Όσο ο ήλιος βυθιζόταν στον ορίζοντα της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου, όσο τα χρώματα του κόκκινου, του κίτρινου και του πορτοκαλί διαλύονταν σαν να χαν σταλάξει από την ξύλινη παλέτα κάποιου ζωγράφου, κάποιου δημιουργού, διάβαζα λέξεις, γράμματα, σκέψεις, άκουγα ήχους, έπλαθα εικόνες μέσα από την ποιητική συλλογή «Το σκαρί» της Αλίς Πονηρού. Η φαντασία μου κάλπαζε με το κύμα της λιμνοθάλασσας, το οποίο χάραζε λεπτές λεπτές γραμμές, που θύμιζαν καρδιογράφημα μιας υγιούς καρδιάς.
Διαβάζοντας ξανά και ξανά τα ποιήματά της, μια βαθιά συνειδητοποίηση ήρθε να στεγάσει μέσα μου.
Στο καλάθι του ποδηλάτου μου είχα ακουμπήσει την πρώτη της ποιητική συλλογή «Οι λέξεις μένουν», οι λέξεις μένουν… κι όσο ψιθύριζα αυτή τη φράση, άρχιζα να κατανοώ και με ρίγος ν’ αντιλαμβάνομαι πως η ποίησή της μιλά για τη φύση, για τη γέννηση, για τον έρωτα, το σύμπαν, τα πάθη, την ακατανόητη λύπη μας. Όπως η Αλίς μου είπε: «Ποίηση είναι το μοίρασμα της αλήθειας. Είναι ένα ευγενικό, κοινό μυστικό, που γλυκαίνει την ψυχή…», κρατώ αυτό και συνεχίζω την ανάγνωση ενός εκ των ποιημάτων της που περιλαμβάνεται στην ποιητική της συλλογή Το σκαρί, Οι μόνοι:
«Έτσι είναι οι μόνοι•
Σπηλιές κενές, κανείς δεν ξέρει πού υπάρχουν
Κανείς δεν ξέρει πού υπάρχουν.
Άδειες φωλιές
που κάποιον κράτησαν
μέχρι να χάσουν.
Φωνές βουβές, ματιές θολές
και όνειρα που κάποτε,
κάπου θα ξαποστάσουν»
Η κάθε λέξη των ποιημάτων της μοιάζει με ζωντανό οργανισμό. Το μελάνι που στάλαξε στο χαρτί, σε μια ομογενοποίηση με το δάκρυ της, του αναγνώστη, το δικό μου, είναι νωπό ακόμη. Σαλεύει εκεί, σαν μια κηλίδα που ψάχνει τον προορισμό της.
Για κάποιον απροσδιόριστο και συνάμα απόλυτα αιτιολογημένο λόγο, αυτές οι λέξεις, αυτή η ποίηση, είναι τόσο ηχηρές στο συνειδητό και υποσυνείδητό μας, που αν τις ενώσουμε και πλάσουμε τους δικούς μας ήχους, τις δικές μας εικόνες, θα μοιάζει τόσο γνώριμος αυτός ο συνειρμός.
Η Αλίς Πονηρού γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε marketing communications. Παρακολούθησε μαθήματα δημιουργικής γραφής, κάτι που της έδωσε επιπλέον εφόδια για να εκφράσει αυτό που βρίσκεται στο εσώτερο του ψυχισμού της και να γράψει δυο ποιητικές συλλογές, Το σκαρί και το Οι λέξεις μένουν. Το 2012 εξέδωσε την ποιητική της συλλογή “Οι λέξεις μένουν”, η οποία βραβεύτηκε στα “Σικελιανά 2014”. Το 2013 εξέδωσε την δεύτερη ποιητική συλλογή “Το σκαρί” από τις εκδόσεις Ιωλκός. Ποιήματά της βραβεύτηκαν στα “Σικελιανά” ως “Σύγχρονη Ποιητική Έκφραση”.
Έτσι, αφού ο ήλιος βυθίστηκε στην μπλε, πια, λιμνοθάλασσα, κι αφού ο ουρανός σκοτείνιασε, σεργιανίζω στην μικρή μου πόλη με τη σκέψη: πώς θα έμοιαζε μια συζήτηση με την ποιήτρια Αλίς Πονηρού (;)
Κάποτε, ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος ερωτήθηκε από ένα δημοσιογράφο: «Πώς γράφετε;». Εκείνος απάντησε: «Δεν ξέρω κι εγώ πώς γράφω, απλώς γράφω, γιατί δε μπορώ να μη γράφω…». Δανείζομαι τούτη την ερώτηση: Πώς γράφετε, κ. Αλίς Πονηρού;
Στη συνέχεια της απάντησής του, ο Γιάννης Ρίτσος είπε, πως η γραφή της ποίησης είναι μία βαθύτατη, καθολική αναγκαιότητα. Γράφω, λοιπόν, από ανάγκη να ελαφρύνω και από ανάγκη να κατανοήσω τον Εαυτό, να επικοινωνήσω και να θυμίσω (ή και να θυμηθώ) πως κανείς δεν είναι μόνος. Άλλοτε γράφω όντας πλημμυρισμένη από συναισθήματα και σκέψεις κι άλλοτε εντελώς ήσυχη, γεμάτη αποδοχή.
