Η Εύη Καπάταη είναι Κύπρια και είναι εξόχως περήφανη για αυτό. Υπήρξε ανέκαθεν «πρέσβειρα» της πατρίδας της, προσπαθώντας να διαδώσει τις αξίες και τα προβλήματά της όπου μπορούσε.
Μέχρι που, τα τελευταία χρόνια είναι και επισήμως η Πρέσβειρα Τουρισμού της Κύπρου.Η ίδια δεν αισθάνεται καθόλου διχασμένη ανάμεσα στον θεσμικό ρόλο και στην τέχνη της, που είναι το τραγούδι, γιατί και τα δύο αυτά της έχουν χαρίσει ομορφιές και δυσκολίες που μόνο καλύτερη την έχουν κάνει ως άνθρωπο.
Στο σπίτι της στου Ζωγράφου-μια γειτονιά που νιώθει παντελώς δική της και την αγαπά πολύ, η Εύη Καπάταη με κέρασε κουμανταρία και μελομακάρονα, απαντώντας με όρεξη και άνεση στις ερωτήσεις που της έκανα. Η γλυκιά γεύση αυτού του αρχαίου κρασιού από την Κύπρο, αλλά και η μαυλιστική φωνή της Εύης με έβαλαν σε ένα κλίμα τρυφερό, φερμένο λες, από κάποια άλλη εποχή.
Τελικά, πρέσβειρα ή τραγουδίστρια;
Ωραίο το πάντρεμα αυτό, με τις δεκάδες συγκλίνουσες και αποκλίνουσες διαδρομές του. Πρόκειται αναμφίβολα για ένα πολύ όμορφο πακέτο -εξάλλου η ζωή του καλλιτέχνη τι είναι; Αν πάω πίσω, θα δω ότι είναι εικόνες, φαντασία, πάθος, έρωτας, νταβαντούρι. Όχι πως ο ρόλος της πρέσβειρας τουρισμού είναι κανένα ήσυχο πράγμα. Ανακαλύπτω , πάντως, με τον καιρό ότι είμαι ένα αντιφατικό άτομο, και της ησυχίας και της ανησυχίας. Όμως αυτό μοιάζει να βοηθά στην προώθηση μέσω και των δύο μου ρόλων αξιών που με καθορίζουν ως άνθρωπο: πατρίδα, οικογένεια, αλήθεια, ομορφιά, αλληλεγγύη, αγάπη. Και η μουσική και ο τουρισμός πρέπει να απηχούν αυτές τις αξίες για να έχουν ουσιαστικό νόημα…
Υπάρχει, αλήθεια, ως προς την Κύπρο πραγματική σχέση ανάμεσα στον τουρισμό και τον πολιτισμό;
Θα το πω όσο πιο απλά μπορώ: Μέσα από την μουσική, προβάλλω τη χώρα μου. Συνιστά, ξεκάθαρα, πολιτισμό το να γνωρίζεις ανθρώπους και να τους μεταδίδεις τις αξίες της πατρίδας σου. Πηγαίνοντας, ας πούμε, κάπου για να προβάλω την Κύπρο, θα μιλήσω για την καλοσύνη και το τεράστιο χαμόγελο της Κύπριας μάνας, του Κύπριου εστιάτορα και όχι μόνο… Άσε που αντιλαμβάνομαι τον ρόλο της πρέσβειρας τουρισμού μέσα από τα μάτια του καλλιτέχνη και όχι αυστηρά πολιτικά, αλλά με τον αέρα και το ταπεραμέντο του ανθρώπου που ασχολείται με την τέχνη. Αυτό μου δίνει τεράστια δύναμη.
