Ο Μάριος Ιορδάνου και η Σοφία Καζαντζιάν, λίγες ημέρες πριν την πρεμιέρα της παράστασης ‘‘Η Σονάτα του Σεληνόφωτος’’ που ανεβαίνει στο Θέατρο Αλκμήνη, μιλούν στο Koita-magazine.
Μετά το Δουβλίνο και το Παρίσι, το αριστουργηματικό έργο του Γιάννη Ρίτσου «Η ΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ» έρχεται σε σκηνοθεσία Μάριου Ιορδάνου στο θέατρο Αλκμήνη από το Σάββατο 27 Ιανουαρίου.
Η παράσταση, παρουσιάζεται με ένα συνδυασμό έργων του ποιητή με στίχους των Χαλίλ Γκιμπράν, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.
Ο Μάριος Ιορδάνου και η Σοφία Καζαντζιάν, που υπογράφει τη θεατρική διασκευή και τις χορογραφίες, έχουν βραβευτεί από την Unesco για την ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό έχοντας στο ενεργητικό τους μία ευρωπαϊκή πορεία με τις παραστάσεις τους “Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι…” για τον Νίκο Καζαντζάκη (Βερολίνο, Ζυρίχη, Παρίσι, Μόσχα) και “Ο Κρητικός (Ύμνος εις τον Έρωτα)” για τον εθνικό ποιητή της Ελλάδας, Διονύσιο Σολωμό, που παρουσιάστηκε στον Καθεδρικό Ναό της Ζυρίχης, στην Αίθουσα Καλλιτεχνών στο Μόναχο, στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών και στο Great Hall στο Λονδίνο.
Ποιο ήταν το έναυσμα που σας ώθησε να καταπιαστείτε με το έργο του Γ.Ρίτσου ‘’Η Σονάτα του Σεληνόφωτος’’ που ανεβαίνει στο Θέατρο Αλκμήνη;
Σ.Κ.: Οι επιλογές μας κάθε φορά έχουν να κάνουν κυρίως με την αγάπη μας για τον άνθρωπο πίσω από το έργο. Ο Γιάννης Ρίτσος ήταν και είναι μία “φωνή” που έχει ανάγκη κάθε σήμερα για να γίνει καλύτερο.
Ποια η δυσκολία του να σκηνοθετείς ένα ποίημα και να το διασκευάζεις και θεατρικά;
Μ.Ι.: Προσωπικά, δεν πιστεύω στις δυσκολίες ως εξωτερικό παράγοντα. Πιστεύω ότι τις ορθώνει ο νους μας και η ψυχή μας. Όταν έχεις οραματιστεί να φέρεις επί σκηνής ποίηση ή φιλοσοφία, η διαδικασία είναι τόσο δημιουργική που δεν υπάρχει χώρος για δυσκολίες ή φόβους αλλά μόνο για όνειρα και είναι ωραίο να ζεις όχι με τους φόβους σου, αλλά με τα όνειρά σου.
Σ.Κ.: Η διασκευή ενός τόσο μεγάλου και κλασικού ποιήματος είναι σίγουρα μία πρόκληση. Απαιτεί μελέτη αλλά το πιο σημαντικό είναι να ξέρεις τι θέλεις να πεις με μία θεατρική μεταφορά. Ο Μάριος είχε την ιδέα για πρώτη φορά η κεντρική ηρωίδα να μην είναι μία μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκα, αλλά η καρδιά της που κάνει όλα όσα θέλει αλλά δεν μπορεί να κάνει η καθηλωμένη στην πολυθρόνα του ποιήματος γυναίκα. Νομίζω ότι το κίνητρο να δώσουμε μία ερμηνεία της τέταρτης διάστασης του Γιάννη Ρίτσου, όπως εμείς την εκλαμβάνουμε, ήταν που έκανε και τη θεατρική διασκευή μία μοναδική διαδικασία.
Τι θα δει ο θεατής στη σκηνή του θεάτρου Αλκμήνη και ποιο το μήνυμα που θέλει να περάσει;
Μ.Ι.: “Η Σονάτα του Σεληνόφωτος (Venceremos)” είναι μία διαφορετική προσέγγιση του έργου του Γιάννη Ρίτσου, όπως δεν έχει ανέβει ποτέ στο παρελθόν. Η επιλογή να ερμηνευτεί από νέα σε ηλικία ηθοποιό περνάει ακριβώς το μήνυμα της κατάργησης των ορίων (χρονικών, ιδεολογικών). Η ψυχή του ανθρώπου μένει πάντα νέα όσο κι αν μεγαλώνουμε. Η προσθήκη της λέξης venceremos (λέξη με την οποία έκλεινε τις ομιλίες του ο Τσε) φέρνει το έργο στο σήμερα, στο σύγχρονο Έλληνα που έχει ανάγκη να πιστέψει ότι θα νικήσουμε, θα ξεπεράσουμε τα εμπόδια, όποια κι αν είναι αυτά.
