Η ιστορία του πλοίου Ματαρόα μοιάζει σαν παραμύθι βγαλμένο μέσα από μια εποχή που κάθε άλλο παρά παραμυθένια ήταν.
22 Δεκεμβρίου του 1945 το πλοίο Ματαρόα αποπλέει από τον Πειραιά μεταφέροντας πάνω από 200 Ελληνες φοιτητές ,τον ανθό εκείνης της εποχής, στην Ιταλία,με τελικό προορισμό το Παρίσι. Βρέθηκαν το Δεκέμβρη του 45 ,από την ερημωμένη μετοκατοχική Αθήνα,στην εκρηκτική πόλη των ρευμάτων της πρωτοπορίας,στο Παρίσι.
Λίγο πριν το σκοτάδι των αδερφοφάδων σκεπάσει ολοκληρωτικά την πόλη και την χώρα,μερικές ανάσες προτού ο ασφυκτικός κλοιός των ανελέητων νικητών του εμφυλίου πολέμου-συνεργατών των ναζί και μικρονοικών πολιτικών,ντόπιων και ξένων, καταπνίξει την ΄΄ανοιξιάτικη ΄΄πνοή της αντίστασης ενάντια στη ναζιστική κατοχή.
Ήταν η αφρόκρεμα-όπως αποδείχτηκε και στη διάρκεια του χρόνου-της ελληνικής διανόησης και της τέχνης. Ήταν επιστήμονες και καλλιτέχνες αριστερών ή και κεντροδεξιών πεποιθήσεων αλλά και οργανωμένων μελών του ΚΚΕ ,με αστική ή λαϊκή καταγωγή καθώς και 59 φοιτητές ή φοιτήτριες με δικά τους έξοδα.
Οι άριστες επιδόσεις τους και το ταλέντο τους,αλλά και η προϋπόθεση ότι δεν είχαν συνεργαστεί με τους εκάστοτε κατακτητές τους έδωσαν το πολύτιμο διαβατήριο της υποτροφίας του Γαλλικού κράτους,για να διαφύγουν από τον επερχόμενο σίγουρο τρόμο.Το απέκτησαν χάρις στις διορατικές ενέργειες του διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου της Αθήνας Οκτάβιου Μερλιά και του γενικού γραμματέα του Ροζέ Μιλιάξ.
Τους δύο άντρες τους έδεναν στενά όχι μόνο η αντιστασιακή τους δράση εναντίον των Ναζι,η βαθιά ουμανιστική τους παιδεία και η γνώση της ελληνικής γραμματείας αλλά και οι στενές προσωπικές τους σχέσεις με τη χώρα. Αμφότεροι είχαν παντρευτεί δύο εξέχουσες Ελληνίδες,ο πρώτος τη μουσικολόγο , ιδρύτρια του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου,σημερινού κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, Μέλπω Λογοθέτη,ο δεύτερος τη δημοσιογράφο και συγγραφέα Τατιάνα Γκρίτση.
Το πλοίο που οδηγεί την περίφημη ΄΄Υποτροφιάδα΄΄στην Ιταλία και από εκεί με τραίνα κλειστά των ναζί στο φως της ελευθερίας της γαλλικής πρωτεύουσας,το πλοίο που έγινε συνώνυμο μιας ολόκληρης γενιάς της ελπίδας έφερε το σημαδιακό όνομα ΄Ματαρόα΄,που στα πολυνησιακά θα πεί ΄΄ή γυναίκα με τα μεγάλα μάτια΄΄, σημειώνει η ιστορικός Τέχνης Λήδα Καζαντζάκη στην εισαγωγή του βιβλίου ΄΄Γυναίκες του Μοτορόα΄΄.
Τα ονόματα αυτών που επέβαιναν στο πλοίο ενδεικτικά: Μέμος Μακρής, Κορνήλιος Καστοριάδης, ο Ντίκος Βυζάντιος, ο Εμμανουήλ Κριαράς, ο Κώστας Αξελός, ο Νίκος Σβορώνος, η Μιμίκα Κρανάκη, η Ελλη Αλεξίου και πολλοί άλλοι.
Το βιβλίο επικεντρώνεται σε πέντε γυναίκες -καλλιτέχνες πού επέβαιναν στο πλοίο.Την Νέλλη Ανδρικοπούλου,γλύπτρια,την Ελένη Σαθοπούλου,ζωγράφο,την Γιάννα Περσάκη,ζωγράφο,την Αννα Μαυρουδή-Κινδύνη,ζωγράφο,και την Μπέλλα Ραυτοπούλου,ζωγράφο.
Η καθεμιά τους έδωσε το δικό της έργο. Είναι πέντε γυναίκες-καλλιτέχνιδες που αντιστάθηκαν με το έργο τους και μόνο στην κατηγοριοποίηση τους μέσα σε προσχεδιασμένους από άνδρες αλλά και αργότερα, μετά τη δεκαετία του 70 από γυναίκες,ρόλους τους και στη τέχνη.
Ανέτρεψαν με το ανατρεπτικό τους έργο και μόνο την ΄΄εικόνα της γυναίκας΄΄που έπλασαν οι άνδρες ομότεχνοι τους. Έδειξαν με τις εικόνες που τόλμησαν να φτιάξουν ότι η αισθαντικότητα δεν αποτελεί προνόμιο ή μειονέκτημα προκαθορισμένο από το φύλο αλλά πανανθρώπινη έκφραση.
«Οι γυναίκες του Ματαρόα υπήρξαν σημαντικές καλλιτέχνιδες, που άνοιξαν νέους δρόμους στην τέχνη και, παρά την καταξίωση και προβολή τους στο εγχώριο και διεθνές επίπεδο και παρά την αύρα της νέας, απαλλαγμένης από κάθε γυναικείο ή ανδρικό στερεότυπο, συνείδησης του έργου τους, γρήγορα σκεπάστηκαν με το πέπλο της λήθης» λέει η ιστορικός τέχνης Λήδα Καζαντζάκη, υπογραμμίζοντας τη στόχευση της έκθεσης «να θυμηθούμε αυτές τις γυναίκες και το έργο τους γιατί δυστυχώς η κυρίαρχη νοοτροπία, ακόμα και στις μέρες μας, περιορίζει την ιδιότητα της καλλιτέχνιδας και της δημιουργού από την υπόσταση της γυναίκας».
Στην παρούσα έκδοση εκτός από την αφήγηση των ζωώ και της καλλιτεχνικής πορείας αυτών των πέντε γυναικών,υπάρχουν και φωτογραφίες από τα έργα τους,που μας δίνουν την δυνατότητα να κρίνουμε και μόνοι μας το καλλιτεχνικό τους μέγεθος.
