Ακόμα δεν θεωρώ τον εαυτό μου animator. Θεωρώ ότι έχω πολύ δρόμο να γίνω ένας ανεκτός animator, παρότι πολύς κόσμος με θεωρεί ήδη καλό. Σημαίνει ότι προσπαθώ να δώσω «ζωή» σε κάτι άψυχο, μας είπε…..
Γνωρίστε τον Βαγγέλη Καραδήμα
Πες μας λίγα λόγια για εσένα, για να σε γνωρίσει το αναγνωστικό μας κοινό;
Ονομάζομαι Βαγγέλης Καραδήμας. Ασχολούμαι με το animation, αν και έχω σπουδάσει Iστορία και Aρχαιολογία και έχω διδακτορικό στην ιστορία της εκπαίδευσης. Είμαι εκλεγμένο μέλος της Γ.Σ. της asifa hellas. Αυτό το διάστημα συνεργάζομαι με το mabrida studio της οικογένειας Σοφιανού (Φρουτοπία, Του κουτιού τα παραμύθια, ΚΡΑ, Ψαροκωστούλα ενώ συμμετείχε και στο project “Livong Vincent” το οποίο είναι υποψήφιο για oscar καλύτερης animated ταινίας) καθώς και με τον Αργύρη Παυλίδη και τον θίασό του (αναρίθμητες φωνές σε ταινίες και σειρές κινουμένων σχεδίων) για την δημιουργία μίας παιδικής animated σειράς με τίτλο «Ο Θησαυρός στην ρίζα του Δέντρου της Γης» (θα χρηματοδοτηθεί μέσω εκστρατείας crowdfunding, η οποία αυτές τις ημέρες προετοιμάζεται και θα ξεκινήσει την Απρίλιο). Λόγω ενός σπάνιου είδους καρκίνου, έχω ως «κληρονομιά» μία κινητική αναπηρία.
Είσαι σχεδιαστής animation, κατά κόσμον animator. Θα μπορούσες να μας πεις τι σημαίνει αυτό;
Ακόμα δεν θεωρώ τον εαυτό μου animator. Θεωρώ ότι έχω πολύ δρόμο να γίνω ένας ανεκτός animator, παρότι πολύς κόσμος με θεωρεί ήδη καλό. Σημαίνει ότι προσπαθώ να δώσω «ζωή» σε κάτι άψυχο. Καθώς δε, ασχολούμαι με το 2D, προσπαθώ να δημιουργήσω την ψευδαίσθηση της κίνησης σε σκίτσα και να πω όσο πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες μπορώ. Σημαίνει ακόμα: Επιμονή και υπομονή, συνεργασία, σχεδιασμό και ανασχεδιασμό, παρατήρηση, μελέτη.
Το ελληνικό κοινό πόσο είναι ενημερωμένο και προσαρμοσμένο με το animation; Ποια η διαφορά του από άλλες χώρες του κόσμου;
Αναφερόμαστε βέβαια στις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.
Δυστυχώς, το ελληνικό κοινό δεν γνωρίζει το animation. Και εδώ θα κάνω τον διαχωρισμό σε άτομα και στις επιχειρήσεις.
Σε επίπεδο ατόμων, είμαστε πολύ πίσω, ειδικά οι παλιότερες γενιές. Θυμάμαι ότι σε ένα ερωτηματολόγιο που είχα συντάξει, έθεσα στους ερωτώμενους την ερώτηση αν γνωρίζουν κάποια σειρά ελληνικού animation και να την ονομάσουν. Μία εκπαιδευτικός – έχει σημασία αυτό – λοιπόν απάντησε ότι γνωρίζει και η σειρά ήταν ο …Mickey Mouse! Δηλαδή, προφανώς θεώρησε ότι «αφού ακούω ελληνικά, η σειρά είναι ελληνική». Και προφανώς αυτό θα μεταδώσει και στους μαθητές της.
