχος ηθοποιός Χάρης Αττώνης σε μια εποικοδομητική συνέντευξη στο Koita-magazine!
Τον ξέρω προσωπικά εδώ και 2 χρόνια περίπου. Κάθε φορά που τον συναντώ παίρνω τεράστια δύναμη από το ταλέντο, το ήθος και την φρέσκια και χαρούμενη διάθεση που τον διακρίνει. Ο Χάρης Αττώνης είναι από τις περιπτώσεις της νέας γενιάς ηθοποιών, που δεν μιλά εκείνος για τη δουλειά του, αλλά μιλά η δουλειά του γι’αυτόν.
Τη φετινή θεατρική σεζόν, ο ίδιος μεταφράζει και σκηνοθετεί με μαεστρία και ευρηματικότητα την παράσταση «Λαμπρά Παράσιτα» που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο Θέατρο Tempus Verum – Εν Αθήναις. Ερμηνευτικά μας αποδεικνύει για ακόμη μία φορά πόσο σπουδαίος ηθοποιός είναι και πόσο δοτικός σε κάθε του ρόλο.
Απολαύστε τον….
Ποιο ήταν το έναυσμα που σε ώθησε να καταπιαστείς μ’ ένα έργο σαν τα ‘’Λαμπρά Παράσιτα’’;
Βρισκόμουν σε μια στιγμή που σκεφτόμουν έντονα ποιο ήθελα να είναι το επόμενο βήμα μου. Σε μια εποχή τόσο ανταγωνιστική, που το να κάνεις θέατρο μπορεί να χαρακτηριστεί παράτολμο, είχα ανάγκη να κάνω μια ενδοσκόπηση και να κατανοήσω λίγο τη θέση μου στο θέατρο, ως δημιουργός και τη θέση μου στην κοινωνία, ως άνθρωπος και πώς αυτά τα δύο μπορούν και πρέπει να συγκλίνουν. Και τότε ήρθε η πρόταση του Βαγγέλη Κώνστα, να συνεργαστούμε, αναλαμβάνοντας εκείνος το ρόλο της παραγωγής, που είναι τόσο σημαντικό και σπάνιο πλέον. Ξέρεις, μετά από τόσα χρόνια στη δουλειά, είναι σημαντικό να υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν σε σένα και θέλουν να «επενδύσουν», με κάθε ρίσκο. Δεν είμαι ένα εμπορικό όνομα, επομένως δεν έχω μάθει σε τέτοια αντιμετώπιση. Με το που έπεσε λοιπόν το έργο του Philip Ridley στα χέρια μου, άρχισα να το διαβάζω και να νιώθω όλο και περισσότερο το πώς ένα τέτοιο κείμενο μπορεί να γίνει μια παράσταση που ίσως δώσει κάποιες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, για τη θέση μου στο θέατρο και στην κοινωνία. Τα Λαμπρά Παράσιτα είναι ένα έργο απόλυτης προσωπικής μου συνειδητοποίησης και ένα προϊόν υποδειγματικής συνεργασίας με τους ανθρώπους που δούλεψαν για αυτήν την παράσταση.
Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που καθιστούν το έργο επίκαιρο στο φιλοθεάμον κοινό;
Πολλά και τόσο διαφορετικά μεταξύ τους. Είναι ένα έργο που λέει την ιστορία δυο απλών, καθημερινών ανθρώπων με τον πιο παράδοξο τρόπο. Δυο άνθρωποι που ξεπερνούν τα όριά τους για να κυνηγήσουν το όνειρό τους. Δυο άνθρωποι μεγαλωμένοι μέσα στην καταπίεση και την κοινωνική ανισότητα, που αποβάλλουν κάθε ηθική και αξία τους και γίνονται υπηρέτες μιας δολοφονικής και απάνθρωπης σταυροφορίας. Σε πρώτο επίπεδο βλέπεις κάποιους που σκοτώνουν κυριολεκτικά αυτά που θεωρούν εκείνοι «παράσιτα» της κοινωνίας για να αποκτήσουν το σπίτι και τα πράγματα των ονείρων τους. Εμβαθύνοντας όμως λίγο περισσότερο συνειδητοποιείς πώς ο σύγχρονος άνθρωπος έχει πέσει σε μια επικίνδυνη μελαγχολία, ίσως και κατάθλιψη και η επίτευξη της προσωπικής του ευτυχίας εξαργυρώνεται μόνο με προσωπικά, ιδιοτελή, μάλλον ανούσια κριτήρια. Το έργο μας κάνει συνενόχους, ηθοποιούς και θεατές μα και ολόκληρη την κοινωνία, σε αυτό που η εξαθλίωση του ενός αποτελεί τον πλούτο του άλλου. Πώς ένας ολόκληρος μηχανισμός λειτουργεί για την ενδυνάμωση και αποδυνάμωση των άκρων της κοινωνικής κλίμακας. Μια πανανθρώπινη ιστορία που απλώνεται από την αρχή της ανθρωπότητας, με αναφορές σε πολλούς μύθους και παραβολές, σε γνωστούς ήρωες, σε γεγονότα πρόσφατα και παμπάλαια όσο ο χρόνος.
Ποιος είναι ο δικός σου ρόλος στην παράσταση και πως θα τον χαρακτήριζες;
Εγώ κάνω τον Όλλυ, που ζει στο ταπεινό διαμέρισμά του με τη γυναίκα του την Τζιλ. Ένας μάλλον ταπεινός τύπος, χωρίς όνειρα και φιλοδοξίες που όταν όμως τους παρουσιάζεται η ευκαιρία να αποκτήσουν το τέλειο σπίτι, με την παρακίνηση της Τζιλ, γίνεται το εκτελεστικό όργανο όλης της επιχείρησης. Ένας μάλλον φουκαριάρης, αστείος τύπος, λίγο νερντ, λίγο άβουλος, λίγο εξυπνάκιας που καταλήγει στον πιο αδίστακτο σειριακό δολοφόνο. Μαζί με την Τζιλ «θέλουν κι άλλο, πιο λαμπρό και πιο μεγάλο» μέχρι το τέλος του… κόσμου.
Πέρα από την ερμηνεία, σ’ αυτό το έργο καταπιάνεσαι τόσο με την σκηνοθεσία, όσο και με τη μετάφραση. Ποιο από αυτά σε ιντριγκάρει λίγο περισσότερο;
Αν και σκηνοθεσία σπούδασα στο Λονδίνο, είναι κάτι που δε με είχε απασχολήσει ποτέ να κάνω μια και είχα αφοσιωθεί στην υποκριτική και για μένα αυτό είναι μια διαρκής σπουδή και εξέλιξη. Παρ’ όλο που είχαν παρουσιαστεί κάποιες προτάσεις, έπρεπε να έρθουν τα Λαμπρά Παράσιτα για να συνειδητοποιήσω ότι, διαβάζοντάς τα, τα έβλεπα ήδη στημένα, οπότε δεν είχε νόημα να ζητήσω σε κάποιον άλλον να τα σκηνοθετήσει. Θεωρώ την τέχνη του θεάτρου ολιστική κι έτσι το ένα πράγμα δένει οργανικά με το άλλο. Δε θεωρώ ότι έκανα κάτι πολύ διαφορετικό δηλαδή από αυτό που κάνω πάντα στο θέατρο. Δηλαδή να χρησιμοποιώ τις γνώσεις και τις όποιες δεξιότητές μου για να πούμε μαζί μια ιστορία. Εδώ απλώς είχα τη συνολική ευθύνη του συντονισμού όλου του εγχειρήματος κι έτσι το άγχος και η δουλειά ήταν πολλαπλάσια. Και σαφώς χωρίς τους σπουδαίους συνεργάτες μου, με επικεφαλής την Ευγενία Δελιαλή ως βοηθό μου και υπεύθυνη στην κίνηση μας, ίσως να μην τα είχα καταφέρει. Το θέατρο πάντα με διαδάσκει, τι θα πει δουλειά συνόλου. Και πόσο σπουδαίο είναι αυτό όταν όντως συμβαίνει. Μα αν πρέπει να διαλέξω, θα επιμείνω στην υποκριτική. Η μετάφραση ήρθε κι αυτή ως ανάγκη και ξεκίνησε πέρυσι στον Πίθηκο του Κάφκα και την παρακίνηση του Άκι Βλουτή να κάνω τη μετάφραση. Πρώτος εκείνος πίστεψε σε εμένα και μετά εγώ. Και τον ευχαριστώ.
