Ο «Αλιόσα το τσουκάλι», έργο του ΛέωνΤολστόι και η “Λιθουανία”, που απορρέει από το ποίημα του Ρούπερτ Μπρουκ, ξετυλίγουν στην θεατρική σκηνή του Θεάτρου Αλκμήνη μια συνδιαλλαγή έργων ανάμεσα σε δύο τόσο όμοιες προσωπικότητες της τέχνης.
Αθωότητα, εκμετάλλευση, όφελος, πόνος, τύψεις, αγάπη, ανιδιοτέλεια, αγνότητα, κτηνωδία για χάρη του χρήματος, αντανακλώμενη εικόνα της εποχής μας.
Ο Αλιόσκα έτρεχε, όλο έτρεχε προκειμένου να υπηρετήσει τους ανθρώπους που τον πρόσταζαν, και μόλις ερωτεύτηκε, η ανταμοιβή της καλοσύνης του, ήταν η απομόνωση, η απαγόρευση της ευτυχίας και ύστερα ο θάνατος, ίσως ένα δείγμα πως ο φτωχός δεν επιβιώνει. Ο Ρώσος ταξιδιώτης, για χρόνια αγνοούμενος και απομακρυσμένος από το σπίτι του, επιστρέφει στην πολύτιμη οικογένειά του, αντί για μια σφιχταγγαλία, έρχεται να του κλέψει το κομπόδεμα και την ψυχή ένα μαχαίρι στο στέρνο.
Ο σκηνοθέτης του έργου Γιάννης Φιλίας τραβά την αυλαία από τα σχοινιά της και παρουσιάζει, σε μια συζήτηση, τα έργα αυτά μέσα από τη δική του σκοπιά. Τι διαδραματίζεται στην παράσταση, μέσα από την ακρότητα και την «ζοφερότητα» των έργων, τι είναι εκείνο που θίγεται και πως εκείνος προσεγγίζει με την σκηνοθετική του εμβολή το σενάρια για την ορθή τουw παράδοση στο σανίδι, τα λέει ο ίδιος με κάθε λεπτομέρεια.
Δύο ιστορίες σμίγουν σε ένα έργο, η «Λιθουανία» του Ρούπερτ Μπρουκ και ο «Αλιόσα, το Τσουκάλι» του Λέον Τόλστοι, όμως, γιατί η εκλογή τούτων των έργων; Τι πραγματεύεται και τι είναι εκείνο που ενσαρκώνεται ερμηνευτικά στο Θέατρο Αλκμήνη;
Πολλές φορές οι ποιητές χαρτογραφούν την ίδια πλευρά της ανθρώπινης ψυχής, από διαφορετικές, όμως, σκοπιές. Τόσο ο ανήσυχος Ρώσος αναμορφωτής Τολστόι, όσο και ο σχεδόν σύγχρονός του, επίσης ανήσυχος, Άγγλος ιδεαλιστής Μπρουκ, μίλησαν για την πλευρά εκείνη της ψυχής, που δεν περιμένει αντάλλαγμα στην προσφορά της. Ο κεντρικός ήρωας και στα δύο έργα, έρχεται να βοηθήσει και να προσφέρει. Πεθαίνει προσφέροντας τα πάντα – ακόμη και τον εαυτό του. Το σημαντικότερο δε, είναι ότι αυτό έχει να κάνει με τη φύση του και όχι την επιλογή του. Μήπως όμως και η φύση μας, δεν είναι κι αυτή μια προαιώνια επιλογή μας;
Ποια είναι τα στοιχεία που ενώνουν τα δύο αυτά έργα με δύο τόσο ξεχωριστούς καλλιτέχνες: Από τη μία η ποίηση και από την άλλη ένα πεζό διήγημα, και ποια εκείνα που τα κάνουν να απωθούνται;
Ειλικρινά δε βρήκα τίποτε που να απωθεί το ένα από το άλλο, ούτε καν τις βιογραφίες των συγγραφέων τους. Ο Τολστόι αρνήθηκε τον εγκόσμιο πλούτο και έζησε απλά στην εξοχή. Ο Μπρούκ αρνήθηκε κι εκείνος την άνετη ζωή του και άρχισε από νωρίς να ταξιδεύει. Ο Τολστόι κατετάγη στο στρατό για να ξεφύγει από τον κόσμο, ο Μπρουκ το ίδιο. Βίοι παράλληλοι – ενός συγγραφέα που είχε την τύχη (;) να ζήσει ως τα βαθιά γεράματα, κι ενός ποιητή που… δεν την είχε. Εξάλλου το διήγημα του Τολστόι ξεχειλίζει από θεατρικότητα, ενώ το θεατρικό του Μπρουκ από γλαφυρή περιγραφικότητα.