Έχουμε λοιπόν κενό παιδείας σε ό,τι αφορά το animation ή – για να το θέσω πιο σωστά – ΚΑΙ στο animation. Στις γειτονικές μας βόρειες χώρες – για να μην μιλήσουμε για την περιοχή μας μόνο – στα χρόνια του σοσιαλισμού το animation γνώρισε μεγάλη άνθιση και δημιούργησε σημαντικές σχολές, ενώ και στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται δυναμικά το animation. Χωλαίνουμε στην οργάνωση πάρα πολύ. Στην Ελλάδα οι όποιες προσπάθειες έγιναν στο παρελθόν έφτασαν κάποια στιγμή σε τέλμα και κάποτε σε παταγώδη αποτυχία (τα απόνερα της οποίας πιθανώς ακόμα πληρώνουμε). Έτσι, δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα αυτό που θα λέγαμε «ελληνικό animation”. Επομένως, τελικά είναι λογικό η πλειοψηφία του κοινού να μην ξέρει τι είναι animation ή να μην μπορεί εκτιμήσει τον κόπο που μπαίνει σε αυτό. Προσθέστε σε αυτό και το γεγονός ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις, ακόμα και οι εταιρείες παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών ή τηλεοπτικών εκπομπών (!!!), θεωρούν ότι το animation δεν είναι κερδοφόρο και – επομένως – δεν ασχολούνται με αυτό, άρα δεν υπάρχει ροή χρημάτων για να βοηθήσει (μέσω διαφήμισης, παραγωγών κτλ) την όποια ανάπτυξη, παρά τα λίγα αντίθετα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τελικά τον κανόνα. Επιπροσθέτως, δεν υπάρχει ουσιαστική στήριξη από το κράτος: ούτε σπουδές ειδικές, ούτε φορολογικός εξορθολογισμός. Επομένως, μπαίνουν εμπόδια στην ανάπτυξη του animation και απολύτως λογικά ο κόσμος έχει στρεβλή εικόνα για αυτό.
Βέβαια, πρέπει να ομολογήσω πως οι πολύ νέες γενιές είναι πιο εξοικειωμένες με αυτό, πιθανώς λόγω της εξοικείωσής τους με την τεχνολογία. Το stop motion είναι ένα είδος πιο εύκολο να ασχοληθούν μαζί του και έχω γνωρίσει παιδιά δημοτικού που έχουν φτιάξει δικές τους ταινίες. Έχω δει και 2D ταινίες παιδιών δημοτικού με συσκευές Nindendo (!!!) πραγματικά εκπληκτικές! Το θέμα είναι πώς αυτά τα παιδιά θα βοηθηθούν να αξιοποιήσουν παραπέρα το τάλαντο που διαθέτουν.
Επίσης, τα τελευταία χρόνια γίνεται μία σχετικά πιο οργανωμένη προσπάθεια να ενισχυθεί το ελληνικό animation θεσμικά, αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος εκεί να διανυθεί. Ταινίες μας βγαίνουν στο εξωτερικό και έχει κερδίσει πόντους το ελληνικό animation. Υπάρχουμε (πάλι) στον χάρτη. Σαν κουκκίδα, αλλά υπάρχουμε.
Όταν αυτές οι προσπάθειες οργανωθούν καλύτερα, τότε το ελληνικό κοινό θα είναι πολύ καλύτερα ενημερωμένο και προφανώς θα «βγουν» από αυτή την προσπάθεια και πολλοί δημιουργοί ή εμπλεκόμενοι με το animation.
Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με το animation;
Κατ’ αρχήν, ξεκίνησα να αρχίζω να διαβάζω σιγά σιγά από την ηλικία των 3,5 ετών, γιατί ήθελα να παρακολουθώ τους υπότιτλους στα καρτούν (τότε δεν ήταν μεταγλωττισμένα).
