Στη Χιλή του 1948, ο Ρικάρδο Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο – που πέρασε στην παγκόσμια ιστορία ως ο ποιητής του έρωτα με το φιλολογικό ψευδώνυμο Πάμπλο Νερούδα – διώκεται για τις κομμουνιστικές του πεποιθήσεις.
Μετά την αποτυχημένη απόπειρα να διαφύγει από τη χώρα, ο αστυνομικός – αφηγητής της ιστορίας μας Όσκαρ Πελουσονό «εισβάλλει στο πλάνο» και κάνει σκοπό της ζωής του να τον συλλάβει και να τον ταπεινώσει.
Η ταινία «Νερούδα» δεν αποτελεί μια βιογραφία με κλασσικές, αυστηρές προδιαγραφές. Ο σκηνοθέτης Πάμπλο Λαραΐν μπλέκει ευφάνταστα βιογραφικά και μυθοπλαστικά στοιχεία με έντονα σουρεαλιστικό ύφος, όμοιο με αυτό που διαπνέει και τα γραπτά του χιλιανού συγγραφέα και ποιητή.
Σκοπός του έργου είναι να εστιάσει κυρίως στην πολιτική και καλλιτεχνική του ιδιότητα, την απήχησή τους στο φρόνημα και τους αγώνες των συμπατριωτών του, καθώς και στις αντιθέσεις της προσωπικότητας του Νερούδα: ηδονιστής αλλά και ιδεαλιστής, δραστήριος όσον αφορά την πολιτική πραγματικότητα, με βαθιά συμπάθεια για τον λαό που υποφέρει αναμεμειγμένη όμως με έναν τόνο ματαιοδοξίας. Αποφεύγει έντεχνα την κριτική διάθεση, ενώ η ζυγαριά δεν γέρνει ούτε προς την ηρωοποίηση ούτε προς την αποδόμηση του χαρακτήρα του. Ταυτόχρονα, το φιλμ κρατά το ενδιαφέρον του θεατή σε εγρήγορση, αφού στο κυνηγητό ανάμεσα στον ποιητή και τον αστυνομικό δεν είναι ξεκάθαρο ποιός είναι ο διώκτης και ποιός ο διωκόμενος. Ο πρώτος αφήνει στον δεύτερο σκόπιμα μόνο τόσα στοιχεία όσα χρειάζονται για να παραμένει πάντοτε ένα βήμα μπροστά συνεχίζοντας έτσι ένα μόνιμο παιχνίδι γάτας – ποντικού.
Από τις πιο φορτισμένες συγκινησιακά σκηνές η συνάντησή του με μια τραβεστί τραγουδίστρια με την οποία μοιράζεται στιγμές «ως καλλιτέχνης προς καλλιτέχνη, ως άνθρωπος προς άνθρωπο» και μια ειλικρινής αγκαλιά ως το μοναδικό πράγμα που έχει να δώσει στο φτωχό κορίτσι που του ζητά χρήματα. Το ίδιο φανερώνει και η στάση του στις τελευταίες στιγμές του διώκτη του. Ο λόγος της αφήγησης είναι γεμάτος ποιητικές λέξεις και συναισθήματα, ενώ στο δεύτερο μισό οι υπέροχες φωτοσκιάσεις κατά την καταδίωξη στην κορδιλιέρα των Άνδεων σχεδόν δημιουργούν την αίσθηση του ασπρόμαυρου και πλάθουν εικόνες που θα μπορούσαν να αποτελούν οπτικοποίηση των σελίδων κάποιου λογοτεχνικού βιβλίου.
Πολύ αξιόλογοι ερμηνευτικά και οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες: ο Λούις Νιέκο παίζει και με τις εκφράσεις του χάρη στη φυσική του ομοιότητα με τον ποιητή, ενώ ο Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ καταφέρνει να γίνει ιδιαίτερα συμπαθής στον ρόλο του Όσκαρ Πελουσονό.
«Κυνήγησα τον αϊτό, μα δεν ξέρω να πετάω. Είμαι μακριά», ομολογεί ο Πελουσονό, δίνοντάς μας έτσι και την απάντηση για το τέλος της ιστορίας.
