Ένα έργο-αφιέρωμα για την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας
Ήταν 8 Μαρτίου. Έραβαν, έραβαν εκείνες οι γυναίκες και τα ακροδάχτυλά τους μάτωναν από τις σκουριασμένες βελόνες του αργαλειού. Μια γυναίκα μονάχα δεν εβρέθη να κόψει τις κλωστές, να τις ρίξει χάμω και να τις ποδοπατήσει; Σα σπάσει τον αργαλειό και με ανορθωμένο το στέρνο να ουρλιάξει, να φωνάξει, να πει: «Παράξενο. Εγώ, πια, δεν σιωπώ;», δεν σιωπάς, δεν σιωπούν. Και ήταν μια γυναίκα, με κομμένες στην λεπίδα τις πνοές της, που έτρεξε προς το κλωστοϋφαντουργείο του Πειραιά.
Τότε έγινε η κραυγή όλων των θηλυκών, έτοιμη να στραγγίξει από την ρίζα τον μισογυνισμό που επικρατούσε.
«Γιατί ολιγόψυχο κτήνος χειραφετείς έτσι τις γυναίκες; Ποιος είσαι εσύ να τις υποδουλώνεις και να τις υποβιβάζεις στο βρωμερό σου εργοστάσιο;». Κι από τότε μια μαχήτρια, και άλλες τόσες, ξεχύθηκαν στον δρόμο, τείνοντας τα «σπαθιά» τους, αφήνοντας τη φύση, που έχει πλάσει και τα δύο φύλα, να πνεύσει από τον μαστό αυτής της ευλογημένης σάρκας με άρωμα θήλυς.
Σε ένα όνειρο περιπλανιέται η Καλλιρόη Παρρέν. Που να τρέξει; Ποιος θα τη βοηθήσει; Στις πλάτες της κοτρώνες αβάσταχτες, μα στη ψυχή της η τιμή και η περηφάνια για το έργο της. Ακτιβίστρια του κόσμου, σωτήρας του σώματος και του πνεύματος των γυναικόπαιδων.
Η ιστορία καταγράφει μόνο όσους μπορεί, ή μάλλον οι άνθρωποι δεν ερευνούν ορθά αυθεντίες που μελανο-έγραψαν σε ιερά χαρτιά με λέξεις που μιλούν για την ασπλαχνιά στις γυναίκες, κτηνωδίες από άνδρες που εκμεταλλεύονται την θελκτικότητα των σωμάτων τους, το μεθυστικό τους άρωμα και την προικισμένη ομορφιά τους… Ύστερα την αχρηστεύει και την πετά στον δρόμο με ένα νόθο μωρό στα χέρια της, που πεινά μέχρι να σβήσουν τα μάτια του από τον ζοφερό τούτο κόσμο.
Καλλιρόη Παρρέν, του γένους Σιγανού, σύζυγος του Ιωάννη Παρρέν, ιδρυτή του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, γυναίκα από την οποία αναβλύζει ρώμη, βουλή, πυγμή, θάρρος, σφρίγος, άλκιμος λόγος και έκφραση που περιβάλλει στο αναγνώστη δέος.
Ένα βράδυ, μια ανήσυχη νύχτα, η Καλλιρόη, από τις λιγοστές φορές, φοβόταν. Ένιωσε στον αδύναμο παλμό της, και τις αλλοπρόσαλλες κινήσεις του σώματός της πως είχε την ανάγκη για ένα χάδι στον ώμο, μια αγκαλιά, κάποιες λέξεις για να μην σπάσει τώρα, να μην λυγίσει και «κρεμαστούν» πίσω της τόσες αθώες ψυχές, που είχε σώσει και είχε φέρει υπό την προστασία της.
Η χωροχρονομηχανή στέναξε, απλώθηκαν τα έτη διασκορπισμένα πάνω σε ένα μουσαμαδένιο κάδρο εφημερίδας: «Η εφημερίς των κυριών» κι έπειτα… τ’ όνειρο.