Από εκεί και έπειτα, έφτιαξα το πρώτο μου figάκι με στυλό bic όταν ήμουν φοιτητής στα Γιάννινα (δυστυχώς το έχω χάσει). Άρχισα να ασχολούμαι περισσότερο μετά το πρώτο χειρουργείο στο πόδι μου το 2003 και με τα χρόνια συνειδητοποίησα ότι αυτό μου αρέσει να κάνω και αυτό θέλω να κάνω για να ζήσω. Από το 2010 και έπειτα έβαλα πλώρη να το κάνω επάγγελμά μου.
Τι σημαίνει αυτή η δουλειά για εσένα;
Δουλειά είναι ως προς το κομμάτι το οικονομικό. Αλλά εκεί, όπως και πολλοί άλλοι άνθρωποι του χώρου, δεν μπορείς να βιοποριστείς από αυτό (ούτε από την ιστορία). Προσπαθείς όμως να ανταπεξέλθεις. Σημαίνει επίσης – λόγω των ελληνικών συνθηκών – ότι πρέπει να κάνεις πράγματα που δεν θα έπρεπε να αναλάβεις εσύ. Χοντρικά, για να κάνεις σοβαρά animation στην Ελλάδα, πρέπει να κάνεις και την δουλειά του παραγωγού, έστω μέχρι εκεί που φτάνεις (και σίγουρα να κάνεις το τρέξιμο του παραγωγού).
Το μεγάλο κομμάτι είναι εργασία. Animation για εμένα σημαίνει να βρεις έναν τρόπο να μεταδώσεις ιδέες, συναισθήματα, αρχές, να διδάξεις ακόμα. Είναι δηλαδή μία χρήσιμη τέχνη, με πρόσημο ακόμα και ιδεολογικό και, πάντως, σίγουρα κοινωνικό. Αν το καλοσκεφθεί κανείς, ακόμα και ένα καρτούν γεμάτο gags, ακόμα και αυτό μεταδίδει αξίες, συναισθήματα και διάφορα άλλα.
Θεωρείς ότι το internet είναι σύμμαχος ή εχθρός για το animation;
Σαφώς σύμμαχος! Και μόνο για το ότι δίνει την δυνατότητα σε έναν δημιουργό να ξεπεράσει τα κανάλια διανομής που ελέγχονται από τους ισχυρούς και να δείξει το έργο του, είναι ήδη αρκετό. Επίσης, σου δίνει την δυνατότητα να πάρεις γνώμες για το έργο σου και να κάνεις διορθώσεις. Μέσω αυτού, μπορείς να σπουδάσεις animation – αν έχεις την οικονομική δυνατότητα – χωρίς να χρειαστεί να φύγεις στο εξωτερικό. Μπορείς να δημιουργήσεις ένα ψηφιακό στούντιο, χωρίς να είναι απαραίτητο να είναι όλοι οι δημιουργοί συγκεντρωμένοι σε έναν χώρο (αν και το να είναι κοντά οι δημιουργοί θα είναι πάντα καλύτερο: η οπτική επαφή είναι πάντα ανώτερη). Με τους κινδύνους φυσικά που κρύβει, αν όμως αξιοποιηθεί σωστά και δυναμικά, μπορεί να συμβάλει στο να σταθούν στα πόδια τους μικρά στούντιο και να αντιμετωπίσουν τουλάχιστον σε έναν βαθμό τα μεγαθήρια του χώρου. Φυσικά, και το διαδίκτυο μπορεί να ελεγχθεί από τους ισχυρούς παράγοντες, αλλά η φύση του είναι τέτοια που είναι σχετικά πιο δύσκολο να γίνει αυτό.
Το διαδίκτυο για εμένα είναι έτσι κι αλλιώς το μέλλον για το animation, αφού και η τηλεόραση πολύ γρήγορα θα είναι άμεσα συσχετισμένη με αυτό, ακόμα και στην Ελλάδα (δεν το συζητάμε για τις ΗΠΑ και την κεντρική και δυτική Ευρώπη καν). Εκεί πλέον κινούμαι δημιουργικά.
