Η Ιλιάνα Μαυρομάτη μιλάει στο Koita για τον Προμηθέα Δεσμώτη

Προμηθέας Δεσμώτης. Γιατί θεωρείται ένα από τα πιο φωτισμένα κείμενα όλων των εποχών;

Μπαίνοντας στη διαδικασία της πρόβας και της έρευνας πάνω στο έργο του Αισχύλου και της τραγωδίας συνολικά, μέρα με τη μέρα αποκτώ μια ιδιαίτερη σύνδεση με το συγκεκριμένο έργο, μου ασκείται τόσο από τον τρόπο προσέγγισης του Σταύρου Τσακίρη αλλά και από το πνεύμα του ίδιου του συγγραφέα μια αίσθηση φιλοσοφικού προσηλυτισμού, σε ένα πνευματικό επίπεδο που καθόλου δεν έχει να κάνει με την έννοια της θρησκείας όπως την έχουμε υπ΄όψιν μας οι άνθρωποι του σύγχρονου κόσμου.
Οι τραγικοί ποιητές και ιδιαίτερα ο Αισχύλος διαπνέεται από μια βαθιά πολιτική και ταυτόχρονα οντολογική αγωνία, που κάνει το έργο του την ίδια στιγμή απολύτως κοινωνικό αλλά και «ερμητικό». Ο μυστηριακός του χαρακτήρας φωτίζει τα πάθη ενός Τιτάνα, του Προμηθέα, εκείνου που αγάπησε τον άνθρωπο και πληρώνει γι΄αυτή του την αγάπη με την εξορία του από το πάνθεο και τα αέναα βασανιστήρια στα οποία κατ΄επιλογήν υποβάλλεται από τη νέα εξουσία του Δία.
Μέσα από μια σειρά παραισθήσεων ενός εξόριστου ερημίτη θεού, περνά από μπροστά του το παρελθόν και το μέλλον του κόσμου.

Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που καθιστούν τη γραφή του Αισχύλου διαχρονική και στο σήμερα;

Εκείνο που προσωπικά με συγκλονίζει περισσότερο βάσει της τωρινής μου αντίληψης και ικανότητας ανάλυσης, είναι η βαθιά γνώση της ανθρώπινης δομής, η ένταση των εσωτερικών και εξωτερικών συγκρούσεων και αντιφάσεων που κάνει την τραγωδία να έχει το ηθικό και δραματικό μέγεθος που έχει, και κυρίως η άμεση απεύθυνση στην κοινωνία. Μια κραυγή αγωνίας για το πώς ο άνθρωπος μέσα στο πολιτισμό που ο ίδιος επιχειρεί να χτίσει, πώς μπορεί να πάει παραπέρα. Να εξελιχθεί και να χειραφετηθεί μέσα από υπερβάσεις και άλματα. Πώς μπορεί να είναι ¨ευδαίμων¨, ελεύθερος μαζί με τον Άλλον.

Τι είναι αυτό που έρχεται να μας υπενθυμίσει το έργο ή να φέρει στο φως μέσα από τα γεγονότα και την πλοκή της ιστορίας;

Εκείνο στο οποίο η παράστασή μας επιχειρεί να επικεντρωθεί είναι νομίζω η ανθρώπινη διάσταση και το πάθος του από οπουδήποτε εξόριστου. Εκείνου που με πείσμα ζώου και αντοχή θεού, καταφέρνει να κάνει μια τομή στη ροή του κανονικού χρόνου και χώρου, να περάσει στην ύβρη, να απομονωθεί από την κανονικότητα και την μετριοπάθεια του καθημερινού και εκεί, στο βάθος και τη μοναξιά του ασυνείδητου να αποφασίσει να αγαπήσει εκ νέου τον άνθρωπο.