Δηλαδή, Εύη, στην Κύπρο έρχονται άνθρωποι μόνο και μόνο για να δουν μια συναυλία, ας πούμε; Τι είδους τουρισμό έχετε βασικά;
Ναι, μπορεί να έρθουν και για μια συναυλία. Στις περισσότερες πόλεις μας διοργανώνονται τρομερά ενδιαφέροντα φεστιβάλ και δρώμενα που αφορούν τον κόσμο εντός και εκτός της Κύπρου. Η κρίση που έχει πλήξει και εμάς δεν είναι δυνατό να μην επηρεάσει και την οικονομία του πολιτισμού, όπως τις παραγωγές ας πούμε, αλλά με προσπάθεια και νοιάξιμο νομίζω πως η τέχνη μπορεί να συνεχίζει να ανασαίνει ελεύθερη και χωρίς οικονομικό άγχος. Η Κύπρος έχει επίσης θρησκευτικό τουρισμό, στον οποίο συμμετέχουν ακόμα και πολύ νεαρά άτομα , μέσω οργανωμένων εκδρομών. Η Ελλάδα, φυσικά, είναι σημείο αναφοράς για την Κύπρο, αν σκεφτούμε πως βασικό πολιτιστικό μας στοιχείο είναι η φιλοξενία. Έχουμε και άπλετη φυσική ομορφιά, τοπία με πλούτο αληθινό. Είμαστε ξακουστοί για τις πανέμορφες, πεντακάθαρες παραλίες μας. Οι νέοι τρελαίνονται γι’ αυτές και δικαίως. Η Κύπρος είναι ένας τόπος ερωτεύσιμος, αρκεί να της δώσεις χρόνο. Να έρθεις και να ξαναέρθεις. Η αλήθεια είναι ότι όποιος έρχεται μια φορά, ξανάρχεται. Κάτι τον τραβά σαν μαγνήτης, ίσως…
Ποιες επιλογές ψυχαγωγίας θα πρότεινες σε δυο καλεσμένους σου, επίσημους ή μη, αν υποθέταμε ότι είχαν μία εβδομάδα στη διάθεσή τους στην Κύπρο;
Η χώρα μου είναι μια μικρή χώρα, αλλά ταυτόχρονα τόσο μεγάλη σε πλούτο καρδιάς. Αυτό την κάνει αγαπητή σε διαφορετικών γούστων επισκέπτες. Γιατί υπάρχει καρδιά σε όλες τις πτυχές της, τις εμπορικές και τις λιγότερο εμπορικές. Τις δημοφιλείς και τις λιγότερο γνωστές… Την Αγία Νάπα, ας πούμε, που είναι η μικρή Μύκονος της Κύπρου, τη συστήνω στους λάτρεις της ξέφρενης, νυχτερινής διασκέδασης. Δυο μέρες στην Πάφο, την Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2017, την προτείνω ανεπιφύλακτα σε κάθε επισκέπτη του νησιού μας. Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, βλέπεις, είναι η πόλη που ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για περίοδο ενός χρόνου, στη διάρκεια του οποίου της δίνεται η ευκαιρία να επιδείξει την πολιτιστική της ζωή και την πολιτιστική της ανάπτυξη ενώ δημιουργεί συνάμα πολύτιμες υποδομές. Παράλληλα, πρόκειται για ένα υψηλού επιπέδου πολιτιστικό έργο που αξιολογείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε το περιεχόμενο του προγράμματος της κάθε Πολιτιστικής Πρωτεύουσας να διατηρεί τις υψηλότερες προδιαγραφές. Δρα ως καταλύτης για τον πολιτιστικό τουρισμό!
Εσένα, ας πούμε Γεωργία, που είσαι ένα νέο κορίτσι και αγαπάς πολύ τον πολιτισμό, ενώ αναζητάς και δημοσιογραφικά θέματα πολιτισμού, θα σε κέρναγα μια κουμανταρία για να σε καλωσορίσω. Να, και τώρα βάλε λίγο ακόμα στο ποτήρι σου, κι ας είμαστε στην Αθήνα. (βάζουμε και τσουγκρίζουμε, γέλια). Θα σε ξεναγούσα σε αρχαιολογικούς πολύτιμους χώρους, σε μουσεία στην Λευκωσία και θα σε άφηνα μόνη σου να περπατήσεις την παλιά Λευκωσία σε στενοσόκακα με τα μικρά, γραφικά και μερακλίδικα καφενεδάκια και τις ταβερνούλες δοκιμάζοντας το φίνο χαλούμι μας που όλοι γνωρίζουμε , αλλά και να επιλέξεις ανάμεσα σε εκατοντάδες κυπριακές λιχουδιές. Αν υποθέσουμε ότι πηγαίναμε χειμώνα στην Κύπρο, θα ήθελα να σε πάω Τρόοδο, που είναι ένας ιδανικός χριστουγεννιάτικος προορισμός! Θα ήταν όμορφο να φιλοξενηθείς στο σπίτι μιας οικογένειας και να κάθεσαι στο τζάκι μαζί τους, ενώ τρωγοπίνετε και συζητάτε με θέα τα κυπαρίσσια και την πανέμορφη φυσική χάρη του τοπίου. Η Λεμεσός είναι πολύ κοσμοπολίτικη και θα σου άφηνε ένα άρωμα χλιδής , νομίζω θα σου άρεσε κι εκεί πολύ. Πανέμορφα, πολυτελέστατα ξενοδοχεία, εκλεκτά και φημισμένα εστιατόρια, κι όλα αυτά ανάμεσα στις πολλές κουλτούρες των επισκεπτών της.
