Ένα μικρό χωριουδάκι στην Κρήτη, λίγων μόνο εκατοντάδων κατοίκων, έχει γοητεύσει τόσο τους ανθρώπους του κινηματογράφου που το έχουν επιλέξει ξανά και ξανά για τα γυρίσματα μεγάλου μέρους των ταινιών τους.
Όποιος έχει βρεθεί στην κεντρική πλατεία του χωριού, ή έχει περπατήσει στα στενά σοκάκια του, αποκλείεται να μην ένιωσε τον χρόνο να γυρίζει πίσω.
Ο Φρες λοιπόν, ή Φρέλιγουντ όπως αποκαλούν το χωριό τους οι κάτοικοί του, αν και βρίσκεται μόλις 25 χιλιόμετρα από τα Χανιά σου δίνει την εντύπωση ότι ταξιδεύεις σε μια άλλη εποχή. Πιο όμορφη!
Εκτός από την γραφική πλατεία υπάρχει μια καμάρα που αν την περάσεις θα οδηγηθείς στην είσοδο ενός καφενείου.
Τα μπακάλικα δίνουν την αίσθηση μιας άλλης εποχής ενώ υπάρχουν και πολλά άδεια καταστήματα που ο κάθε σκηνοθέτης μπορεί να τα.. κάνει ότι θέλει!
Καθόλου τυχαίο λοιπόν που το πανέμορφο ορεινό χωριό έχει «πρωταγωνιστήσει» σε ελληνικές ταινίες, σίριαλ, σε τηλεοπτικές διαφημίσεις αλλά και σε πολλές τοπικές παραγωγές.
Ο σκηνοθέτης της σειράς «Το Νησί» είχε επιλέξει τον Φρε για τα γυρίσματα της πρώτης του ταινίας με τίτλο «Πιλάλα», από τα όμορφα σοκάκια του πέρασαν οι πρωταγωνιστές της τηλεοπτικής σειράς «Δροσουλίτες» αλλά και αυτοί των κινηματογραφικών ταινιών «Πρώτη φορά νονός», «Uranya» και «Γαμήλιο Πάρτυ».
Τελευταία φορά που ο Φρες μπήκε στα πλάνα σκηνοθετών ήταν για την τούρκικη ταινία «Οι άνθρωποι του παππού μου» του επιτυχημένου Τούρκου σκηνοθέτη Τσαγάν Ιρμάκ.
Ο επιτυχημένος Τούρκος σκηνοθέτης Τσαγάν Ιρμάκ εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από το χωριό, καθώς και από τα παλαιά αλλά καλοδιατηρημένα κτίρια που περιβάλλουν την κεντρική πλατεία του Φρε, που δεν έψαξε αλλού.
Το σενάριο, που το υπογράφει ο ίδιος ο σκηνοθέτης Τσαγάν Ιρμάκ, στηρίζεται στη ζωή του παππού του, ο οποίος έφυγε από την Κρήτη με την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923, δημιούργησε την οικογένειά του στην Τουρκία και αυτοκτόνησε, μεγάλος πια σε ηλικία, αφού δεν κατάφερε λόγω πολιτικών κωλυμάτων να επιστρέψει και πάλι στο πανέμορφο χωριό της Κρήτης, απ’ όπου ξεκίνησε τη ζωή του.
Ο παππούς του Τσαγάν Ιρμάκ έφυγε ως πρόσφυγας από την Κρήτη με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Ο άνθρωπος αυτός είχε απωθημένο να γυρίσει στην Κρήτη. Μέσα σε μπουκάλια έβαζε χαρτάκια με τη διεύθυνσή του, τα σφράγιζε και τα πέταγε στη θάλασσα. Στόχος του ήταν το μπουκάλι να φτάσει στα χέρια του ιδιοκτήτη του σπιτιού του στην Κρήτη, με αποτέλεσμα μετά εκείνος να επικοινωνήσει μαζί του.
Ο πρωταγωνιστής όμως είχε αναπτύξει μια δράση κατά του καθεστώτος στην Τουρκία και υπέρ της δημοκρατίας. Ετσι, όταν σε δύο φάσεις της ζωής του προσπάθησε να έρθει στην Κρήτη, δεν τα κατάφερε για λόγους πολιτικούς. Τη δεύτερη φορά, ηλικιωμένος πια, επειδή ο ίδιος δεν μπορούσε να κάνει τίποτα άλλο, έγραψε μια ανοιχτή επιστολή κατά του καθεστώτος και κρεμάστηκε.
Δείτε στο πολύ έξυπνο διαφημιστικό σποτ της Περιφέρειας Κρήτης σε συνεργασία με τον ΣΕΓΑΣ μια άποψη της πλατείας του χωριού:
Οι κάτοικοι του Φρε είναι αρκετά δημιουργικοί και φημίζονται για τη φιλοξενία και την αγάπη που έχουν για το χωριό τους.
Τα τελευταία 30 χρόνια έχει ξεκινήσει μια μεγάλη προσπάθεια από την κοινότητα και τους συλλόγους αποδήμων Φρεδιανών Αθήνας και Χανίων, που έχει οδηγήσει σε μεγάλα έργα καλλωπισμού του χωριού τους.
Στο Φρε μπορεί κανείς να θαυμάσει τη μεγαλόπρεπη εκκλησία της Ευαγγελίστριας με την εικόνα της Παναγίας, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, που έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο, την πλούσια Πινακοθήκη, το πρόσφατα ανακαινισμένο αρχοντικό του Μανούσακα, που στεγάζει το Μουσείο του Φρε, με κύρια εκθέματα τα γενεαλογικά δέντρα 95 οικογενειών του χωριού, που καλύπτουν την περίοδο 1800-2000.
Ακόμη, μπορεί να δει πολλές παλιές και τοιχογραφημένες εκκλησίες ,που καλύπτουν την περίοδο από το 13ο αιώνα μέχρι το 16ο.
Ξεχωρίζει ο ναός της Παναγίας των δύο βράχων στη θέση του Καπή ο λαγκός, που θυμίζει Μετέωρα, ενώ σημαντικές είναι και οι εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου στου Ρεγκούση, της Παναγίας στα Σηφιανά , της Παναγίας στου Κολοκύθη και του Αγίου Ιωάννη στον Κούκο .
Στο τέλος μπορεί να καθίσει και να απολαύσει τον καφέ του στην ευρύχωρη και όμορφη πλατεία, στο κέντρο του χωριού!