Τρεις εποχές! Τρεις θηλυκές οντότητες πράττουν και εισπράττουν τα χρωστούμενα σε αυτά τα θρυμματισμένα πλάσματα, που τα «τεμάχισαν» σαν άψυχα γυαλιά στο έδαφος, κι ακόμη το κάνουν. Η σύγχρονη αποτύπωση της γυναίκας, η εκπροσώπηση της αρχαιοελληνίδας και η εικόνα της πολεμίστριας του 19ου αιώνα και 20ου αιώνα. Μια περιδιάβαση στο φλεγμονώδες τραύμα της γυναίκας, εκείνο που ακόμη τη σφάζει και την πολιορκεί, ο ολάκαιρος, τούτος, φριχτός πόνος.
Στα γραπτά της Παρρέν συναντά κανείς την μορφή της Σαπφούς, της θρυλικής γυναίκας που τ’ όνομά της συνδέεται με τον έρωτα, με τον λεσβιακό έρωτα, αν και αυτό επικαλείται μονάχα από εικασίες. Το πρόσωπό της ζωγραφισμένο στων ανθών το οίστρο, μια γυναίκα αισθαντική, ομορφόπλαστη, που χόρευε, τραγουδούσε και άφηνε τα σημάδια της στη λυρική ποίηση. Οι δύο γυναίκες παράδοξα, της φαντασίας τεχνούργημα, θα ειδωθούν, σε ένα όνειρο θα ανακαλέσουν μνήμες, το παρόν αναζωπυρώνεται από αποφάσεις και το μέλλον διακυβεύεται από τις πολεμίστριες της δικής μας πραγματικότητας, σε ένα άσμα που τραγουδά η σύγχρονη γυναίκα που θωρεί πως έκλαιε το παρελθόν της και φοβάται μην σπαράξει το μέλλον της.
Οι Βίκυ Μαραγκάκη διεισδύει στον ψυχισμό της Καλλιρόης Παρρέν ενώ η Θεοδώρα Σιάρκου είναι το αρχέτυπο πνεύμα της γυνής και της ομορφιάς, η Σαπφώ, η λυρική ποιήτρια του 7ου και του 6ου αιώνα π.Χ.
Δύο γυναίκες, η μια στη δική της εποχή και η άλλη στο δικό της μαραμένο παρόν, που η δεύτερη μόνη της παλεύει να ποτίσει. Στην αρχαία Λέσβο η γυναίκα ήταν ευνοημένη, είχε λόγο στα κοινά, κατείχε δικαιώματα και ισονομία, αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως δεν υποβιβάζονταν ή δεν κακομεταχειριζόταν. Φανερό γίνεται αυτό στη σκηνή, που η Σαπφώ, η Θεοδώρα Σιάρκου σκοτεινιάζει, θυμάται πως την κυνήγησαν τότε, κάποιοι μάλιστα λένε πως αυτοκτόνησε. Άνδρες ισχυρίζονταν πως διέφθειρε τα πλήθη, ιδιαίτερα τις νεαρές κορασίδες, τις οποίες το μόνο που ήθελε ήταν να τις μορφώσει, να χορεύουν στις πεδιάδες, να τραγουδούν και να λαχταρούν τη ζωή.
Η Θεοδώρα Σιάρκου ενέπνευσε με την δεξιότητά της σαν ηρωίδα Σαπφώ, μνημόνευσε λίγο αρχαία τραγωδία, είχε τη σιωπή, την οργή, τη συγκίνηση, τη γαλήνη, το κορμί ανορθωμένο, το γόητρό της αρχαίας Ελληνίδας που προκαλεί μέθη, ένα ευωδιαστό συναίσθημα που, κάπου κάπου, στα ξεσπάσματά της, μας καθήλωνε εμβρόντητους στις θέσεις μας. Ήταν η αρμοστή υπόσταση για την Σαπφώ, οι γωνίες της, το δέρμα της, οι λεπτές και νοηματικές κινήσεις της, ήταν η αναλογία που ωθεί το έργο στην εξέλιξή του και στο αίσθημα που καλλιεργεί αργά αργά, μέχρι να σφαιρο-ποιηθεί.
Η Βίκυ Μαραγκάκη, ως Καλλιρόη Παρρέν, πόσο μας θυμίζει γυναίκες «αρχόντισσες», με την έννοια της εμβληματικούς παλαίμαχου, που έγραφε με άρθρα γένους θηλυκού, ανυψώνοντας τη Σαπφώ που ήταν το ίνδαλμα και το πρότυπό της. Αυτήν αποζητούσε στ’ όνειρό της περνώντας από τις φλόγες του εφιάλτη.