Ποιος είναι ο ρόλος που υποδύεστε στο έργο και πως θα τον χαρακτηρίζατε;

Στο έργο υποδύομαι τον Ερμή. Μοιραζόμαστε τον ρόλο τρεις ηθοποιοί, μετά από απόφαση του σκηνοθέτη μας να ακολουθήσει την παρατήρηση του Αισχύλου κατά την είσοδό του στη δράση του έργου, ως «τρισυπόστατου».
Είναι ο πιστός αγγελιαφόρος του Διός, ένας εκ των νέων θεών, της νέας εξουσίας του Δία, που επισκέπτεται τον Προμηθέα στον τόπο εξορίας του για να τον παρακινήσει να αποκαλύψει, σαν άλλος προφήτης, τον τρόπο με τον οποίο ο Δίας θα εκπέσει από την τυραννική, όπως παρουσιάζεται, εξουσία του.
Προσπαθώ να αποφύγω τον οποιονδήποτε χαρακτηρισμό, μετά και από επιμονή του σκηνοθέτη μας, συνειδητά να αφήσουμε τους επιθετικούς προσδιορισμούς στην άκρη, προκειμένου να φτάσουμε σε ένα αποτέλεσμα μιας από στιγμή σε στιγμή σύνθεσης μέσα στη δράση. Δε μπορεί άλλωστε κανείς στην τραγωδία εύκολα να χαρακτηρίσει κανένα από τα πρόσωπα καλό ή κακό, δίκαιο ή άδικο με απόλυτο τρόπο.
Εκείνο που κυρίως με ιντριγκάρει ερμηνευτικά στην συγκεκριμένη παράσταση είναι η συνεργασία πάνω στον ρόλο, από τρεις ηθοποιούς. Νομίζω πως εκεί βρίσκεται το ενδιαφέρον.
Από κει και πέρα υπάρχει τεράστιο και φοβερά πλούσιο μυθολογικό υλικό στο οποίο συχνά στρέφομαι για να δημιουργήσω εικόνες και διαστάσεις.

Ποιο στοιχείο της αρχαίας τραγωδίας σας ιντριγκάρει περισσότερο;

Θεατρικά, θαυμάζω τη δομή των έργων, τη μαστοριά των συγγραφέων, τη βαθιά γνώση τους πάνω στη λειτουργία του θεάτρου αλλά κυρίως το φιλοσοφικό υπόβαθρο που στηρίζει τις θεματικές των έργων και το ηθικό μέγεθος που προτείνουν στην κοινωνία την οποία απευθύνονται.

Ποια χαρακτηριστικά στοιχεία της προσωπικότητας αναδύθηκαν μέσω του αρχαίου δράματος και της υποκριτικής ευρύτερα;

Βρίσκομαι ακόμα μέσα στη διαδικασία την δουλειάς, οπότε μου είναι δύσκολο να βγάλω συμπεράσματα. Η φαντασία μου σίγουρα ανοίγει, προσπαθώ να δουλέψω εκφραστικά προκειμένου να αντιμετωπίσω το ηθικό μέγεθος του ρόλου αλλά και τους ανοιχτους χώρους στους οποίους θα βρεθούμε, μελετώ και αφουγκράζομαι ένα κείμενο το οποίο σαφώς με υπερβαίνει κατά πολύ κι αυτό από μόνο του είναι πολύ προκλητικό.

Ποιο ήταν το πρόσωπο που έπαιξε κομβικό ρόλο στην επιλογή σας να γίνεται ηθοποιός;

Ήταν πολλοί οι άνθρωποι που με ενέπνευσαν και μου έδωσαν ισχυρούς λόγους, είτε για να το επιλέξω εξ αρχής, είτε για να επιμείνω στη διάρκεια, κόντρα στις όποιες δυσκολίες. Θα αναφερθώ στους δυο βασικούς δασκάλους μου. Τον Στέλιο Παυλίδη και την Ελένη Σκότη, που με διαφορετικό τρόπο ο καθένας μου πρόσφερε ισχυρά εργαλεία και βάσεις για να αντιμετωπίσω την τέχνη της υποκριτικής.

Η μητέρα σας, ως ηθοποιός, τι συμβουλή σας έδωσε;

Να διεκδικώ την αλήθεια μου.

Πως φανταζόσασταν το θέατρο σε σχέση με αυτό που είναι; Καλύτερο ή χειρότερο;

Δεν το φανταζόμουν από πριν, κι έτσι δεν ματαιώθηκα σε αυτό το επίπεδο. Από όταν άρχισα να δουλεύω και μέσα στα χρόνια που μεσολάβησαν, σιγά-σιγά άρχισα να βρίσκω τον ζωτικό μου χώρο μέσα σε αυτή τη δουλειά και έναν προσωπικό τρόπο να υπάρχω ισορροπημένα σε αυτήν.