Άμα θα έρθεις το καλοκαίρι, να ξέρεις πως σου επιφυλάσσω μια σπέσιαλ ξενάγηση στην Πόλη της Αγίας Νάπας με τις όμορφες, καταγάλανες παραλίες, αλλά και την έντονη, ερωτική της νύχτα. Φυσικά, στη Λάρνακα η εκκλησία του Αγίου Λαζάρου θα σε έκανε να νιώσεις δέος και γαλήνη, προτού πας με καφέ στο χέρι ατέλειωτο περίπατο στις ονειρεμένες Φινικούες…
Όλα αυτά μου ακούγονται υπέροχα! Ποιες είναι, όμως, οι αρμοδιότητες μιας Πρέσβειρας Τουρισμού;
Σίγουρα, δεν είναι και δεν μπορεί να είναι μόνο ένα πράγμα . Ένας άνθρωπος με αυτή την αρμοδιότητα κάνει πολλά, πάρα πολλά, είναι τα αυτιά και τα μάτια και, βέβαια, το στόμα της πατρίδας του, για να αντιλαμβάνεται παλμούς, επιθυμίες και να προωθεί τον τόπο που εκπροσωπεί με τον σωστό τρόπο. Ας πούμε, μια πρέσβειρα πρέπει συμμετέχει σε περίπτερα ξένων χωρών να μοιράζει φυλλάδια και να ενημερώνει για την υπεροχή των τοπικών προϊόντων. Να διαδίδει τα απίθανα παραδοσιακά Φεστιβάλ που γίνονται ειδικά το καλοκαίρι και να επιμελείται τα κεράσματα στους χιλιάδες τουρίστες που επισκέπτονται την Κύπρο μας. Να δημιουργεί, γενικώς, προδιαγραφές μέσα από άλλες εκδηλώσεις που αφορούν την ανταλλαγή κουλτούρας Κύπρου και Ελλάδας. Εμείς, γιατί δεν είμαι μόνη, έχω και σημαντικούς συνεργάτες στο πλευρό μου, προβάλλουμε τη χώρα μας ανά καιρούς συγκεκριμένες περιοχές και πόλεις. Ασχολούμαστε με τον τουρίστα, όχι με τον τουρισμό. Χάρη στον αγώνα μας, ανακηρύχτηκε και η Πάφος, όπως προείπα, πολιτιστική πρωτεύουσα του 2017.
Πηγαίνοντας , τώρα, στο κομμάτι του τραγουδιού… πώς επέλεξες αυτόν τον δρόμο;
Ίσως ακουστεί κάπως παράξενο ή και αστείο. Από ένα φλερτ που είχα στα 16 μου και πήγαινε κόντρα σε αυτό το επάγγελμα, ως επιλογή, ας πούμε, μου βγήκε εμένα η απόλυτη αντίδραση . Και, ναι, το έκανα επάγγελμα. Η επιμονή της δεκαεξάρας να πετύχει στο τραγούδι, κόντρα, μάλιστα, στην επιθυμία του φλερτ της σηματοδότησε με ξεχωριστό τρόπο το ξεκίνημά μου ως τραγουδίστριας. Είναι όμως και οι συνθήκες τις οποίες βίωσα εκείνα τα χρόνια: έζησα κι ανατιμετώπισα την εισβολή και τον πόλεμο. Ως ψυχοθεραπεία, λοιπόν, αντιμετώπισα τη μουσική και το τραγούδι. Όταν υπάρχει πόλεμος, το παιδί αντιδρά και πρέπει να βρει τις ισορροπίες του. Έτσι, γίναμε εραστές με το τραγούδι και κολλητάρια με τη μουσική. Δεν ανήκω, βλέπεις, σε κάποια μουσική οικογένεια, δεν με έσπρωξε κανείς να ασχοληθώ με τη μουσική. Προσπάθησα να παίξω κιθάρα και πιάνο, αλλά δεν τα κατάφερα. Δεν σημαίνει ότι επειδή έχουμε ένα ταλέντο κάπου, έχουμε και παντού. Κάποιοι είναι καλοί μουσικοί, κάποιοι καλοί τραγουδιστές, ελάχιστοι και τα δύο.