Θεωρείς ότι είναι η Ελλάδα του σήμερα μια σουρεάλ κοινωνία;
Δεν ξέρω αν είναι μόνο του σήμερα αλλά ανέκαθεν τη θεωρούσα σουρεάλ. Ναι. Ω Ναι. Κι αυτό είναι συνάμα συναρπαστικό και αγχωτικό. Γοητευτικό και σοκαριστικό. Υπέροχο και προβληματικό. Δε θέλω να γκρινιάξω μα πιστεύω ότι είμαστε μια χώρα όντως ευλογημένη για πολλούς λόγους. Μακάρι να λειτουργούσαμε λίγο περισσότερο ως σύνολο και όχι ο καθένας για την πάρτη του. Με στεναχωρεί όταν βλέπω ακόμα και νέους ανθρώπους να λένε αυτό το «έλα μωρέ…» που χαρακτήρισε γενιές και γενιές. «Έλα μωρέ, από μένα εξαρτάται; Έλα μωρέ, βλάκες είμαστε σαν τους ξένους; Έλα μωρέ, σιγά μην δεν καπνίσω, δεν περάσω με κόκκινο, δε βρίσω στο δρόμο, δε σου φάω τη σειρά, δεν παρκάρω στη θέση αναπήρων. Σιγά μην έρθω στη θέση σου. Μια χαρά είμαι στη δικιά μου». Νιώθω πως κανένας δεν είναι ουσιαστικά ευχαριστημένος με την κατάσταση που λειτουργούν τα πράγματα μα λίγο πολύ όλοι βολεύονται. Πέρασα φάσεις μεγάλης απογοήτευσης για τη ζωή γύρω μου. Μα πλέον αρχίζω να με μαλώνω και να βλέπω ποιο είναι το δικό μου μερίδιο ευθύνης σε όλο αυτό. Εγώ τι κάνω για να αλλάξω τα πράγματα που με ενοχλούν. Γιατί όσο παραιτούμαι και απλώς τα σχολιάζω με αναρτήσεις μου στο φέισμπουκ, δε συνεισφέρω τίποτα και σε κανέναν παρά μόνο κερδίζω μια πρόσκαιρη ηθική ικανοποίηση και μάλλον ανούσια.
Για μένα το όπλο μου είναι η δουλειά μου, αν μπορώ να σε παρακινήσω στο ελάχιστο μέσω αυτής, δε χρειάζεται να γίνω πολιτικός για να τα καταφέρω. Και αν ο καθένας από το πόστο του και με τη στάση ζωής του λειτουργεί δίκαια για τον εαυτό του και τους άλλους, ο σουρεαλισμός τότε θα λειτουργεί μόνο σε ένα επίπεδο ψυχαγωγίας και όχι καταδυνάστευσης της κοινής λογικής και ευημερίας.
Τι σημαίνει για εσένα με λίγα λόγια το επάγγελμα του ηθοποιού;
Δεν ξέρω αν μπορώ να το αποκαλέσω επάγγελμα, αν και για μένα αυτό είναι η σταθερή μου απασχόληση. Δεν μπορώ όμως να βιοποριστώ από αυτό 100%. Είτε από επιλογή, είτε από σύμπτωση. Για μένα είναι μια διαρκής σπουδή και ένας τρόπος να αντιμετωπίζω τη ζωή και τον κόσμο γύρω μου. Μια αγάπη απροσδιόριστη και έντονη και σαφώς συχνά μια σχέση παράνοιας και απελπισίας.