Ξυπνά ιδρωμένη, εξαντλημένη, ανήσυχη η Βίκυ Μαραγκάκη σαν Καλλιρόη Παρρέν. Την ύστατη ώρα, με βαρύτονη φωνή εκφράζει τις άδυτες, ψυχικές της ταλαντεύσεις. Βρίσκεται στον αγώνα αλλά πνίγεται, δεν την αφήνουν να αναπνεύσει. Κυριεύεται και κυριεύει τον ρόλο της, ίσως πολλοί να μην γνώριζαν την Παρρέν, όμως, η Μαραγκάκη πλησίαζε τόσο πολύ στο ύφος που την επιτιμούσε. Άρτιο και καλο-πλεγμένο ερμήνευμα, που σε ρωτούν: «Σου άρεσε;» και, δίχως να το αποστομώσεις, θες να πεις: «Κάτι παραπάνω από αυτό». Στιβαρή, με ρέοντα λόγο, με κινήσεις κάπως διφορούμενες από της Σιάρκου, πιο βροντερές, πιο αυθόρμητες, όμως, νατουραλιστικές. Εν κατακλείδι, απέδωσε καρπούς, συγκίνηση και ερέθισμα.
Η καλλίφωνη Μόρφω Τσαιρέλη, όχι μόνο ερμήνευσε τα τραγούδια που εμβάλλονταν στο έργο, αλλά υποδύθηκε έναν ρόλο, εκείνον της σύγχρονης Ελληνίδας που παρατηρεί τον διάλογο των δύο γυναικών. Δακρύζει, τραγουδά και μετέχει ως μια αύρα που κουμπώνει ομοιόμορφα στο θεατό της σκηνής.
Γυναίκες που συντέλεσαν στην απόδοση με πείσμα και υπομονή σε ένα νεόφερτο έργο της Έλενας Παλαιολόγου, η οποία έγραψε με την αξιόλογη πένα της ένα κείμενο-αναφορά στη Σαπφώ και στην Παρρέν, με τόση ευαισθησία, με μεράκι, αγαπώντας και αγκαλιάζοντάς το με τα μαλακά της φτερά. Ο λόγος ήταν σύμβολο, ήταν ποιητικός και συνάμα πεζογραφικός. Είχε την ειλικρίνεια, την τρυφερότητα, αλλά και τον δυναμισμό που πηγάζει από μια γυναίκα που μυείται και συμπράττει- συμπορεύεται με όλες εκείνες του κόσμου.
Η Ισμήνη Σακελαροπούλου παρότρυνε, καθοδήγησε, ώθησε τον θίασο των ηθοποιών, κινήθηκε στη λεπτομέρεια, στο ανέβασμα και το κατέβασμα του άκρων των χεριών, στο πάτημα, στην αντίδραση, τον τόνο, και με μαεστρία προσέγγισε το έργο και του έδωσε σάρκα και οστά επί σκηνής, τόσο πολυμορφικά κουρδισμένο.
Εμπλουτισμένο σκηνικό, με την μοκέτα της εφημερίδας, το πιάνο, το τετράποδο τραπεζάκι όπου έγραφε η Παρρέν, βιβλία, τόμοι στο πάτωμα, άνθη με χρώματα του έρωτα, γυναικεία, ευτυχισμένα. Με κινηματογραφικά στιγμιότυπα όπου η Σαπφώ χορεύει στις πεδιάδες της Λέσβου με τις κορασίδες και την χορεύτρια, ως νεαρή μαθήτρια της Σαπφούς, που ζωντανεύει στο σανίδι, Φένια Μπότση.
Λόγια που χαράχτηκαν: «Νομίζουν πως οι γυναίκες είναι είδωλο ηδονής και τεκνοποίησης. Της φιμώνουν τη λαλιά, και της κλειδώνουν τα μυαλά». Αυτό είναι η γυναίκα; Αυτό επιτρέπεται να τους κάνουν; Όχι! Και αυτή η κραυγή του «όχι» βρόντησε αυτή την ιερή μέρα της γυναίκας, η οποία στις 8 Μαρτίου, στο Λονδίνου, έκοψε τα δεσμά της και έτρεξε στους δρόμους να φωνάξει. Η παράσταση αυτή ήταν η πιο συνεσταλμένη και ευσυγκίνητη υπενθύμιση για τη προέλευσή της.