Γιατί μουσική και όχι θέατρο ή χορός ας πούμε;
Συμμετείχα σε σχολικές παραστάσεις, με επέλεγαν σε πρωταγωνιστικούς ρόλους και δεν έχω καταλάβει γιατί αυτό το κομμάτι της τέχνης με έκανε μάλλον να… υποφέρω και να ζορίζομαι. Ναι, αλήθεια! Σχεδόν υπέφερα πάνω στη σκηνή. Ακόμα δεν μπορώ να το εξηγήσω, καθώς υποτίθεται ότι ένας άνθρωπος που ασχολείται με την τέχνη μπορεί να βρεθεί σε αρκετά καλλιτεχνικά πεδία: να παίζει, να τραγουδάει, να γράφει ίσως… Βέβαια, η τέχνη θέλει κι έναν τσαμπουκά να λες και όχι, αυτό δεν το γουστάρω. Ε, όσο γι’ αυτό, άλλο τίποτα! (γέλια)
Τι μουσική άκουγες στα παιδικά σου χρόνια;
Είχα μια αγάπη στα νοσταλγικά και μελαγχολικά κομμάτια, το Νέο Κύμα ας πούμε μού άρεσε πάρα πολύ. Τα δώρα των γενεθλίων και των γιορτών ήταν, θυμάμαι, καλλιτεχνικά, δίσκοι κυρίως. Το κυπριακό ταπεραμέντο είναι αλληλένδετο με τη μουσική: γι’ αυτό και τα παιδιά μέχρι και σήμερα παίζουν, τραγουδάνε μετά μανίας, διακρίνονται συνεχώς σε reality και όχι μόνο… Οι μουσικές καταστάσεις της δεκαετίας του 70 που θυμάμαι εγώ, πάντως, αν με ρωτάς, είχε να κάνει και με το θέμα της ομάδας, σκέψου κάτι σαν χορωδίες. Αυτό το στιλ, πια, ανήκει ξεκάθαρα στο παρελθόν, αν και θεωρώ πως θα είχε ενδιαφέρον μια αναβίωσή του. Σήμερα, ακούω και αυτά που άκουγα, που με καθόρισαν, τα αγαπώ πολύ, αλλά προσπαθώ να παρακολουθώ και νέους καλλιτέχνες, νέα ταλέντα, καινούργια ακούσματα. Το ένστικτό μου, γιατί μέσα από τη διαδρομή της τέχνης, ξέρεις, αυτό καλλιεργείται, μου λέει ότι περνάμε μια δύσκολη περίοδο στα πάντα, και στα καλλιτεχνικά, που σύντομα θα αλλάξει η ρότα της. Κάθε συνθήκη, φυσικά, έχει τα καλά και τα κακά της: όταν πρέπει να πειθαρχήσεις, ας πούμε, ή να ζοριστείς στα δύσκολα αυτό δεν είναι μόνο θετικό ή μόνο αρνητικό. Ένα παιδί, εννοώ, κάποιες φορές, δεν πρέπει να πειθαρχεί τόσο, πρέπει να τα ακολουθεί και λίγο το μέσα του, που συχνά δεν διαπνέεται από τάξη και πειθαρχία, είναι πιο ελεύθερο και πιο ενστικτώδες πράγμα. Κι άντε πες, όμως τώρα, σε ένα νέο καλλιτέχνη να μην εναρμονιστεί με τις συνθήκες της εποχής, να κάνει του κεφαλιού του… Δύσκολο! Πολύ!