Ρόλος ζωής που θα θέλατε να υποδυθείτε τα επόμενα χρόνια;

Θα ήθελα πολύ να ασχοληθώ με κλασικά κείμενα σε ωραίες συνθήκες με έμπιστους συνεργάτες.

Ποια είναι τα επόμενα επαγγελματικά σας βήματα από το χειμώνα;

Τον ερχόμενο χειμώνα θα συμμετέχω στην παράσταση του Δημήτρη Τάρλοου,¨Δόξα Κοινή¨, βασισμένη σε ποίηση του Εμπειρίκου, του Καρούζου, της Σαπφούς και άλλων σπουδαίων Ελλήνων ποιητών στο θέατρο Πορεία, ενώ παράλληλα θα συνεχίσω τη διδασκαλία υποκριτικής και αυτοσχεδιασμού σε ερασιτέχνες και αρχάριους ηθοποιούς.

Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας συμμετέχει φέτος στο Φεστιβάλ Επιδαύρου με τον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου. «Ίσως το πιο φωτισμένο κείμενο όλων των εποχών», όπως σημειώνει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., Σταύρος Τσακίρης, ο οποίος υπογράφει τη σκηνοθεσία.
Τον ομώνυμο ρόλο θα ενσαρκώσει η διεθνούς φήμης, ελληνικής καταγωγής Βρετανίδα ηθοποιός Kathryn Hunter (Κάθρυν Χάντερ).
Ο Σταύρος Τσακίρης είδε στο πρόσωπο και την ερμηνευτική δεινότητά της τον ιδανικό Προμηθέα και έπειτα από την περσινή συνάντησή τους, η βραβευμένη με Olivier Award ηθοποιός αποδέχτηκε με θέρμη την πρόσκλησή του να ερμηνεύσει αυτό τον εμβληματικό ρόλο και μάλιστα στα ελληνικά.
Έτσι, λοιπόν, η Χάντερ θα βρεθεί για πρώτη φορά στην Επίδαυρο, στις 9 και 10 Αυγούστου.
Μαζί της μια ομάδα καταξιωμένων αλλά και νέων πολλά υποσχόμενων ηθοποιών:
Τον κεντρικό ρόλο του Αφηγητή κρατά ο πλέον εμβληματικός ηθοποιός του Αρχαίου Δράματος Νικήτας Τσακίρογλου, ο οποίος μάλιστα έχει υποδυθεί τον Προμηθέα δύο φορές.
Στο ρόλο του Ήφαιστου είναι ο Δημήτρης Πιατάς που για πρώτη φορά ερμηνεύει έναν τραγικό ρόλο, παρά την επανειλημμένη παρουσία του στο φεστιβάλ Επιδαύρου.
Η Πέγκυ Τρικαλιώτη υποδύεται την Ιώ. Ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης στο ρόλο του Κράτους και ο Γεράσιμος Γενατάς κρατά τον ρόλο του Ωκεανού.

Τρεις από τους πολλά υποσχόμενους ηθοποιούς της νεότερης γενιάς: η Ηλιάνα Μαυρομάτη, η Αντιγόνη Φρυδά και ο Κωνσταντίνος Νικούλι μοιράζονται τον ρόλο του Ερμή.
Κορυφαίος του 9μελούς χορού, το παλαιό στέλεχος του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας, Περικλής Βασιλόπουλος.
Τη μετάφραση, που έγινε ειδικά για τη παράσταση, υπογράφει ο Δημήτρης Δημητριάδης, τα σκηνικά είναι του διεθνούς φήμης γλύπτη Κώστα Βαρώτσουκαι τα κοστούμια του ενδυματολόγου Γιάννη Μετζικώφ, ο οποίος έχει «ντύσει» περισσότερες από 80 παραγωγές Αρχαίου Ελληνικού Δράματος.
Την ευθύνη για την κίνηση έχει ο Ιταλός Marcello Magni, ένας εκ των συνιδρυτών του διεθνώς γνωστού θιάσου Complicite.