Οι Έλληνες Στα Όσκαρ: Ποιοι ήταν υποψήφιοι, ποιοι κέρδισαν; (χρονολογικά)
Ας θυμηθούμε ποιοι Έλληνες, ή ελληνικής καταγωγής καλλιτέχνες κέρδισαν ή διεκδίκησαν το πολυπόθητο αγαλματίδιο μέσα στα χρόνια της Ακαδημίας των Όσκαρ.
Ο πρώτος ήταν ο Ελληνοαμερικανικής καταγωγής χορευτής και στενός συνεργάτης του Φρεντ Αστερ, Ερμής Παναγιωτόπουλος, γνωστός ως Hermes Pan (1909-1990), που κέρδισε το 1937 κέρδισε το Βραβείο Όσκαρ για τις χορογραφίες του στην ταινία «A Damsel in Distress». Ήταν υποψήφιος ακόμα δύο φορές: με το «Top Hat» το 1935 και με το «Swing Time» το 1936.
Η πρώτη Ελληνίδα ηθοποιός των βραβείων ήταν η Κατίνα Παξινού (1900-1973), που κέρδισε το Όσκαρ Β΄ Γυναικείου Ρόλου το 1943 για την ερμηνεία της στην ταινία «Για ποιον χτυπά η καμπάνα». Μάλιστα ήταν η πρώτη μη Αμερικανίδα ηθοποιός που πέτυχε αυτή τη διάκριση. Το βραβείο της τότε το είχε αφιερώσει στους συναδέλφους της στο Εθνικό, ζώντες και νεκρούς, ενώ είχε αναφερθεί και στη χώρα μας που βρισκόταν υπό Κατοχή. Έγινε η πρώτη Ηθοποιός που κέρδισε την Χρυσή Σφαίρα Β’ Γυναικείου Ρόλου στην Πρώτη Απονομή των Χρυσών Σφαιρών στο Λος Άντζελες το 1944.
Ο Ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης Ελία Καζάν -Ηλίας Καζαντζόγλου (1909-2003) ήταν το όνομά του- προτάθηκε 5 φορές για το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας: το 1948 για την ταινία «Συμφωνία Κυρίων», το 1952 για το «Λεωφορείο ο Πόθος», το 1955 για το «Το λιμάνι της αγωνίας», το 1956 για το «Ανατολικά της Εδέμ» και το 1964 για το «Αμέρικα, Αμέρικα». Κέρδισε δύο φορές, το 1948 και το 1955, ενώ πολλοί από τους ηθοποιούς του επίσης βρέθηκαν στη λίστα των Όσκαρ χάρη στους ρόλους που ερμήνευσαν στις ταινίες του. Είναι, ίσως, ο Έλληνας με τις περισσότερες Οσκαρικές Εμφανίσεις, όμως η φήμη του αμαυρώθηκε όταν συνεργάστηκε το 1952 με την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων, καταδίδοντας συναδέλφους του που μπήκαν στην περιβόητη «μαύρη λίστα». Παρά, την κακή φήμη που απέκτησε, το 1999 η Ακαδημία των Όσκαρ τον βράβευσε με Τιμητικό Όσκαρ για την συνεισφορά του στο Σινεμά.
Μεγάλος σκηνοθέτης και ηθοποιός του Χόλιγουντ ήταν ο ελληνικής καταγωγής, Τζον Κασσαβέτης (1929-1989), που το 1968 διεκδικεί Όσκαρ Β΄ Ανδρικού Ρόλου για την ταινία «Και οι 12 ήταν καθάρματα», ενώ την επόμενη χρονιά είναι υποψήφιος για το Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου για την ταινία «Faces». Τελευταία του συμμετοχή στη μεγάλη διοργάνωση ήταν το 1975, οπότε και διεκδίκησε το αγαλματίδιο για τη Σκηνοθεσία του στο «A woman under the Influence».
Ακόμα ένας σκηνοθέτης, ο Ελληνοκύπριος Μιχάλης Κακογιάννης (1922-2011) το 1965 διεκδίκησε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας, Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου με τον «Ζορμπά». Αν και έχασε η ταινία έμεινε στην ιστορία, κερδίζοντας 3 Όσκαρ, μεταξύ των οποίων κι ένα για τη Σκηνογραφία ενός σημαντικού Έλληνα δημιουργού, του Βασίλη Φωτόπουλου. Άλλες δυο ταινίες του προτάθηκαν για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1963 για την «Ηλέκτρα» και το 1978 για την «Ιφιγένεια».