Πώς ξεκίνησες εσύ να τραγουδάς, Εύη Καπάταη;
Πέρασα στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης , με σκοπό να γίνω όχι καλή νομικός, αλλά καλή τραγουδίστρια, όπως λέω χαρακτηριστικά. Δεν έζησα φοιτητική ζωή, γιατί με το που πέρασα στη σχολή, έπιασα δουλειά στην Αθήνα, μιλάμε για κανονική δουλειά με αμοιβές, δεν έκανα δηλαδή την πλάκα μου. Δεν ήταν ακριβώς η πρώτη μου δουλειά, βέβαια, γιατί πιο μικρή πρόσεχα παιδάκια για το χαρτζιλίκι μου. Τα προσέγγιζα με ευαισθησία, γιατί κι εγώ ένα παιδί ήμουν. Ξεκίνησα, λοιπόν, συναυλίες με τον Λάκη τον Χαλκιά, τον Αντώνη Καλογιάννη, σε συναυλιακούς χώρους. Ήμουν, ουσιαστικά, συστημένη από άλλους συνεργάτες μου μουσικούς στην Κύπρο, των οποίων ο λόγος μέτρησε για γνωστούς εν Αθήναις καλλιτέχνες. Πηγαινοερχόμουν, στο μεταξύ, Θεσσαλονίκη-Αθήνα, για να είμαι και λίγο φοιτήτρια. Αμέσως μετά τις συναυλίες, πέρασα στα… μεγάλα σαλόνια, μετά τα 25 μου και το πέρας των σπουδών μου. Η νοοτροπία της συναυλίας είναι απλή, λιτή και ανάλαφρη σε σχέση με τα μεγάλα μαγαζιά, γιατί αυτό εννοώ σαλόνια. Όταν μιλάω για τα νυχτερινά κέντρα. Βρέθηκα, που λες, στο πλευρό καλλιτεχνών, όπως ο Γιώργος Μαρίνος, ο Χάρυ Κλιν, ο Τόλης Βοσκόπουλος… Ονόματα-μύθοι.
Ταυτόχρονα, όμως, προσπαθούσα να παντρέψω τη νέα μου πορεία στα μαγαζιά, με τις συναυλίες που πολύ αγαπούσα, γιατί από αυτές ξεκίνησα! Ξεκίνησα να έχω κοντά μου τον Μάριο Τόκα, τον Γιώργο Κατσαρό, τον Πλέσσα, τον Σπανό, τον Χατζή… Η πορεία του τραγουδιού συνεχίστηκε, με ορισμένους δίσκους, με up και down στιγμές, με το συνδυασμό των εμφανίσεών μου για λογαριασμό της Κύπρου και της προβολής της. Πάντα, ήμουν και είμαι ανήσυχη.
Τα τελευταία χρόνια δούλεψα με Μακεδόνα, με Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, με Βασίλη Λέκκα… Ένα όμορφο κεφάλαιο στην πορεία μου ήταν οι O.P.A, παιδιά της γειτονιάς και των σοκακιών, με πολύ προχωρημένη σκέψη και ενδιαφέρουσα πειραματική διάθεση. Ήταν η εποχή που μόλις ανέτειλε το έντεχνο τραγούδι και οι Ο.P.A πάντρευαν πολύ ιδιαίτερα τον στίχο και τη μουσική. Γνωρίστηκα μαζί τους μέσω του Μάνου Ξυδούς, που ήταν και δικός τους παραγωγός εκείνη την περίοδο. Από τότε, εκείνο το τραγούδι, το «Θέλω Μες στα Δυο της Μάτια να κοιτάζω» (μαζί το είπαμε, σε πρώτη εκτέλεση) είπε σχεδόν ό, τι έπρεπε-και πρέπει ακόμα- να ακουστεί για την Κύπρο, μια χώρα που ήταν και παραμένει κατεχόμενη. Αυτή την περίοδο, μες στις σημειώσεις και τα ραντεβού μου θα βρεις πολλά ονόματα: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Στέλλα Κονιτοπούλου, Γιώργος Κατσαρός… Τίποτα σίγουρο, όλα παίζονται κι αυτό μου αρέσει πολύ. Θέλω το 2018 να γίνουν όμορφα και ουσιαστικά πράγματα. Ακόμα και συνοδεία ενός πιάνου, με ενδιαφέρει και μου αρέσει πολύ να χτίζω ατμόσφαιρες…
Θα ήθελα να σταθούμε λίγο στο κεφάλαιο του Γιώργου Μαρίνου.
