Με αφορμή την κυκλοφορία της πρώτης του μονογραφίας, «Καγκουρό του Βασίλη Κατσικονούρη: μια σημειολογική προσέγγιση» από τις εκδόσεις «Εύμαρος», ο κριτικός θεάτρου και μεταφραστής Νεκτάριος – Γεώργιος Κωνσταντινίδης μιλάει για το μαγικό ταξίδι της ανάλυσης των κειμένων.
Πώς αποφασίσατε να γράψατε ένα βιβλίο για το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Καγκουρό»;
Αγαπώ ιδιαιτέρως τη δραματουργία του Βασίλη Κατσικονούρη και παρακολουθώ συστηματικά τις παραστάσεις των έργων του. Πήγα ένα βράδυ στο θέατρο «Σταθμός» να δω το «Καγκουρό» (δεν είχα καταφέρει να δω την εκδοχή του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μυλωνά). Γυρνώντας στο σπίτι, ξεκίνησα να γράφω κριτική για την παράσταση. Κόντευε να ξημερώσει και έγραφα ακόμη για το κείμενο… Είχα φθάσει τις εννέα σελίδες. Κατάλαβα ότι αυτό το έργο με αφορά σε βάθος. Άρχισα να αναλύω κάθε λέξη, κάθε φράση. Στη συνέχεια, αποφάσισα να συντάξω μια μονογραφία. Έπειτα, έβαλα τη σκέψη μου σε τάξη. Τακτοποίησα το υλικό μου, έφτιαξα πλάνο και στρώθηκα στη δουλειά.
Είναι φανερό από τον τίτλο ότι ακολουθείτε τη μέθοδο της σημειολογίας. Το βιβλίο είναι προσιτό στο απλό θεατρόφιλο κοινό;
Χρησιμοποιώ ορισμένα εργαλεία της σημειωτικής έρευνας, όπως τα διδάχτηκα από την Καθηγήτρια Θεωρίας και Σημειολογίας του Θεάτρου του Πανεπιστημίου Αθηνών, ΜαρίκαΘωμαδάκη. Τη δασκάλα μου. Στο βιβλίο εφαρμόζω τη θεωρία των αρχετύπων, το πραξιακό διάγραμμα και το σημειωτικό τετράγωνο.
Θεωρώ ότι το βιβλίο είναι προσιτό στο ευρύ κοινό καθώς όλοι οι όροι επεξηγούνται με ακρίβεια και ο λόγος είναι σαφής, ρέων και περιεκτικός. Σίγουρα θα εκτιμηθεί περισσότερο από τους μελετητές του θεάτρου, ενώ θέλω να πιστεύω ότι θα φανεί χρήσιμο σε ηθοποιούς και σκηνοθέτες.
Επιμένετε πολύ, στην ανάλυσή σας, στους συμβολισμούς των προσώπων και των αντικειμένων. Τι συμβολίζει το ντουλάπι που διορθώνει διαρκώς ο ήρωας;
Ο Βασίλης Κατσικονούρης δημιουργεί με το χαλασμένο ντουλάπι έναν εξέχοντα υπαινιγμό του είναι και του φαίνεσθαι του αντικειμένου. Με άλλα λόγια, ο συγγραφέας δημιουργεί έναν χώρο μέσα στον χώρο εντός του οποίου κρύβεται η αλήθεια της προσωπικής πορείας του Δημήτρη, ενός φιλολόγου με πατροπαράδοτες αρχές. Ο Δημήτρης δεν κρατάει κανένα μυστικό ενώ όλες οι αναφορές του μέχρι το τέλος του έργου εμφανίζονται ειλικρινείς, δεν κρύβουν απάτη και δεν απειλούνται από αποκαλύψεις. Άρα, το χαλασμένο ντουλάπι είναι το αντικείμενο εκείνο που ορίζει την νομοτέλεια των πραγμάτων σε πλαίσιο μη αντιστρεψιμότητας. Το γεγονός αυτό ισοδυναμεί με το λάθος ή την οφθαλμαπάτη που προσδιορίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Εν ολίγοις, ο άνθρωπος στέκεται ανήμπορος μπροστά στον θάνατο καθώς και σε ορισμένες καταστάσεις με τις οποίες δεν μπορεί να αναμετρηθεί. Το ντουλάπι δεν επιδιορθώνεται και δεν θα επιδιορθωθεί ποτέ. Η αυλαία κλείνει με ανοιχτή την πληγή του λάθους. Ο Σίσυφος, με την πέτρα στους ώμους, ξαναβρίσκει την αέναη διαδρομή στο επαναλαμβανόμενο πεδίο των πιθανοτήτων.
Ποια είναι τα προσεχή σας σχέδια;
Τον επόμενο μήνα θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Σοκόλη», μια θεωρητική ανάλυση με τίτλο, «Κάποτε ήσουν καλό παιδί του Ζαν Ανούιγ: από το διακείμενο στην αισθητική του μεταμοντέρνου». Έχω καταπιαστεί με ένα από τα τρία απόκρυφα θεατρικά έργα του Γάλλου συγγραφέα που γράφτηκαν τη δεκαετία του ’70. Αυτή την περίοδο έχω αφοσιωθεί στη μετάφραση ενός έργου του Ζαν Ζιρωντού με τον χαρακτηριστικό τίτλο, Σόδομα και Γόμορρα.