Περπατώντας στον διάδρομο με προορισμό το καμαρίνι των ηθοποιών, ακούω την φωνή της Μόρφου Τσαιρέλη, που παράδοξα με ωθεί. Βλέπω από τη μισάνοιχτη πόρτα το μακρύ λευκό φόρεμα της Θεοδώρας Σιάρκου, την Βίκυ Μαραγκάκη να ετοιμάζεται και κάτι να σκέπτεται, τη συγγραφέα Έλενα Παλαιολόγου να κάθεται σε μια καρέκλα και να μιλάει στο τηλέφωνο, χαμογελάει. Η σκηνοθέτιδα Ισμήνη Σακελλαροπούλου με πλησιάζει για να μιλήσουμε, τείνοντάς μου μια οικεία χειραψία…
Μια “γνώριμη” συζήτηση επακολουθεί από τις προαναφερόμενες κυρίες…
Πριν θέσω την πρώτη ερώτηση…
Ισμήνη Σακελλαροπούλου: Ήταν μια πρόκληση να σκηνοθετήσω αυτό το έργο, γιατί με ενδιέφερε πάντα το θέμα της γυναικείας φύσης. Η Έλενα Παλαιολόγου ξεκίνησε από μία ιδέα να γράψει ένα έργο για την Σαπφώ, ύστερα πρόσθεσαν και τον χαρακτήρα της Καλλιρόης Παρρέν, γιατί ήθελε να συνδυάσει το παλιό με το σύγχρονο. Με αυτόν τον τρόπο προέκυψε αυτή η παράσταση. Η παράσταση «Εφημερίς των γυναικών: τ’ όνειρο» απ’ όσα μας έχουν πει, μέχρι στιγμής, έχει μια αρμονία και αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Ποια ζητήματα θίγει αυτό το έργο;
Θίγει τη σχέση του άνδρα με τη γυναίκα, όχι μόνο σαν κοινωνικό σύνολο, αλλά και στην προσωπική τους σχέση από την αρχαιότητα έως σήμερα: πώς έβλεπαν τις γυναίκες στην αρχαία Ελλάδα, πώς βλέπουν τις γυναίκες στη σύγχρονη Ελλάδα (;) Ποια ήταν η κοινωνική τους θέση; Πώς τις αντιμετωπίζανε; Οι δύο ηρωίδες έρχονται αντιμέτωπες με τον εαυτό τους και με μια ολόκληρη κοινωνία. Το έργο είναι πολύ επίκαιρο και το θέμα της διάκρισης στα φύλλα ακόμα μας προβληματίζει.
Είστε ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα;
Εκ φύσεως, εγώ επιτυγχάνω το τέλειο. Δεν είναι ίδιες όλες οι μέρες, μπορεί οι ηθοποιοί να μην είναι σε καλή διάθεση. Έως τώρα είμαι αρκετά ικανοποιημένη, έχω έρθει και έχω συγκινηθεί. Θεωρώ πως έχουμε καταφέρει να φτάσουμε σε ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα.
Από πήγασε η ανάγκη να γράψετε αυτό το έργο;
Έλενα Παλαιολόγου: Εμπνέομαι πολύ από τη γυναικεία φύση και από την αξία που έχει η γυναίκα. Αυτό το έργο το έγραψα γιατί ήτανε δύο πολύ δυναμικές γυναίκες, η Σαπφώ και η Καλλιρόη Παρρέν, η κάθε μία στην εποχή της. Και μου άρεσε, γιατί όταν έκανα την έρευνα για να κατανοήσω την Καλλιρόη Παρρέν, πρόσεξα μέσα από τα άρθρα της, που διάβασα σε όλες τις εφημερίδες, ότι θαύμαζε πάρα πολύ την Σαπφώ, την θαύμαζε για το έργο της, για ό, τι είχε κάνει, και απ’ ότι καταλαβαίνω, ήταν η προέκταση για τους δικούς της αγώνες. Και για να γραφούν αυτές οι δύο προσωπικότητες, έπρεπε να υπάρχει μια συνοχή, γιατί ήταν δύο εντελώς αντίθετες εποχές, και τις αποτύπωσα μέσα από ένα συλλογικό όνειρο.
Τι είναι αυτό που αντιπροσωπεύουν αυτές οι δύο ηρωίδες για τον κόσμο μας, τον πολιτισμό μας;
Αντιπροσωπεύουν τη χειραφέτηση της γυναίκας.
