«Μένω σε ένα σπίτι στα Εξάρχεια μαζί με άλλους τέσσερις φίλους από το Μπαγκλαντές. Αυτοί δουλεύουν σε μαγαζιά, εγώ στο δρόμο. Πουλάω θήκες για κινητά και διάφορε σχετικά με τεχνολογία, όπως βλέπεις», μου είπε ο φίλος μου ο Τ., μικροπωλητής από το Μπανγκλαντές που τον βλέπω συχνά στα Εξάρχεια και τα πέριξ.
Είναι 24 χρονών, γεμάτος ενέργεια και ευφυΐα-μόνο 6 χρόνια στην Ελλάδα και μιλάει τα ελληνικά πολύ καλύτερα από ανθρώπους που βρίσκονται στη χώρα διπλάσιο διάστημα χρόνου. Κατά την άποψή μου, είναι ο καλύτερος πωλητής που έχω συναντήσει-έχει καταφέρει μέχρι κι εμένα που με λες και πολύ δύσκολη, να αγοράσω μια θήκη και μια ζελατίνα για το κινητό μου.
Σήμα κατατεθέν του μια τεράστια σάκα πλάτης φορτωμένη με λογής λογής πραμάτεια και από το ένα χέρι του κρεμάμενα τα gadgets που πουλάει. Σε ήλιο, σε κρύο, ο Τ. απτόητος και χαμογελαστός προχωρά ανάμεσα από τους ανθρώπους και πουλάει όσο μπορεί.
«Αν βγάλω 20 ευρώ μέρα είναι πολύ καλό», λέει και λάμπουν τα μάτια του. «Δουλεύω περίπου 10 ώρες τη μέρα. Ξυπνάω οκτώ πρωί και γυρίζω σπίτι οκτώ βράδυ. Τρώω, βλέπω τηλεόραση, κοιμάμαι. Καμιά φορά, πριν ύπνο πάω καμιά βόλτα με τους φίλους, αν θέλουν και μπορούν. Δεν πίνω, όμως, αλκοόλ ή καφέ, μόνο κανένα τσάι. Είμαι μουσουλμάνος και είμαι περήφανος. Που λες, δε δουλεύω μόνο Εξάρχεια, αλλά και Χαλάνδρι. Εκεί, καλύτερα τα πράγματα. Και ειδικά τα Χριστούγεννα. Μου αρέσουν τα Χριστούγεννα, εμείς δεν έχουμε, μόνο εσείς, Χριστιανοί. Είναι ωραία: φώτα, κόσμος πιο πολύς έξω δρόμο, μουσική, μεγάφωνα. Όμως, κρίση. Λίγες περιοχές, Χαλάνδρι, Κηφισιά, κάποιες άλλες, ακόμα αγοράζουν ψώνια, δώρα και τέτοια. Κέντρο Αθήνας δύσκολα. Δε ζηλεύω που δεν έχω Χριστούγεννα. Είμαι μουσουλμάνος, έχω άλλες γιορτές. Κάνω Ραμαζάνι, είναι δύσκολο, αλλά μου αρέσει.»
Του προσφέρω λίγο τσάι, όμως μου λέει πως δεν θέλει. «Μόνο νερό για τώρα, δίψασα», ζητά ευγενικά.
Τον παρατηρώ εδώ και χρόνια. Είναι ικανότατος. Πάντοτε, κατορθώνει να πουλήσει κάτι. Και- το πιο δύσκολο- να μη χάσει το χαμόγελό του και το μπρίο του στιγμή. Και δεν έχει περάσει κι εύκολα, μέχρι να κατορθώσει να βρει να μείνει, να βρει κάτι να κάνει, έστω και ημι-παράνομο. Στο τρέξιμο, στην έγνοια όλη μέρα… Φυσικά, καλώς ή κακώς, στα Εξάρχεια νιώθει λιγότερο κίνδυνο και έκθεση. Ο κόσμος είναι σχετικά υποστηρικτικός. Το ίδιο πιστεύει και ο Φ., από τη Νιγηρία που πουλά CD.
O Φ. είναι γύρω στα 35 και γόης. Πλατύ χαμόγελο και από μέσα μεγάλα, λευκά δόντια που σε κάνουν να μετανιώνεις που πέταξες το cdplayer σου πριν από μερικά χρόνια…
«CD παίρνουν άντρες πιο πολύ και πάνω από 50…», μου λέει ένας φίλος και συνάδελφος του Φ., καθώς ο ίδιος, ενώ πάντα μιλάμε και χαιρετιόμαστε, στάθηκε διστακτικός και νευρικός απέναντι στο ενδεχόμενο μιας συζήτησης μαζί μου.
«Είναι για ένα site, θα στο δείξω από το κινητό μου μόλις δημοσιευθεί… Δεν θα βάλω τα ονόματά σας, τι φοβάσαι; Αστυνομία είμαι;»
Αμήχανες σιωπές.
