Ένας εκπαιδευτικός και συγγραφέας με αγάπη για τα παιδιά και την ίδια την ζωή, εξομολογείται.
O Aλκιβιάδης Κούσης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πτολεμαΐδα, ενώ σήμερα ζει μόνιμα στην Αθήνα.
Είναι πτυχιούχος της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ιωαννίνων και του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάζεται ως δάσκαλος από το 1989. Το 2000 αποφοίτησε από το Εργαστήριο Καλλιτεχνικής και Δημιουργικής Εκπαίδευσης ΑΝΙΜΑ κι έκτοτε έχει συμμετάσχει ως εμψυχωτής στην οργάνωση, συγγραφή και παρουσίαση πολλών θεατρικών δρώμενων με παιδιά. Κείμενα και διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με την αφήγηση παραμυθιών και τον Ιούνιο του 2018 αποφοίτησε από τη Σχολή Αφηγηματικής Τέχνης Αθήνας. Βιβλία του: «Οι φίλες μας…οι μάγισσες» (Εκδόσεις Πατάκη, 2015), «Ιστορίες Μπονσάι» (συμμετοχή, εκδόσεις ΤΟΒΙΒΛΙΟ, 2016), «Μη μου μιλάτε για την Ήρα!» (Εκδόσεις Αλφάβητο Ζωής, 2017)
Ένας σύγχρονος παραμυθάς με μπόλικη αγάπη και δημιουργικότητα, συναίσθηση και κυρίως καθαρό βλέμμα, απέναντι στα παιδιά. Με αφορμή το νέο του έργο “Σσσς! Η γιαγιά κοιμάται!” που παρουσιάστηκε στο 7ο φεστιβάλ αφήγησης Αθήνας, μιλάει στο περιοδικό μας!
Πώς προέκυψε η συγγραφή και η ιδιαίτερα τα παραμύθια στην ζωή σου;
Τα παραμύθια μπήκαν στη ζωή μου πολύ νωρίς. Όταν η μητέρα μου με έβαζε στο κρεβάτι για να κοιμηθώ, μου αφηγούνταν ατέλειωτες ιστορίες. Ήταν εργαζόμενη γυναίκα και συχνά την έπαιρνε ο ύπνος. Εγώ αντιθέτως έμενα ξάγρυπνος και προσπαθούσα να φανταστώ τι γινόταν παρακάτω στο παραμύθι. Μάλλον τότε ξεκίνησαν όλα.
Όταν άρχισα να διαβάζω μόνος μου, ανακάλυψα έναν κόσμο ολόκληρο στη βιβλιοθήκη του σπιτιού. Η συγγραφή ήρθε σαν φυσική ανάγκη από τα πρώτα μαθητικά μου χρόνια.
Ποια τα βαθύτερα νοήματα του τελευταίου σου βιβλίου ‘’Μη μου μιλάτε για την Ήρα’’;
Το βιβλίο μιλάει για την αποδοχή της διαφορετικότητας, την αξία της οικογένειας (σε μια μορφή που δεν είναι η συνηθισμένη), την αρετή της φιλίας. Μέσα από την ιστορία του γάτου που βλέπει τη ζωή του ν’ ανατρέπεται όταν στο σπίτι έρχεται ο σκύλος, τα παιδιά μαθαίνουν πως μπορούμε να συνυπάρξουμε αρμονικά ακόμα και με κείνους που είναι εντελώς διαφορετικοί από μας.
Η αγάπη γεννιέται μέσα από την εξοικείωσή μας με τον άλλο.
Θεωρείς το παιδικό κοινό, απαιτητικό αναγνωστικό κοινό;
Το παιδικό κοινό είναι ένα εξαιρετικά απαιτητικό αναγνωστικό κοινό. Τα παιδιά δεν μπορείς να τα ξεγελάσεις. Θα πρέπει να τα κερδίσεις από την πρώτη σελίδα. Αν κάτι δεν τους αρέσει, πολύ εύκολα θα το εγκαταλείψουν. Είναι τεράστια η ευθύνη των δημιουργών ως προς αυτό, γιατί οφείλουν να δώσουν στα παιδιά ένα ανάγνωσμα υψηλής αισθητικής, ελκυστικό ως ιστορία, αλλά και πλούσιο σε αξίες, συναισθήματα, νοήματα και μηνύματα.
Aπό πού πηγάζει η τόση σου αγάπη για τα παιδιά;
Δεν ξέρω αν μπορώ να σας απαντήσω με σιγουριά. Υποθέτω πηγάζει από το γεγονός ότι δεν ξέχασα ποτέ το παιδί που έχω υπάρξει (και σε αυτό βοήθησε πολύ η δουλειά μου ως εκπαιδευτικός). Με συγκινούν το καθαρό βλέμμα, η αθωότητα, ο αυθορμητισμός, τα αγνά συναισθήματα κι η μεγάλη φαντασία των παιδιών. Στο δικό τους κόσμο όλα είναι εφικτά. Μ’ αρέσει αυτή η οπτική των πραγμάτων.
Ως εκπαιδευτικός, πώς θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου και τι είναι αυτό που συχνά συμβουλεύεις τους μαθητές σου;
Μ’ ενδιαφέρει πάρα πολύ να διαμορφώσω ένα περιβάλλον ασφάλειας, αποδοχής κι εμπιστοσύνης μέσα στην τάξη. Χτίζω προσεκτικά τη σχέση μου με τα παιδιά. Μόνο έτσι νομίζω μπορεί να υπάρξει λειτουργικότητα κι αποτελεσματικότητα στο έργο μου. Μαθαίνουμε όλοι μαζί κάθε φορά.
