Σταύρος Λίτινας: “Δεν φοβάμαι να ρισκάρω με νέες συνεργασίες”
Ο καταξιωμένος Σταύρος Λίτινας με αφορμή την δεύτερη χρονιά της παράστασης “Βασιλιάς Ληρ” , στο Θέατρο Arroyo, σε μια συνέντευξη εφ’όλης της ύλης στο Koitamagazine.gr και στον δημοσιογράφο Πάνο Σταματόπουλο!
Ο ίδιος αναφέρεται στο σπουδαίο βήμα που πραγματοποιεί για δεύτερη χρονιά με το έργο “Βασιλιάς Ληρ” στο Θέατρο Arroyo , στις δυσκολίες που είχε να διαχειριστεί μέχρι την τελική πραγματοποίηση του, στις δύσκολες συνεργασίες αλλά και στο τι τον απωθεί σε αυτές αλλά και σε αυτό που τον γοητεύει μέχρι και σήμερα στην δουλειά του. Τέλος ο επιτυχημένος σκηνοθέτης αλλά και χορογράφος μιλάει για την επαφή του με την τηλεόραση και εξηγεί τον λόγο που δεν του ταιριάζει αυτό το κομμάτι.
Αναμετριέστε για δεύτερη χρονιά με τον ρόλο του Βασιλιά Ληρ στο έργο “Βασιλιάς Ληρ” στο Θέατρο Arroyo στο οποίο υπογράφετε και την σκηνοθεσία. Πώς νιώθετε γι’ αυτό το καλλιτεχνικό βήμα και τι έχετε αποκομίσει από αυτή την δουλειά σε καλλιτεχνικό αλλά και προσωπικό επίπεδο;
Είναι μια μεγάλη ευθύνη η συνάντηση μου με το Βασιλιά Ληρ. Επωμίζομαι το βάρος της σωματικής αφήγησης ενός ηγέτη, που με ψευδαίσθηση παντοδυναμίας και αλαζονεία κάνει ένα μοιραίο λάθος, βιώνει την αχαριστία ως αντάλλαγμα στη γενναιοδωρία του, και μεταλλάσσεται καθώς συνειδητοποιεί την ανθρώπινή του υπόσταση και το αναπόφευκτο τέλος. Καλλιτεχνικά, όταν πλησιάσεις αυτά τα μεγάλα κείμενα, υπάρχει πάντα μια απόχρωση που αλλάζει διαρκώς, και μετατοπίζει τη σκέψη σου και την αφετηρία ή την οπτική γωνία σου. Κάθε φορά που παρακολουθώ την πορεία του “τυφλού” βασιλιά που οδηγείται στην παραφροσύνη και μέσω αυτής στην αλήθεια, σκέφτομαι πόσο οδυνηρό είναι να βιώνεις την αγνωμοσύνη ανθρώπων που έχεις βοηθήσει.
Σε προσωπικό επίπεδο όταν πια δίνω κάτι, ελέγχω τα κίνητρα της προσφοράς μου. Ελέγχω μήπως πίσω από την προσφορά μου υπάρχει υστεροβουλία, εγωισμός ή επίδειξη ισχύος, έννοιες που σου προσάπτουν οι ευεργετημένοι για να απαλλαγούν από το βάρος της ηθικής τους υποχρέωσης.
Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε μέχρι το τελικό ανέβασμα του έργου, από τις πρόβες μέχρι και την πρώτη του παρουσία στη σκηνή;
Οι δυσκολίες ήταν μεγάλες, ειδικά με ένα τέτοιο κείμενο. Εστίασα στον πυρήνα του έργου και προσπάθησα να ξεχωρίσω τα στοιχεία εκείνα που θα ήταν χρήσιμα ώστε να μπορέσει να γίνει νοηματική αναδόμηση και μεταγραφή του έργου σε χορό. Δημιουργήθηκε έτσι ένα στέρεο αιτιακό πλέγμα και μια ακολουθία δράσεων που η μια προέκυπτε από την άλλη και όχι από τις σκέψεις ή το παρελθόν των προσώπων, που ελλείψει λόγου ήταν αδύνατον να καταστεί αντιληπτό. Επιλέχθηκε το σχήμα της αφηγηματικής γλώσσας, ευθύγραμμο ή κυκλικό και ακολούθησε η διαχείριση της κίνησης που άλλοτε θα ήταν ρεαλιστική και άλλοτε όχι. Άλλοτε θα λειτουργούσε ως χρονικός μεταλλάκτης ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν, στο ονειρικό και στο πραγματικό, και άλλοτε ως μεγεθυντικός φακός ενός συμβάντος που θα αποκτούσε ιδιαίτερη σημασία στην εξέλιξη της ιστορίας. Σκοπός αυτού του εγχειρήματος ήταν να μας φέρει κοντά στον προβληματισμό του ποιητή πριν αρθρώσει λόγο. Στη βαθύτερη δηλαδή αιτία που τον ώθησε να γράψει το έργο.
Όλα αυτά τα χρόνια της πορείας σας στο χώρο έχετε βιώσει δύσκολα περιστατικά ή όχι και τόσο ομαλές συνεργασίες που να σας έκαναν να θέλετε να πάρετε μια απόσταση από το χώρο, κάνοντας την δική σας παύση από το επάγγελμα;
Ναι έχω βιώσει δύσκολες συνεργασίες και μάλιστα με άτομα που βρέθηκαν τυχαία πλάι μου και στα οποία χάρισα απλόχερα μια ευκαιρία. Δεν φοβάμαι να ρισκάρω με νέες συνεργασίες όσο μεγάλη και αν είναι η πρόκληση μιας παράστασης, επειδή δεν μου αρέσουν οι έτοιμες συνταγές. Όμως κάποιες φορές ο άλλος αποδεικνύεται μικρός και κλείνεται στο εγώ του, με αποτέλεσμα να εργάζεται αντί να συνεργάζεται. Αυτό είναι κάτι που με απωθεί.
Απόσταση παίρνω σε τακτά χρονικά διαστήματα από το χορό. Έχω διεκδικήσει την επιλογή μου να εργάζομαι και ως αρχιτέκτονας οπότε η εναλλαγή αυτή λειτουργεί πάντα θεραπευτικά!
Τα τελευταία 2 χρόνια παρατηρούμε μια άνθιση των θεατρικών παραγωγών έπειτα από την πανδημία με το κόσμο να στηρίζει τις θεατρικές αίθουσες ενώ στο γυαλί η μυθοπλασία κατέχει υψηλή θέση στην προτίμηση των τηλεθεατών. Πώς κρίνετε το καλλιτεχνικό πεδίο γύρω σας;
Δεν πιστεύω ότι λόγω της πανδημίας αγαπήσαμε πιο πολύ το θέατρο. Ένα μεγάλο μέρος του κόσμου, λόγω αδράνειας, συνδέθηκε και αγάπησε τα τηλεοπτικά πρόσωπα που εισέβαλαν στο σπίτι του και με την πρώτη ευκαιρία έτρεξε να τα δει από κοντά. Η επαφή με τα θεατρικά έργα μόνο καλό μπορεί να κάνει. Χρειάζεται ίσως λίγο προσοχή στις συνήθειες που αποκτάμε κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, ειδικά όταν περνάμε από τον ιδιωτικό στον κοινόχρηστο χώρο. Είμαι αντίθετος πχ στη διατήρηση της «άνεσης του καναπέ» στο μεταπανδημικό θέατρο όπου επιτρέπεται η χρήση ποτών και η κατανάλωση τροφίμων κατά τη διάρκεια της παράστασης. Ευτυχώς δεν είναι ένα φαινόμενο γενικευμένο.
Δεν ξέρω αν μπορώ να κρίνω το καλλιτεχνικό πεδίο γενικά. Δεν μου αρέσουν οι προφητείες. Όταν κάτι οδηγεί σε αδιέξοδο η στροφή και η αλλαγή πορείας είναι αναπόφευκτη.