Ενσαρκώνετε τον ρόλο της Σαπφούς, αφού περιπλανηθήκατε στα άδυτα της ψυχής της, με όσα γνωρίζουμε για εκείνη, τι αποκομίσατε;
Θεοδώρας Σιάρκου: Η Σαπφώ υπήρξε μια εμβληματική προσωπικότητα στην εποχή της, τον 6ο – 7ο αιώνα π.Χ. Δεν είναι τυχαίο πως έως και σήμερα η φήμη της είναι παγκόσμια, μεγάλη και τρανή. Ήταν μια γυναίκα που καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια. Θα μπορούσε κανείς να πει πως είχε τη δυνατότητα να παραμείνει στη βολή της και στην άνεσή της, να μην ασχολείται με τα κοινά και με την πρόοδο του τόπου της, των ανθρώπων που ζούσαν τότε εκεί… Αποφάσισε να πάει τον κόσμο ένα βήμα μπροστά, μέσω της τέχνης που κατείχε. Μέσα από τη ρητορεία, μέσα από την ποίηση και τη μουσική ίδρυσε σχολές. Εκεί διδάσκονταν κορίτσια όλου του ελληνικού κόσμου. Η ίδια αναφέρει πολύ συχνά, από ιστορικούς το γνωρίζουμε βέβαια, πως η θέση των γυναικών στην Μυτιλήνη ήταν πολύ καλύτερη από ό, τι στην Αθήνα. Σε αυτό έχει συντελέσει σε πολύ μεγάλο βαθμό η Σαπφώ, γιατί είχε την ανάγκη να μεταδώσει γνώση, να υπάρχουν μυαλά ανοιχτά, ορίζοντες ανοιχτοί, να μπορεί ο κόσμος να εκπαιδεύετε, που αυτό φέρνει αμέσως μια εφορία πολιτισμική, και να έχουν οι γυναίκες ρόλο ενεργό, ούτως ώστε να πηγαίνει η κοινωνία μπροστά.
Ποιες «μάχες» έδωσε η Σαπφώ;
Στην πραγματικότητα πάλεψε από το μετερίζι της για το κοινό καλό, για το κοινό όφελος, χρησιμοποιώντας τις αρετές που είχε, την έφεσή της στην ποίηση και στη μουσική. Όταν λέμε Σαπφώ, τώρα πια, έχει μείνει ως η ομοφυλόφιλη λυρική ποιήτρια της Λέσβου. Δεν είναι, όμως, αυτό το πρωτεύον. Ακόμη κι αν ίσχυε, σημασία είχε ότι ήθελε να αναδείξει, να καλλιεργήσει, να προοδεύσει και να προχωρήσει μπροστά το ανθρώπινο πνεύμα. Οι ιστορικοί λένε ότι μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει πιο αισθαντική λυρική ποίηση από της Σαπφούς.
Τι σημαίνει για εσάς να υποδύεστε αυτόν τον ρόλο;
Γοητεύτηκα από τον ρόλο και αισθάνθηκα μεγάλη τιμή όταν μου προτάθηκε από την σκηνοθέτιδά μου, την Ισμήνη Σακελλαροπούλου, και από την συγγραφέα, την Ελένη την Παλαιολόγου, να ενσαρκώσω αυτήν την ηρωίδα. Συμφωνήσαμε με τη σκηνοθέτιδα και αποφασίσαμε να την αντιμετωπίσουμε λίγο σαν μία ηρωίδα αρχαίας τραγωδίας, με το μέγεθος, με το δέος και με την καθολικότητα αυτού του αρχέτυπου της γυναίκας που μπορεί να έχει μια Κλυταιμνήστρα, μια Μήδεια, μια Εκάβη… Χωρίς αυτό να σημαίνει πως παίζουμε αρχαία τραγωδία. Απλώς πλησιάσαμε και προσεγγίσαμε περισσότερο την αίσθηση.
Ποια η δική σας εμβολή στην παράσταση;
Μόρφω Τσαιρέλη: Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω σε μια θεατρική παράσταση. Ουσιαστικά μου έχει δοθεί ρόλος, δεν τραγουδάω μόνο, είμαι η σύγχρονη γυναίκα του 2018, που ονειρεύομαι την κατάσταση αυτή που συμβαίνει, και παρεμβάλω φυσικά με τραγούδια ανάμεσα στο έργο.