Μιλήσαμε για μερικά λεπτά έξω από το κλειστό πια Ginger Ale στην βροχερή πλατεία Εξαρχείων. Ο Φ. άκουγε τον φίλο του να μου μιλά και γέλαγε, συμφωνώντας, κατά κάποιον τρόπο, με τα λεγόμενά του.
«Μένω Κυψέλη. Δουλεύω αρκετά χρόνια, όσα είμαι στην Ελλάδα, κοντά δεκατέσσερα χρόνια. Τα CD δε δουλεύουν πια, αλλά αυτό έχω μάθει. Αστυνομία κυνηγάει. Αλλά όχι εδώ, Εξάρχεια. Οι νέοι ακούνε από Internet μουσική. Θυμάμαι Χριστούγεννα 2007, 2008 ήταν τελευταία καλά Χριστούγεννα, δηλαδή είχε δουλειά. Τώρα, έχουμε όλοι συνηθίσει έτσι, στο λίγο. Λίγο δουλεύεις, λίγο διασκέδαση, λίγο απ’ όλα και κάνουμε υπομονή. Εγώ δεν είμαι Χριστιανός, δεν ξέρω και τι είμαι. Αδιαφορώ για Χριστούγεννα και τέτοια. Όλα ίδια μου φαίνονται. Η ζωή είναι αυτή που είναι. Ξέρεις…»
Ένα ρεπορτάζ κόντευε να πέσει στο γκρεμό. Ένιωσα ηλίθια. Πήγα να ρωτήσω για τα Χριστούγεννα στην Αθήνα ανθρώπους που έχουν ξεχάσει πώς είναι η οικογενειακή θαλπωρή, καθώς μένουν μακριά από τις οικογένειές τους ή, ως προς αυτές που έχουν στήσει σε ξένη χώρα, εν προκειμένω την Ελλάδα, δεν μπορούν να αισθανθούν επαρκείς. Κρίση. Κρίση για όλους, για κάποιους χειρότερη.
Μίλησα και με άλλους. Με τον Α., τον Πακιστανό μικροπωλητή αρωματικών στικς, τον Χ. που γυρνάει με μικρά εξαρτήματα ραπτικής ή αναπτήρες… Όλοι τους χαμογελαστοί, με τα σπαστά ελληνικά τους και την ελάχιστη εμπιστοσύνη βασισμένη στη γνωριμία μας, που και αυτή εξαντλείται σε χαιρετούρες και σε καμιά διάσπαρτη από μέρους μου αγορά των όσων πουλούν. Κανείς δεν είχε να μου πει κάποια ζουμερή ιστορία, κάποιο περιστατικό που θυμούνται χαρακτηριστικά. Και, σίγουρα, είχαν και φόβο.
Όσο γελοία και να έμοιασα στα μάτια τους ρωτώντας τους σχετικά με τις προσωπικές μου και ένα σωρό άλλων πολιτιστικές και κοινωνικές ανησυχίες, αισθάνθηκα ότι χάρηκαν που μιλήσαμε. Μου το μετέδωσαν με τον πολύ δικό τους τρόπο. Πιστεύω ότι το έκανα και εγώ από μεριάς μου…
«Γράψε ότι η Αθήνα και η Ελλάδα είναι κούκλες και δεν αλλάζω, κάνω διαδικασία για χαρτιά και μένω εδώ», μου είπε ο 24χρονος Τ., ο γκατζετάκιας. Κι όπως έχει πει ο αγαπημένος μου Σπύρος Μπιμπίλας, αυτοί είναι οι επόμενοι Έλληνες, καθώς αυτοί μένουν εδώ, την ώρα που εκατοντάδες Έλληνες την κάνουν για έξω και γίνονται οι επόμενοι Βρετανοί, Γάλλοι και Αμερικανοί. Ναι, ο Τ. στα 50 του θα είναι Έλληνας πολίτης και θα περάσει, αφού το θέλει πολλά Χριστούγεννα στην Αθήνα!
Μπορεί να μην τρώει ούτε τότε χοιρινό και να τηρεί ακόμα το Ραμαζάνι, αλλά, μετά βεβαιότητος, θα έχει πιο ολοκληρωμένη άποψη για το θέμα… (του το είπα και έσκασε στα γέλια!)
Άλλωστε, τα Χριστούγεννα έχουν από καιρό πάψει να είναι μια γιορτή αποκλειστικά των Χριστιανών: έγιναν πρωτίστως γιορτή της Coca Cola, σωστά; Ή μήπως κι εμείς, οι «καλοί χριστιανοί» σκεφτήκαμε ποτέ ότι όλοι αυτοί οι «ταλαίπωροι, ενοχλητικοί, αλλοδαποί μικροπωλητές» χρειάζονται εκτός από το ευρώ μας και μια μας κουβέντα, μια μιας πλάκα, μια μας απορία που θα κληθούν μα χαρά να λύσουν χρησιμοποιώντας τα σπαστά ελληνικά τους;
Καλές γιορτές, καλές βόλτες, καλές καλησπέρες, αγορές, μικρο-αγορές και καλές σκέψεις και αποφάσεις για τη νέα χρονιά!