Επίσης ο Βασίλης Γεωργιάδης (1921-2000) έλληνας σκηνοθέτης κατάφερε με Δύο από τις κινηματογραφικές του ταινίες, «Τα κόκκινα φανάρια» και «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», προτάθηκαν από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου στην τελική πεντάδα για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1963 και το 1965.
Το 1970 ο Κώστας Γαβράς διασχίζει το κόκκινο χαλί διεκδικώντας το Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας για το «Ζ». Η ταινία διεκδικεί και τα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Διασκευασμένου Σεναρίου, αλλά δεν κερδίζει κανένα από τα δύο. Το 1983 ο Γαβράς είναι και πάλι υποψήφιος με τον «Αγνοούμενο» όπου και κερδίζει μαζί με τον Ντόναλντ Στιούαρτ το Όσκαρ Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου.
Οι Ελληνοαυστραλοί αδερφοί παραγωγοί-σκηνοθέτες Μπιλ Μίλερ και Τζορτζ Μίλερ (Βασίλης Μηλιώτης και Γιώργος Μηλιώτης το 1996 προτάθηκαν για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας για το «Babe, το Γουρουνάκι» καθώς ο Τζορτζ Μίλερ ήταν υποψήφιος και για Όσκαρ Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου. Η Ταινία κέρδισε 1 Όσκαρ (7 Υποψηφιότητες). Ο Τζορτζ ήταν υποψήφιος και το 1993 για Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου για την ταινία «Λορέντζο». Το 2007 κέρδισε το πολυπόθητο Αγαλματίδιο για Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων με το «Happy Feet». Πιο πρόσφατα, το 2016 ήταν ξανά υποψήφιος για Καλύτερη Σκηνοθεσία και Καλύτερης Ταινίας για το «Mad Max, ο Δρόμος της Οργής» η ταινία του σάρωσε 6 Βραβεία Όσκαρ (10 Υποψηφιότητες).
Τελευταίος στη λίστα των σκηνοθετών πριν από τον Γιώργο Λάνθιμο είναι ο Ελληναμερικανός ο Αλεξάντερ Πέιν (Αλέξανδρος Παπαδόπουλος), που δυο φορές έχει τιμηθεί με το Όσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου: το 2004 για το «Πλαγίως» και το 2011 για τους «Απόγονους», ενώ τρεις φορές έχει προταθεί και για Όσκαρ Σκηνοθεσίας, το 2004 για το «Πλαγίως», το 2011 για τους «Απόγονους» και το 2013 για το «Νεμπράσκα» η οποία προτάθηκε για 6 Όσκαρ και δεν κέρδισε κανένα. Το 2000 ήταν ξανά υποψήφιος για την ταινία του «Η Εκλογή» για Όσκαρ Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου. Το 2011 για τους «Απόγονους» ήταν υποψήφιος και για Καλύτερη Ταινία.
Τελευταίοι στην λίστα των σκηνοθετών ο Γιώργος Λάνθιμος και Εύθυμης Φιλίππου που διαγωνίζονται στην κατηγορία Πρωτότυπου Σεναρίου για την ταινία «Αστακός» το 2017, αλλά και για την Δάφνη Ματζιαράκη, που είναι υποψήφια στην κατηγορία Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους με την ταινία της «4.1 Miles».Οι δυο πρώτοι βέβαια έχουν ξαναβρεθεί στην μεγάλη κινηματογραφική γιορτή το 2011, όταν ο «Κυνόδοντας» ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Οι Έλληνες ηθοποιοί δεν έχουν μεγάλο γκελ στα Όσκαρ των πρώτων ρόλων.
Η Μελίνα Μερκούρη διεκδίκησε το Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου με το «Ποτέ την Κυριακή» το 1960 κάνοντας μεγάλη εντύπωση, αλλά νικήτρια τότε ήταν η Ελίζαμπεθ Τέιλορ. Εκείνη τη χρονιά όμως ήρθε ένα Όσκαρ για τη χώρα μας, από τον Μάνο Χατζιδάκι που είχε υπογράψει τη μουσική της ταινίας.
Όσκαρ Α΄Ανδρικού Ρόλου έχει διεκδικήσει μόνο ο Χιου Τζάκμαν για τους «Άθλιους», αν και οι ελληνικές του ρίζες χάνονται στο χρόνο.