Αυτό που συνήθως τα συμβουλεύω είναι να είναι ευγενικά, να έχουν πίστη στον εαυτό τους, να σέβονται το περιβάλλον και τους άλλους γύρω τους, να μην εγκαταλείπουν ποτέ την προσπάθεια που κάνουν.
Τι βιβλία σου αρέσει να διαβάζεις και ποιους συγγραφείς ξεχωρίζεις;
Διάβαζα πάρα πολύ πάντα κλασική λογοτεχνία και ποίηση. Μου αρέσουν τα βιβλία με ιστορικό περιεχόμενο, όσα έχουν σχέση με την φιλοσοφία κι αυτά που ασχολούνται με τον ανθρώπινο ψυχισμό. Τα τελευταία χρόνια μελετώ λαϊκά παραμύθια από διάφορα μέρη του κόσμου και φυσικά διαβάζω πολλά βιβλία σύγχρονης παιδικής λογοτεχνίας γιατί θέλω να είμαι ενήμερος. Από συγγραφείς μου αρέσουν πάρα πολλοί, θα αδικήσω αρκετούς αν αναφέρω κάποιους.
Ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι γενιές αλλάζουν. Τι είναι αυτό που σε τρομάζει σε αυτές τις μεταβάσεις;
Δεν θα έλεγα ότι με τρομάζει κάτι σε αυτές τις μεταβάσεις. Ο κόσμος προχωρά, πάει μπροστά. Είναι απαραίτητη αυτή η ροή, αρκεί να μην ξεχνάμε από πού ερχόμαστε και ποιοι είμαστε. Πολλά πράγματα σίγουρα επαναπροσδιορίζονται, αλλά αυτό είναι απαραίτητο να γίνει για να υπάρξει πρόοδος. Ή τουλάχιστον αυτό είναι το επιθυμητό.
Ποια τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία της νέας γενιάς;
Τα πιο πολλά παιδιά έχουν σημαντική μόρφωση πλέον κι αυτό είναι ένα σπουδαίο προσόν. Είναι περισσότερο ενημερωμένα και περισσότερο απελευθερωμένα. Οι οικογένειές τους τα στηρίζουν όσο μπορούν, φοβάμαι όμως ότι οι άγονες συνθήκες της εποχής μας απαιτούν μεγαλύτερη ενεργοποίηση και τόλμη από μέρους τους. Η νέα γενιά μοιάζει λίγο μουδιασμένη και σα να μην έχει βρει ακόμα το δρόμο της. Οι ανθρώπινες σχέσεις καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κι εκεί υπάρχει ένα σημαντικό έλλειμμα.Όλα γίνονται με μεγάλη ταχύτητα. Αυτά όμως είναι τα χαρακτηριστικά της εποχής μας. Θέλω να πιστεύω ότι δεν θα το βάλουν κάτω και θα διαμορφώσουν ένα καλύτερο αύριο.
Ασχολείσαι κατά πολύ και με τα θεατρικά δρώμενα, δίνοντας μεγάλη βάση στην διάδραση. Τι ρόλο παίζει αυτή στην ψυχοσύνθεση του παιδιού και κατά πόσο το επηρεάζει;
Ως εμψυχωτής θεατρικού παιχνιδιού έχω δουλέψει πολύ με ομάδες στο παρελθόν. Έχω μάθει να παρατηρώ, να ακούω και να λειτουργώ σε σχέση με τους άλλους. Με ενδιαφέρει πολύ να έχω απέναντί μου ενεργά πρόσωπα, που αντιδρούν στα ερεθίσματα που προσφέρονται για να υπάρχει αλληλεπίδραση. Αυτό προσπαθώ να μεταφέρω και μέσα στην τάξη.
Η εποχή των σοφών δασκάλων που κουβαλούσαν τη γνώση όλου του κόσμου κι οι μαθητές στέκονταν και τους άκουγαν με ευλάβεια, έχει περάσει οριστικά.
Ποιο θεωρείς ότι είναι το μεγαλύτερο όπλο του ανθρώπου, για να …νικήσει το κακό;
Το «κακό» θα νικηθεί μόνο αν σταματήσουμε να το τρέφουμε. Θα πρέπει όμως πρώτα να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει και στη συνέχεια να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό. Δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις κάτι όταν δεν το γνωρίζεις καλά. Πολύ συχνά αυτό που ονομάζουμε «κακό» έρχεται για να αφυπνίσει το ξεχασμένο «καλό» που κουβαλάμε όλοι μέσα μας. Και συχνά είναι απαραίτητο για να υπάρχει ισορροπία.
Πες μου δύο λόγια και για το νέο σου έργο“Σσσς! Η γιαγιά κοιμάται!” που παρουσιάστηκε στο 7ο φεστιβάλ αφήγησης Αθήνας (Σπίτι των Παραμυθιών, 8-11 Νοεμβρίου) και σχολιάστηκε πολύ θετικά.
Το έργο πραγματεύεται ένα πολύ δύσκολο θέμα. Είναι η ιστορία ενός μικρού παιδιού και το πώς αυτό αντιδρά όταν η αγαπημένη του γιαγιά, που είναι και παραμυθού, μπαίνει στο νοσοκομείο σοβαρά άρρωστη. Ο μικρός την επισκέπτεται και προσπαθεί να την κάνει καλά με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Στο φεστιβάλ παρουσιάστηκε σε αφηγηματική μορφή και ήταν μια πολύ ξεχωριστή εμπειρία για μένα.