Ποια «διδασκαλία» καλείται να αποκομίσει ο θεατής την ώρα της αναπαράστασης και κατά την αποχώρησή του από το θέατρο;
Ο θεατής δεν καλείται να αποκομίσει ποτέ τίποτα με το ζόρι. Προς-καλείται (από εμάς) για να μοιραστεί την ίδια (με εμάς) συγκίνηση, στο τραπέζι της τέχνης. Ακόμα και εάν είναι χορτοφάγος, υπάρχει και γι’ αυτόν ένα μενού. Μοιράζεται, ταυτίζεται, γελάει, συμφωνεί, επιβραβεύει, ενοχλείται, απορρίπτει, κλαίει, εγκρίνει, οσφραίνεται, γνωρίζει, χορταίνει.
Τι είναι αυτό που εσείς διακρίνατε στους ηθοποιούς: Ιωάννα Ζήνα, Πέρσα Κατσανούλη, Γιώργο Λιάκο και Γιώργο Χουσάκο, που επωμίστηκαν τους ήρωες του έργου, ώστε να τους εκλέξετε για τους συγκεκριμένους ρόλους;
Στην Ιωάννα την αυτοτέλεια και το θάρρος της ευθύνης, στην Πέρσα την επιμονή και τη φαντασία, στον Λιάκο την αγνότητα και την ανιδιοτέλεια, στον Χουσάκο το ισχυρό εκτόπισμα και την ομαδικότητα. Σε όλους, την εργατικότητα και την αγάπη σε αυτό που κάνουν.
Ποια η δική σας προσέγγιση και απόδοση στην «Λιθουανία»; Πως το πλάσατε, σαν μια τελική εικόνα, στον νου σας;
Το κρεβάτι του φόνου είναι το βασικό σκηνικό πεδίο, μέσα και γύρω από το οποίο εκτυλίσσεται η υπόθεση. Ήδη με την έναρξη γινόμαστε κοινωνοί ενός εφιάλτη. Στη συνέχεια και κατά τη διάρκεια του έργου, επιβεβαιώνουμε κομμάτι-κομμάτι την πραγμάτωση αυτού του εφιάλτη. Ως το τέλος της παράστασης είναι δυσδιάκριτο (θέλω να πιστεύω) εάν το ταξίδι αυτό είναι στον χώρο, ή στον χρόνο της ψυχής του ήρωα.
Ποιο είναι το «φύσημα» της έμπνευσής σας κάθε φορά; Για να επιλέξετε ένα έργο τι είναι εκείνο που προσέχετε να πληρεί;
Η πραγματικότητα, αυτή που στην θετική ή στην αρνητική της όψη ξεπερνάει τη φαντασία μας, αυτή η πραγματικότητα γύρω μου είναι που με κινητοποιεί. Κάθε έργο είναι μια ξεχωριστή αφορμή. Αφορμή για να ψηλαφίσεις, αφορμή για να νιώσεις, αφορμή για να διηγηθείς. Υπηρετώντας πιστά το έργο, μπορείς πολλές φορές να μιλήσεις πιο γλαφυρά για πράγματα έξω από αυτό. Και το αντίστροφο: ξεκινώντας μια ειλικρινή διαλογική με τις αισθήσεις σου και με όσα καθημερινά αυτές αιχμαλωτίζουν, με τις αξίες σου και με τα πεδία όπου αυτές καθημερινά σε οδηγούν, τότε ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι είσαι πιο «μέσα» στο έργο από ποτέ. Αυτή η αμφίδρομη σχέση της δικής μου πραγματικότητας με εκείνη των ηρώων, είναι για μένα το αλφαβητάρι της θεατρικής δημιουργίας.
“Λιθουανία”
Σκηνοθεσία-φωτισμοί: Γιάννης Φίλιας
Ηχητικός σχεδιασμός: Βασίλης Πανταζόπουλος
Κατασκευή μαριονέτας & επιμέλεια κίνησης: Ζέτα Σακελλαρίου
Χειρισμός μαριονέτας: Πέρσα Κατσανούλη
Διάρκεια: 70’ χωρίς διάλειμμα
Γενική είσοδος: 10€, 8€ (φοιτητικό-ανέργων)
Παίζουν: Ιωάννα Ζήνα, Πέρσα Κατσανούλη, Γιώργος Λιάκος, Γιώργος Χουσάκος.
Κάθε Παρασκευή στις 19.00
Θέατρο «Αλκμήνη» Αλκμήνης 8-12
Γκάζι | 210 3428650