Στους δεύτερους ρόλους όμως τα πάμε καλύτερα, με την Κατίνα Παξινού βέβαια να ξεχωρίζει. Επίσης το 1962 ο Γιώργος Τσακίρης κερδίζει το Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου για την ταινία «West Side Story», ενώ την επόμενη χρονιά ο Τέλης Σαβάλας ήταν υποψήφιος για την ταινία «Ο βαρυποινίτης του Αλκατράζ».
Το 1976 ο Ελληνοαμερικανός Κρις Σάραντον διεκδίκησε το ίδιο αγαλματίδιο για την ερμηνεία του στην ταινία «Σκυλίσια μέρα», πρωταγωνιστώντας δίπλα στον Αλ Πατσίνο.
Τέλος το 1988, η ελληνικής καταγωγής Ολυμπία Δουκάκις κερδίζει τις εντυπώσεις και αποσπάει το Όσκαρ Β΄ Γυναικείου Ρόλου για το «Moonstruck».
Στη μουσική, εκτός από τον Χατζιδάκι, κι ο διεθνούς φήμης Βαγγέλης Παπαθανασίου το 1982 κατακτά το Όσκαρ Καλύτερης Μουσικής για τους «Δρόμους της Φωτιάς». Ο ίδιος δεν παρευρέθηκε στην τελετή και το χρυσό αγαλματίδιο το παρέλαβε εκ μέρους του ο William Hurt.
Επίσης ο Ελληνογάλλος Alexandre Desplat είναι επίσης μία κατηγορία μόνος του με ήδη 9 υποψηφιότητες στο ενεργητικό του και μια νίκη για την ταινία «Τhe grand Hotel Budapest» το 2014. Πέρα από αυτό, ο διάσημος συνθέτης έχει γράψει τη μουσική για πάρα πολλές διάσημες κινηματογραφικές ταινίες.
Μια κυρία της ενδυματολογίας που έχει πατήσει πολλές φορές το κόκκινο χαλί είναι η Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ (1922-2011) Το 1961 εκείνη έντυσε την Μελίνα στο «Ποτέ την Κυριακή», κερδίζοντας την πρώτη της υποψηφιότητα, ενώ το 1963 είναι και πάλι υποψήφια για την «Φαίδρα» του Ζιλ Ντασέν. Το αγαλματίδιο όμως έφτασε στα χέρια της το 1974 με τον «Υπέροχο Γκάτσμπι», όπου πρωταγωνιστούσαν ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ και η Μία Φάροου.
Στα βήματα της, η ελληνικής καταγωγής Πατρίτσια Φιλντ το 2007 βρίσκεται ανάμεσα στις υποψήφιες για το Βραβείο Ενδυματολογίας για την ταινία «Ο διάβολος φοράει Πράντα».
Οι διευθυντές φωτογραφίας μας επίσης τα πάνε καλά με τον Θείο Όσκαρ. Ο Φαίδων Παπαμιχαήλ ήταν το 2013 υποψήφιος για την «Νεμπράσκα» του Αλεξάντερ Πέιν.
Ο Κωνσταντίνος ή Ντιν Ταβουλάρις όμως έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ, αφού έχει προταθεί πέντε φορές: το 1975 για τον «Νονό 2» όπου και κέρδισε, το 1979 για το «The Brinks’ Job», το 1980 για το «Αποκάλυψη τώρα», το 1989 για το «Tucker: The Man and His Dream» και το 1991 για τον «Νονό 3».
Η Χριστίνα Λαζαρίδη το 2001 ήταν υποψήφια για το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Μικρού Μήκους για το «One Day Crossing» και 2 χρόνια αργότερα τη Νία Βαρντάλος διεκδικεί το χρυσό αγαλματίδιο για το Πρωτότυπο Σενάριο της εισπρακτικής επιτυχίας «My Big Fat Greek Wedding».
Ο Aλεξάντερ Ντινελάρης βραβεύτηκε με το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου για την ταινία «Birdman», μαζί με τους Aλεχάντρο Ιναρίτου, Νίκολας Γιακομπόνε και Αρμάντο Μπο το 2015.
Το 2009 ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης Λουί Ψυχογιός κερδίζει το δικό του Όσκαρ στην κατηγορία Ντοκιμαντέρ Μεγάλου Μήκους για το «The Cove».