Ήταν μια τυχαία συγκυρία η γνωριμία μας. Είχα μείνει τελευταία σε μια από τις οντισιόν που έκανε και που, τελικώς, δεν έγινε, λόγω κούρασης . Βρισκόταν, δε, στο χώρο ο Κραουνάκης ο οποίος έγραφε τη μουσική της παράστασης και που χτύπησε απλά στο πιάνο μια νότα, κατακουρασμένος κι αυτός, και αμέσως, ακούγοντάς με, φάνηκε να με εμπιστεύτηκε. Έτσι, πήρα τη δουλειά στη Μέδουσα, ένα μεγάλο και λαμπερό μαγαζί. Ο Γιώργος Μαρίνος ήταν σοκαριστικά πειθαρχημένος καλλιτέχνης. Ήταν μεγάλο πράγμα για μένα η διαχείριση της συνεργασίας μας. Μην ξεχνάς, ήμουν ένα επαρχιωτόπουλο από την Κύπρο, μικρό, λιγάκι τρομαγμένο και με πολλή φαντασία και όρεξη. Είμαι πολύ χαρούμενη και περήφανη γιατί ο Γιώργος Μαρίνος με εμπιστεύθηκε και αγάπησε την Κύπρο μέσα από τα μάτια μου. Λείπει σε όλους μας… Σπουδαίος καλλιτέχνης, ξεχωριστός άνθρωπος.
Κι ο Μίμης Πλέσσας;
Μια σχέση πολύ ιδιαίτερη. Κάναμε πολλά πράγματα στην Κύπρο. Η συνεργασία μου με τον Μίμη Πλέσσα δεν είναι ασύνδετη με τη δράση μου για την Κύπρο. Το ίδιο αισθάνομαι, ενθυμούμενη τη συνεργασία μου με τον Κώστα Χατζή. Ο Πλέσσας ήταν και είναι ένας πολύ ευγενικός και γλυκός άνθρωπος, με τον οποίο ένιωθα ανέκαθεν άνετα. Έβρισκα την αλήθεια μου πλάι του, αλλά αισθανόμουν και απελευθερωμένη! Έχω να συνεργαστώ μαζί του σχεδόν τέσσερα χρόνια και πάντα είμαι ανοιχτή απέναντί του, όπως και απέναντι σε άλλους μεγάλους συνθέτες.
Πόσο ευλογία και πόσο όχι ήταν τελικώς η συνύπαρξή σου με αυτούς τους γίγαντες της μουσικής; Μήπως σε «ανέκοψαν» από ένα τυχόν προσωπικό σου ανέβασμα στα πράγματα;
Στις δύσκολες εποχές που διανύουμε και που ακόμα και οι φτασμένοι έχουν τρομερά προβλήματα, χρέη, άγχη, έχω φτάσει να λέω πως προτιμώ την πορεία που ακολούθησα πλάι τους, η οποία, ναι, σε ορισμένο βαθμό, με ανέκοψε από μια πιο προσωπική διαδρομή επιτυχίας… Και παλιότερα, το σκεφτόμουν ίσως λιγάκι παραπάνω.
Αυτή την περίοδο ποιες σκέψεις και στόχοι τριβελίζουν το μυαλό σου;
Για τη νέα χρονιά, θέλω να σταθώ ικανή να τα συνδυάσω όλα, που λέμε. Θα ήθελα να ταξιδέψω όσο μπορώ στο εξωτερικό, που έχω 2-3 χρόνια να το κάνω. Στην πατρίδα μου θα είμαι πάρα πολύ συχνά και, φυσικά, θέλω να δραστηριοποιηθώ καλλιτεχνικά στον ευλογημένο αυτόν τόπο που λέγεται Ελλάδα… Αυτά. Και πολλά είναι! Να ευχηθώ στο koitamagazine χρόνια πολλά. Τις θερμότερες ευχές μου και να μας έρθετε Κύπρο το συντομότερο!