Κατά πόσο η υποκριτική επηρεάζει τη ζωή σου και σε ποιο βαθμό;
Σε μεγάλο βαθμό πιστεύω μια και όταν κάνω πρόβες, μελετάω έργα, έχω παραστάσεις, δε συμβαίνουν και πολλά άλλα στη ζωή μου. Βυθίζομαι σε όσα κάνω και αφήνω να με ταξιδέψουν. Μάλλον αυτός ήταν και ο λόγος που αρχικά αποφάσισα να ασχοληθώ με το θέατρο. Ένας τρόπος να αποκτήσω μια ζωή πολύχρωμη, ενδιαφέρουσα, έντονη, συναισθηματική. Και όντως η αγάπη που συχνά εισπράττεις από τον κόσμο – γιατί το θέατρο είναι το κατ’εξοχήν επικοινωνιακό είδος τέχνης – είναι θεραπευτική. Κι είμαι ευγνώμων. Μα συχνά και η απόρριψη, η αδιαφορία, η κριτική. Σε θέτουν σε μια διαρκή αναστάτωση μάλλον, που χρειάζεται πολλή δουλειά και ισορροπία για να παραμείνεις σταθερός, ψύχραιμος και να μην έχεις ανάγκη τα ψυχοφάρμακα.
Ποιος θεωρείς ότι είναι ο ρόλος του θεάτρου εν έτει 2018 στην Ελλάδα και ποια είναι τα περιθώρια εξέλιξης του;
Δεν ξέρω αν μπορώ να το απαντήσω αυτό. Θα έλεγα απλώς να παραμένει ειλικρινές στις προθέσεις του και να θέλει να εξελίσσεται. Να είναι ένας φορέας φωτός και χαράς και όχι μιζέριας και ψευτοκουλτούρας. Υποφέρουμε πολύ από αυτό νομίζω. Θεωρούμε ότι η ποίηση είναι η κατάθλιψη που μεταφέρεται από τη ζωή στη σκηνή και σνομπάρουμε όποια απόπειρα προσέγγισης της ζωής και του θεάτρου από το δρόμο που ανοίγει το μυαλό, την ψυχή και δίνει τροφή για σκέψη και δεν επαληθεύει απλώς τον εθνικό μαρασμό.
Τι επάγγελμα θα έκανε ο Χάρης αν δεν ήταν ηθοποιός;
Το σκέφτομαι ακόμη, τις στιγμές τις απελπισίας που δε θέλω να είμαι ηθοποιός. Αν το είχα βρει θα το έκανα.
Πως φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε 5 χρόνια από σήμερα;
Ελπίζω ωριμότερο και επιτέλους απεξαρτημένο πλήρως από τη σοκολάτα.
Τι ζητάς από το 2018 να σου φέρει;
Αγάπη. Μόνο αγάπη. Αυτό που σε κάνει να ξυπνάς το πρωί και το βράδυ σε βάζει για ύπνο. Αυτή την αγάπη. Την απλή και την τόσο δυσεύρετη. Αγαπάτε!
Ευχαριστώ πολύ Χάρη γι’αυτή την όμορφη συζήτηση που είχαμε. Σου εύχομαι από καρδιάς να γεμίζεις την ψυχή μας με τέχνη, φως και σκέψη!
*Φωτογραφίες: Γιώργος Φραγκίσκος
*6 τελευταίες παραστάσεις για τα Λαμπρά Παράσιτα:
Παρασκευή 5, Σάββατο 6 και Κυριακή 7,
Παρασκευή 12, Σάββατο 13 και Κυριακή 14 Ιανουαρίου στις 21:00 στο Tempus Verum-Εν Αθήναις