Πιστεύεις ότι υπάρχει προοπτική εξέλιξης του animation στην Ελλάδα; Και αν ναι, σε ποιο βαθμό;
Σαφώς υπάρχει και εν πολλοίς έχω αναφέρει το πώς μπορεί να γίνει αυτό. Πρέπει πρώτα να κάνουμε κάποια πολύ βασικά πράγματα στην οργάνωση. Αυτό σημαίνει να αναπτύξουμε και οι δημιουργοί έναν πολιτισμό, μία κουλτούρα συνεργασίας κατά την οποία ο χώρος δράσης του καθενός σε μία παραγωγή θα είναι καθορισμένος και οι εγωισμοί θα εξαφανίζονται, αλλιώς θα εξαφανιστεί η παραγωγή στην οποί δουλεύουμε. Πρέπει το κράτος να χαμηλώσει δραστικά την φορολογία των μικρών επιχειρήσεων οπτικοακουστικών αμέσως, ώστε να δημιουργηθεί περιθώριο ανάπτυξης στούντιο. Πρέπει επίσης να προωθήσει την ενασχόληση με το animation μέσω των εκπαιδευτικών δομών. Να κατανοήσουμε τις δυνατότητες του διαδικτύου. Πρέπει οι ελληνικές εταιρείες παραγωγής επιτέλους να μάθουν ότι το animation είναι κερδοφόρο μέσω του merchandise, κάτι που παραδόξως δεν γνωρίζουν. Έχουμε πλούτο θεμάτων που μπορούν να τραβήξουν το διεθνές ενδιαφέρον, χωρίς να χαθούμε σε μία «σούπα» θεματολογική, όπως είναι η τάση. Μπορούμε να ξεχωρίσουμε (όλοι οι λαοί μπορούν).
Δεν υπάρχουν όρια στην ανάπτυξη του animation σε μία χώρα, σε ότι αφορά το δημιουργικό κομμάτι. Από εκεί και έπειτα, προφανώς πρέπει να λάβουμε υπόψιν το μέγεθος της χώρας. Στην Ελλάδα π.χ. δεν μπορούμε να έχουμε απαιτήσεις να υπάρχει 10 μεγάλα στούντιο. Όμως 2-3 μπορούν να υπάρξουν και να είναι εξαιρετικά ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο και φυσικά να ζήσουν και κάποια μικρά στούντιο συνεργαζόμενα.
Στην Ελλάδα της κρίσης πώς επιβιώνει ένας animator;
Συνήθως όχι μέσω του animation. Οι περισσότεροι animators που γνωρίζω κάνουν μία επιπλέον δουλειά. Συνήθως όσοι έχουν σπουδάσει γραφιστική έχουν την καλύτερη διέξοδο. Εγώ που είμαι αυτοδίδακτος δεν έχω τέτοιες δυνατότητες. Υπάρχουν οι διαφημίσεις που σου δίνουν ένα «χαρτζηλίκι», αλλά δεν σου επιτρέπουν να κάνεις έστω μικρά ανοίγματα (εγώ εμπίπτω σε αυτή την περίπτωση). Ένα συμπλήρωμα δίνει σε κάποιους η εικονογράφηση βιβλίων. Άλλοι κάνουν άσχετες δουλειές. Αρκετοί δυστυχώς φεύγουν στο εξωτερικό – αυτό είναι «καημός» για εμένα και βασικός λόγος που δίνω τις μάχες μου για το ελληνικό animation – ενώ άλλοι δουλεύουν μέσω διαδικτύου με εταιρείες του εξωτερικού (πάλι το διαδίκτυο…), αλλά διαμένουν στην Ελλάδα. Υπάρχει και η βιομηχανία gaming που βοηθά έναν κόσμο. Να σας πω τέλος ότι για εμάς, του 2D, τα πράγματα είναι πιο ζόρικα, σε αυτή την φάση.
Και μην ξεχνάτε κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα.
Διαβάστε ακόμη:
Μια αλλιώτικη Αθήνα μέσα από τον φακό της Fran
Η Helena Georgiou δημιουργεί μαγευτικά πορτραίτα!
