”Ο δερματοστίκτης του Άουσβιτς” είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος και υπάρχει και μια υποσημείωση, με μικρότερα γράμματα, στο εξώφυλλο.
”Αληθινή ιστορία”. Και είναι μια αληθινή ιστορία, η ιστορία του Λάλε Αιζενμπεργκ, Εβραίου από την κεντρική Ευρώπη, που, όπως τόσοι και τόσοι άλλοι, βρέθηκε εκτοπισμένος στον ναό της φρίκης, στο Άουσβιτς και επέζησε σχεδόν τυχαία.
”Δερματοστίκτης”,είναι αυτός που έκανε το τατουάζ με τον αριθμό, σε κάθε κρατούμενο του στρατοπέδου, εκεί που οι άνθρωποι δεν είχαν ονόματα, αλλά ήταν ένας αριθμός, χτυπημένος στο χέρι. Ακόμα μία μαρτυρία από το Ολοκαύτωμα; Θα αναρωτηθείτε. Ναι,είναι μία ακόμα μαρτυρία ενός από τους επιζήσαντες, όπως την αφηγήθηκε ο ίδιος, λίγα χρόνια πριν πεθάνει, στην Χέδερ Μόρις. Και μπορεί να έχουν υπάρξει μαρτυρίες αντίστοιχες πολλές, αλλά επειδή κάθε άνθρωπος είναι μία μοναδική οντότητα και όχι ένας αριθμός, όσες μαρτυρίες επιζώντων από τα στρατόπεδα και αν υπάρξουν, δεν θα είναι ποτέ αρκετές για να μας διαφωτίσουν για την απόλυτη φρίκη που έζησε η ανθρωπότητα και αυτοί οι άνθρωποι στα συγκεκριμένα στρατόπεδα.
”Ο δερματοστίκτης του Άουσβιτς” είναι επίσης και μια ιστορία αγάπης, ενός έρωτα που γεννήθηκε μέσα στην ζοφερή ατμόσφαιρα του στρατοπέδου, και κατάφερε να έχει ευτυχισμένο τέλος. Είναι, επίσης, η ιστορία ενός ανθρώπου, που , ενώ όλα είναι εναντίον του, υπόσχεται στον εαυτό του ότι θα καταφέρει να βγει ζωντανός από την κόλαση. ”Καθώς οι Ες Ες χάνονται στο σκοτάδι, ο Λάλε δίνει έναν όρκο.” Θα ζήσω και θα φύγω από τούτο το μέρος.Θα φύγω ελεύθερος. Κι αν υπάρχει κόλαση,θα φροντίσω να καούν στις φωτιές της αυτοί οι φονιάδες”.
”Μα πώς μπορεί να το κάνει αυτό άνθρωπος σε άνθρωπο; ” Ο Λάλε αναρωτιέται αν αυτός ο τυχαίος αριθμός , το 32407,θα τον καθορίζει για την επόμενη ζωή του.
Επέζησε. Και αυτό το νούμερο δεν τον εγκατέλειψε ποτέ, αφού ήταν χαραγμένο στο χέρι του. Πήρε την αγαπημένη του, την Γκίτα, που επέζησε κι αυτή και μετά τον πόλεμο έφυγαν μακριά από την Ευρώπη. Μετανάστευσαν στην Αυστραλία και έζησαν μια ευτυχισμένη ζωή, όσο ευτυχισμένη μπορεί να είναι μια ζωή για κάποιον πού έζησε τρία χρόνια στο Άουσβιτς. Που είδε και μίλησε με τον Μένγκελε. Που ένοιωσε την στάχτη από τα κρεματόρια να πέφτουν πάνω του. Τα άφησε όλα πίσω και βρέθηκε στην άλλη άκρη της γης. Η Χέδερ Μόρις που κατέγραψε την ιστορία του λέει ”Δεν την γνώρισα την Γκίτα. Ο θάνατός της κι η ανάγκη του Λάλε να πάει να την βρει ήταν που τον ώθησαν να πει την ιστορία του. Ήθελε να καταγραφεί, ούτως ώστε, όπως είπε ο ίδιος ”Να μην ξανασυμβεί ποτέ”.
”Ο δερματοστίκτης του Αουσβιτς” είναι η ιστορία δύο συνηθισμένων ανθρώπων που έζησαν σε ασυνήθιστους καιρούς, στερημένοι όχι μόνο την ελευθερία τους αλλά και την αξιοπρέπεια, τα ονόματα και την ταυτότητά τους. Είναι και η αφήγηση του Λάλε για το τι χρειαζόταν να κάνουν για να επιζήσουν. Ο Λάλε είχε έναν κανόνα στη ζωή του: ”Άμα ξυπνήσεις το πρωί, τότε η μέρα είναι καλή”.
Η αφήγηση της Χέδερ Μόρρις , που μεσολαβεί με το γράψιμο της ανάμεσα στον Λάλε Αιζενμπεργκ και σε εμάς, τους αναγνώστες, καταφέρνει να απαλύνει την φρίκη που κουβαλάνε τα λόγια κάποιου που τα έζησε όλα αυτά από πρώτο χέρι. Η συγγραφέας, θέλοντας και μη, είναι ένα τρίτο πρόσωπο που μεσολαβεί ανάμεσα σε αυτά που της διηγείται ο ηλικιωμένος κύριος που κάθεται απέναντι της και στην διασταύρωσή τους με όλα τα υπάρχοντα ιστορικά στοιχεία. Και το καταφέρνει άψογα, χωρίς να γίνεται μελοδραματική, ακόμα και εκεί που τα πράγματα ήταν, όντως ,δραματικά.
Πιστεύω πως , πέρα από αυτό που είπαν οι περισσότεροι από τους επιζήσαντες των στρατοπέδων, ”να μη ξανασυμβεί ποτέ”,μια ακόμα μαρτυρία σαν κι αυτή που περιγράφει μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές της Ιστορίας, βοηθάει κι εμάς σήμερα να καταλάβουμε πως ξεκίνησαν όλα αυτά,πως κατέληξαν και τι έζησε η ανθρωπότητα στο διάστημα που συνέβησαν. Γιατί ας μη ξεχνάμε πως όποιος δεν ξέρει την Ιστορία, είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει.