Σ.Κ.: Ουσιαστικά, στο έργο θέλουμε να ακουστεί η φωνή του ίδιου του Γιάννη Ρίτσου. Εκτός από τη Σονάτα του Σεληνόφωτος, περνάμε και από άλλα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου αλλά και από στίχους/λόγια του Χαλίλ Γκιμπράν, του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.
Το έργο αυτό έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου, στην Ιρλανδία, στο δημαρχείο του Παρισιού αλλά και στην ιδιαίτερη πατρίδα του Ρίτσου, στη Μονεμβασιά. Ποια τα συναισθήματα σας από αυτή την εμπειρία και ποια η αντίδραση του κόσμου;
Μ.Ι.: Η ποίηση και το θέατρο δε γνωρίζουν γεωγραφικούς περιορισμούς και αυτό το διαπιστώνουμε σε όποια χώρα κι αν έχουμε ανεβάσει παράστασή μας. Ο Ρίτσος έλεγε ότι ποίηση κάνουμε όχι για όσα μας διχάζουν αλλά για όσα μας ενώνουν.
Σ.Κ: Είναι μαγικό που οι άνθρωποι είτε είναι Γάλλοι είτε Έλληνες είτε Ιρλανδοί συγκινούνται ή χαμογελούν στα ίδια σημεία, χειροκροτούν με την ίδια θέρμη και φεύγουν φωνάζοντάς μας “Venceremos”!
Και οι δύο σας έχετε βραβευτεί από τηνUNESCOγια την ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό. Πως αισθάνεστε γι’ αυτή τη διάκριση και ποιες οι σκέψεις σας για το μέλλον;
Σ.Κ.: Μας τιμά σίγουρα ιδιαίτερα, όπως και η ανταπόκριση του κόσμου στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Σκέψεις για το μέλλον υπάρχουν ήδη πολλές, αλλά προς το παρόν ανυπομονούμε για την έναρξη των παραστάσεών μας στην Αθήνα. Είναι μία παράσταση που έχει ανέβει μόνο εκτός Ελλάδας και στη γενέτειρα του Γιάννη Ρίτσου.
Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος του θεάτρου εν έτει 2018 στην Ελλάδα και ποια είναι τα περιθώρια εξέλιξης του;
Μ.Ι.: Ρόλος του θεάτρου ήταν, είναι και θα είναι πιστεύω πάντα να φωτίσει τα αφώτιστα, να ξεσκουριάσει τον κόσμο που ζούμε από παρωχημένες αντιλήψεις, ιδεολογίες που μόνο διχάζουν και δίνουν ταυτότητα σε ό,τι από μόνο του δεν έχει και να βοηθήσει τον άνθρωπο να γίνει ανθρωπινότερος.
Σ.Κ.: Ο κόσμος είναι σκληρός και βίαιος. Το θέατρο με βοηθάει να τον αντέχω χωρίς να μου λέει ψέματα. Νομίζω πως μόνο η τέχνη μπορεί να το κάνει αυτό. Μέσα από τη σκληρή αλήθεια να σου δίνει δύναμη… κι αυτό συμβαίνει γιατί σου φωνάζει να μη μένεις απαθής και να μη σιωπάς μπροστά στην πραγματικότητα. Αυτός νομίζω ότι είναι ο ρόλος του θεάτρου. Η εξέλιξή του θα είναι ο ψίθυρος να γίνεται σιγά σιγά κραυγή.
Τι σημαίνει για εσάς η υποκριτική και κατά πόσο επηρεάζει τη ζωή σας;
Σ.Κ.: Θα σου απαντήσω με μία φράση του Γιάννη Ρίτσου. Ο Ρίτσος όταν τον ρώτησαν πως γράφει, απάντησε: “Πώς γράφω; Δεν ξέρω κι εγώ πως γράφω. Απλώς γράφω γιατί δεν μπορώ να μη γράφω. Είναι σα να ρωτήσετε κάποιον πως αναπνέει… Αναπνέει γιατί δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά. Αναπνέει γιατί αλλιώς θα πεθάνει.”
Μ.Ι.: Αυτό που κάνουμε με τη Σοφία δεν μπορώ να το περιορίσω στο πλαίσιο της υποκριτικής. Οι παραστάσεις μας μου αρέσει να λέω ότι είναι χειροποίητες από τη σκηνοθεσία μέχρι τα φώτα. Οραματιζόμαστε ένα έργο και ενώνουμε τέχνες και δυνάμεις για να του δώσουμε τη σκηνική μορφή που έχουμε στο μυαλό μας. Η υποκριτική είναι ένα κομμάτι της υλοποίησης αυτού του οράματος.