Μετά από μια σημαντική διαδρομή στο χώρο σήμερα τι είναι αυτό που συνεχίζει να σας γοητεύει στην υποκριτική και στο πεδίο του επαγγέλματος και σας κινητοποιεί συνεχώς;
Η κατασκευή! Μέσα από μια διαδικασία μελέτης, ανάλυσης, σύνθεσης, αποδόμησης και ανασύνθεσης, είναι πολύ γοητευτικό να εξερευνάς το θεατρικό πρόσωπο στη σωματική του διάσταση και να το μεταγράφεις, συμπυκνώνοντας όλες του τις ιδιότητές, σε μια νέα άλαλη κατασκευή. Μια κατασκευή μέσω της οποίας θα προσεγγίσεις, με ένα διαφορετικό τρόπο, τα ερωτήματα του συγγραφέα και θα επικοινωνήσεις το δικό σου προβληματισμό.
Τελικά στον χώρο ισχύει αυτό που λέγεται ότι τα όχι πολλές φορές χτίζουν τις καριέρες σε σχέση με τα ναι; Εσείς με ποιο γνώμονα διαχειριστήκατε τις προτάσεις που λάβατε όλα τα χρόνια της πορείας σας μέχρι και σήμερα;
Δεν είμαι άνθρωπος του όχι. Η δύναμη της άρνησης με παροπλίζει… η τοξικότητα του όχι μου προκαλεί ναυτία… Για μένα δυνατός είναι ο άνθρωπος του ΝΑΙ, του μεγάλου ΝΑΙ που συμπαρασύρει τα πάντα, ανοίγει κοινούς δρόμους και δημιουργεί κοινά όνειρα. Με αυτό το γνώμονα κινούμαι. Και όταν αναγκάζομαι να πω όχι έχω συνήθως μια εναλλακτική λύση προς την κοινά αποδεκτή κατεύθυνση.
Το τελευταίο διάστημα έγινε γνωστό ότι σε ακροάσεις του χώρου, κύριο task για τους υποψήφιους αποτέλεσε ο αριθμός των followers που μετρούν στα social media. Πώς κρίνετε όλη αυτή την κατάσταση αλλά και το γεγονός ότι μπορεί να επιλεχθούν άτομα για μία δουλειά λόγω της δημοφιλίας που έλαβαν από κάποιο άλλο πρόγραμμα;
Αν συμμετάσχεις σε μια τέτοια διαδικασία επιλογής και δώσεις στοιχεία, σημαίνει ότι συναινείς σε αυτό το παζάρι και επομένως είσαι συνένοχος. Ζούμε σε μια εποχή που απαιτεί σύντομο δρόμο και γρήγορο αποτέλεσμα. Οι προκλήσεις είναι πολλές και χρειάζονται αντιστάσεις. Αν ενδώσεις σε αυτό πρέπει να είσαι έτοιμος να αντιμετωπιστείς σα προϊόν. Υπάρχει και ο δρόμος της μακράς ωρίμανσης, όμως απαιτεί χρόνο, υπομονή και επιμονή. Πάντα πρέπει να σμιλεύουμε το μέσα μας για να αντέχει την ευτέλεια και έτσι να πηγαίνουμε αργά και σταθερά παραπάνω.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια για τους επόμενους μήνες; Η τηλεόραση είναι κάτι με το οποίο θα θέλατε να ασχοληθείτε αν σας δινόταν η ευκαιρία;
Δεν μιλάω για μελλοντικά σχέδια. Αφουγκράζομαι τις ανάγκες του τώρα και τις αφήνω να σχηματοποιηθούν.
Στην τηλεόραση είχα την ευκαιρία να εργαστώ πολλές φορές, όμως δεν βρίσκω ότι είναι ένα μέσο που μου ταιριάζει… Αγαπώ το θέατρο και την άμεση σχέση που αποκτάς με το θεατή. Όσο πιο κοντά τόσο καλύτερα. Το γυαλί με παγώνει…
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