Πότε βιώσατε αυτή την πρώτη επαφή με την Τέχνη της γραφής, της ποίησης;
Πριν «ανακαλύψω» την ποίηση, έγραφα, ως παιδί, ξανά και ξανά, στίχους τραγουδιών και ποιημάτων άλλων δημιουργών, γιατί αυτό μ’ έκανε να νιώθω καλύτερα. Ύστερα, άρχισα να γράφω τις σκέψεις μου, μιας και δε μιλούσα γι ‘αυτές. Τελικά, ως έφηβη, κατέληξα στην ποίηση.
Γιατί γράφετε ποίηση;
Νιώθω πως οι λίγες λέξεις έχουν μεγάλη δύναμη και μπορώ να φυλάξω σ’ αυτές δεκάδες μηνύματα κι ο καθένας να πάρει όποιο έχει ανάγκη.
Ποιο ήταν το πρώτο ποίημα που είχατε γράψει;
Δε θυμάμαι.
Τι είναι η ποίηση για τον άνθρωπο;
Ποίηση είναι το μοίρασμα της αλήθειας. Είναι ένα ευγενικό, κοινό μυστικό, που γλυκαίνει την ψυχή.
Έχετε γράψει περίπου 60 ποιήματα, τα οποία περιλαμβάνονται στις δυο ποιητικές σας συλλογές «Το σκαρί» και «Οι λέξεις μένουν». Aπό την πρώτη έως τη δεύτερη ποιητική συλλογή μεσολάβησε ένας χρόνος, είδατε κάποιες διαφορές στο σκαρί από το οι λέξεις μένουν;
Τα ποιήματα της πρώτης συλλογής γράφτηκαν στο πέρασμα δύο-τριών χρόνων. Μάζεψα τα πιο προσωπικά μου, εκείνα που θα με εξέθεταν πλήρως στον αναγνώστη. Ήταν ευκαιρία να δείξω τι είμαι• γι’ αυτό, τη θεωρώ πιο έντονη από τη δεύτερη συλλογή. Στο «σκαρί» ήμουν πιο ήσυχη, μιας και το πρώτο βήμα είχε ήδη γίνει. Επίσης, αυτή η συλλογή γράφτηκε σε μικρότερο χρονικό διάστημα.
Για ποια πράγματα μιλούν αυτά τα ποιήματα, τι καδράρουν;
«Οι λέξεις μένουν» μιλούν για τον έρωτα και το δόσιμο. «Το σκαρί» σχετίζεται περισσότερο με το ποιόν του ανθρώπου• τι είμαστε, πού πάμε και πώς πάμε.
Έχετε υιοθετήσει στοιχεία από κλασικούς ποιητές; Κι αν ναι ποιους;
Διάφοροι ποιητές μού έχουν κάνει αίσθηση. Θεωρώ τη γραφή του Καβάφη απελευθερωτική και την ομοιοκαταληξία του Καββαδία, εντυπωσιακή. Όμως, ο Οδυσσέας Ελύτης έχει χρώμα λευκό για μένα. Η απλότητα και η καθαρότητα των ποιημάτων του είναι αυτά που κρατώ ως οδηγό.
Υπάρχουν κάποια ποιήματα, δικά σας, που έχουν ιδιαίτερη σημασία για σας; Που σε κάποιον τ’ αφιερώνετε ή που σας συγκινούν ακόμα στην ανάγνωσή τους;
Πολλά από τα ποιήματά μου έχουν ιδιαίτερη σημασία και είναι αφιερωμένα σε αγαπημένους ανθρώπους. Υπάρχουν κάποια που ακόμα με συγκινούν• φαίνεται, η αλήθεια αυτών είναι αέναη.
Αν δεν κάνω λάθος, σε πολλά ποιήματά σας μιλάτε για το σύμπαν. Γιατί επιλέξατε να γράψετε γι’ αυτό;
Γιατί είμαστε μέρος αυτού• είμαστε ένα μ’ αυτό.
Το να γράφεις ποίηση είναι ένα έμφυτο ταλέντο ή το αποκτάς με την μελέτη και την εμπειρία;
Θαρρώ πως είναι κάτι έμφυτο. Η επαφή και η μελέτη της ποίησης βοηθούν, όμως, αν δε ρέει μέσα σου σαν ποτάμι, δεν ξέρω πώς θα φτάσει στον ωκεανό.
Τέλος, πιστεύετε πως στις δύσκολες εποχές που διανύουμε, η ποίηση μιλά ακόμα στις ψυχές των ανθρώπων; Ίσως πλέον φωνάζει κιόλας;
Οι δύσκολες εποχές δίνουν την ευκαιρία να φανεί η αξία των πραγμάτων. Η ποίηση, ακόμα κι όταν ψιθυρίζει, φωνάζει• αρκεί να θες ν’ ακούσεις.