Γνωρίζατε την Καλλιρόη Παρρέν πριν σας προταθεί ο ρόλος;
Βίκυ Μαραγκάκη: Την γνώριζα ως ιδρύτρια του «Λυκείου Ελληνίδων». Τώρα, λόγω αυτής της ευτυχούς συνεργασίας, μου δόθηκε η ευκαιρία και το έναυσμα να μελετήσω τη ζωή της, το έργο της, και η αλήθεια είναι ότι με έχει εμπνεύσει πολύ.
Ποια ήταν η πρώτη σας εντύπωση όταν αρχίσατε να μελετάτε τη ζωή της;
Θαυμασμό μου δημιούργησε αυτή η φοβερή αγωνίστρια, που μέσα σε πολέμους, σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για την Ελλάδα, ενώ είχε την δυνατότητα να κάνει μια άλλου είδους ζωή, πολύ πιο άνετη και πολύ πιο εύκολη, ρίχτηκε στον αγώνα για να μπορέσει να βοηθήσει τις γυναίκες της εποχής της, να τις ωθήσει να μορφωθούν, να ζητούν τα δικαιώματά τους, να αγωνίζονται γι’ αυτά. Η Παρρέν ήταν εκείνη που πρωτοστάτησε σε απεργίες, ήταν η πρώτη που ανακίνησε το θέμα να ζητηθεί η γυναικεία ψήφος, να επιτρέπεται στις γυναίκες να σπουδάζουν στα Πανεπιστήμια -που δεν επιτρεπόταν μέχρι τότε- να βγουν νόμοι να αναγνωρίζονται τα παιδιά από τους πατεράδες τους -εκείνη την εποχή υπήρχε ένα φαινόμενο μάστιγα, γιατί υπήρχαν πολλά νόθα παιδάκια και ανύπαντρες μητέρες που ήταν κι αυτές στιγματισμένες στα μυαλά εκείνης της εποχής. Ίδρυσε πολλά Άσυλα, στέγες, το Π.Ι.Κ.Π.Α., το «Λύκειο Ελληνίδων», έγινε η πρώτη εκδότρια εφημερίδας. Τι να πρωτοπεί κανείς για αυτή την γυναίκα… Είναι κρίμα που η πλειοψηφία του κόσμου δεν τη γνωρίζει.
Πιστεύεται πως η εποχή που κυριαρχούσε η διάκριση ανάμεσα στα δύο φύλα έχει παρέλθει;
Ε όχι βέβαια. Εσύ τι πιστεύεις;. Είναι άπειρα τα παραδείγματα αδικίας που δέχεται η γυναίκα: Για την ίδια εργασία, για τις ίδιες ώρες δουλειάς, δεν αμείβεται το ίδιο με έναν άνδρα. Στην Ευρώπη τα πράγματα είναι, ας πούμε, πιο πολιτισμένα, στον αραβικό κόσμο, όμως, δεν της επιτρέπεται ούτε να σπουδάσει, να οδηγήσει, να κυκλοφορήσει μόνη της, ούτε τα μαλλιά της δεν έχει το δικαίωμα ν’ αφήσει ελεύθερα.
Η φωνή των γυναικών, μηνύματα από μια παράσταση-«κραυγή» προς όλες τις γυναίκες του κόσμου, όποιες κι αν είναι…
Μια ημέρα σαν αυτή της 8ης Μαρτίου, όταν οι γυναίκες αντέδρασαν και επαναστάτησαν, ξεκινώντας από το κλωστοϋφαντουργείο του Λονδίνου, ποιο είναι το μήνυμα που δίνετε εσείς μέσω της παράστασης αυτής;
Ισμήνη Σακελλαροπούλου: Θέλω να πω κάτι για τους ανθρώπους γενικά, είτε είναι γυναίκες είτε είναι άνδρες: Να μην σταματάνε να έχουν όνειρα, να μην συμβιβάζονται, γιατί τότε θα πάψουμε να υπάρχουμε. Τ’ όνειρο έρχεται να σε βρει πολλές φορές, δεν το βρίσκεις εσύ. Μπορεί να το έχεις στο μυαλό σου, αλλά να το βλέπεις και στον ύπνο σου, οπότε, καμιά φορά είναι ωραίο να χτίζεις τα όνειρά σου και να παλεύεις όπως έκαναν κι εκείνοι στην εποχή τους.
Θεοδώρα Σιάρκου: Η γυναίκα, επειδή στη ζωή της έχει κληθεί να παίζει πολλούς ρόλους και πρέπει όλους να τους παίζει καλά, είναι από τη φύση της προικισμένη και δυνατή, θεωρώ πως πρέπει και λίγο να την νταντέψουμε, έχει κι εκείνη την ανάγκη από ένα χάδι κι ένα χτύπημα στην πλάτη, ότι: «Εντάξει! Τα πας καλά, τα καταφέρνεις, είσαι άξια».
Μόρφω Τσαιρέλη: Να είναι ο εαυτός τους, να μην σταματάνε να δημιουργούν, να εκπαιδεύονται και να εκπαιδεύουν. Έχω συγκλονιστεί με το έργο. Την Σαπφώ την γνωρίζαμε όλοι ως αρχαία ελληνίδα λυρική ποιήτρια. Την Καλλιρόη Παρρέν δεν τη ξέραμε και έχω πραγματικά εκπλαγεί από το έργο της. Είναι πράγματα που θα έπρεπε να τα γνωρίζουμε και δεν αφορούν μόνο τις γυναίκες. Είναι Ελληνίδες που πρέπει να τις μαθαίνουμε από πολύ νωρίς, είναι έμπνευση ζωής αυτές οι γυναίκες.
Τι λέτε στη γυναίκα που σήμερα έχει αδράξει, λόγω των πολεμιστριών που αγωνίστηκαν για εκείνη, το δικαίωμα να έχει λόγο ισχυρό στα κοινά και στη ζωή της;
Έλενα Παλαιολόγου: Και η σημερινή γυναίκα πρέπει να προσπαθήσει, βέβαια δεν μπορεί να κάνει τέτοιους αγώνες όπως έκανε η Καλλιρόη στην εποχή της και η Σαπφώ, γιατί βρισκόμαστε σε άλλη εποχή. Όμως το πρόβλημα δεν έχει επιλυθεί. Στο εργασιακό περιβάλλον της γυναίκας ακόμη υπάρχει θέμα με τη μητρότητα, ή μπορεί να πληρωθεί λιγότερο…
Τι θα θέλατε να πείτε σε εκείνες τις γυναίκες που μάχονται για την ελευθερία τους, όντας ακόμη και σήμερα «φυλακισμένες»;
Βίκυ Μαραγκάκη: Να μην χάνουνε το κουράγιο τους, να πιστεύουν στον εαυτό τους, και εννοείται να επενδύουν στην μόρφωσή τους, στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, γιατί αυτό ενδεχομένως θα το περάσουν και στα παιδιά τους, αλλά και στους συντρόφους τους. Για να μπορείς να διεκδικείς μια ισότιμη σχέση, πρέπει να την πιστεύεις κι εσύ ο ίδιος, να την καλλιεργείς, αυτό θα το έλεγα όπως το λέω και στον ίδιο μου τον εαυτό.
«Εφημερίς των κυριών: τ’ όνειρο»
Συντελεστές
Συγγραφέας: Ελενα Παλαιολόγου
Σκηνοθέτης: Ισμήνη Σακελλαροπούλου
Σκηνικά: Γιώργος Λυντζέρης
Κοστούμια: Καλλιόπη Παλεοσακελίτου
Φωτισμοί: Αλέξανδρος Πολιτάκης
Μουσική: Αρετή Κοκκίνου (Πρωτότυπη σύνθεση)
Χορογραφία: Φένια Μπότση
Ερμηνεύουν: Βίκυ Μαραγκάκη, Θεοδώρα Σιάρκου
Τραγουδούν: Μόρφω Τσαϊρέλη
Χορεύουν: Πένυ Μακαρίου, Εμμανουέλα Κοκμοτού, Χρύσα Μπράτσα, Μαρία Μαρίνα, Νεφέλη Αργυροπούλου, Μαρία Σφήκα
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 8 το βράδυ
Τιμές εισιτηρίων:
14 ευρώ
Σύλλογοι: 10 ευρώ
Μειωμένα ( άνεργοι – ΑμεΑ – φοιτητές) : 8 ευρώ
Τηλ. 210 7282000
