Φυσάει ο άνεμος ενώ ουρλιάζει από τα χτυπήματα των κυμάτων, από τη θάλασσα εκείνη στην Όστια, που πάντα θρηνούσε για τον χαμό των ατιμωμένων, άδοξα χαμένων, ποιητών.
Το μουσαμαδένιο μαύρο επικαλύμματα του πτώματος το σείει ο αέρας, κι απροκάλυπτα εκτεθειμένο φανερώνεται το διαλυμένο, άγρια δολοφονημένο, σώμα του Πιερ Πάολο Παζολίνι.
Το αυτί του ήτο κομμένο, τα δάκτυλά του σπασμένα, κομμένα σαν κάποιος να τον αποτελείωνε με μανία, δίψα, οργή, να τον κυρίευε το αίσθημα της ηδονής όταν έβλεπε έναν άνθρωπο ταπεινωμένο, αβοήθητο και τσακισμένο, ή σαν να ήταν κάποιος που εκτελούσε εντολές κάποιων που θέλησαν ν’ απαλλαχτούν από την παρουσία του, την αλήθεια του, από έναν άνθρωπο διαφορετικό, που με τις ταινίες, τα ποιήματά του, τα έργα του αφύπνιζε τα κατώτερα, ζωώδη ένστικτα του ανθρώπου -όταν εκείνος είναι ελεύθερος να κυριαρχήσει, να ποδοπατήσει και ν’ ασελγήσει σε ανθρώπους έρμαια, άθυρμα, που δεν έχουν καμία δύναμη παρά μονάχα εκείνη της αντίστασης ή της θυσίας.
Ο Παζολίνι, ο Πιερ Πάολο Παζολίνι ήτο ο ποιητής που έγραφε παράφορα, σαν να γράπωνε την καρδιά του και να τη στράγγιζε, να τη τεμάχιζε με τα δόντια του, μέχρι να ξεχυθεί το μελανό του αίμα στο χαρτί, για να γεννηθεί ένα ποίημα γραμμένο με αίμα, όπως θα έπρεπε να γράφονται όλα τα ποιήματα που βασάνισαν άδοξους ποιητές, ατιμωμένους ποιητές που έπρεπε να ξεγυμνωθούν για να γράψουν ενωμένοι, ερωτευμένοι με τη φύση, τον άνθρωπο, να συρθούν στ’ απομεινάρια που ξέμειναν αιώνες στα πεδία των μαχών, να ξαναγεννηθούν από τις σκορπισμένες τους στάχτες. Όπως είχε πει κι ο Παζολίνι «Οι ιστορίες μου θα με σκοτώσουν» κι όντως, ήταν οι ιστορίες του, οι «ήρωές» του με το πρόσωπο του φασισμού που τον δολοφόνησαν, ήτο αυτή, η θυσία του ποιητή;
Τον βλέπω, αυτή η σορός αποκτά ζωντανή μορφή, εκεί πλάι στη θάλασσα, πάντα ήθελε να πεθάνει κι αιώνια ν’ αποκοιμηθεί σιμά στη θάλασσα, και καθώς θα σκεπάζουν τα σύννεφα τ’ ουράνια, καθώς το κύμα θα ποτίζει τους μαραμένους ανθούς, καθώς οι πελαργοί θα ψάχνουν νέο προορισμό πριν κοντοζυγώσει ο χειμώνας, καθώς κι άλλοι ποιητές, μουσικοί, επαναστάτες της Τέχνης και της ανθρώπινης ζωής θ’ αυτοκτονούν ή θα θυσιάζονται ή θα δολοφονούνται, εκείνος θα γέρνει στο στέρνο της μητέρας του, εκείνης της μοναδικής θεότητας που, για εκείνον, έπλασε τούτος ο στείρος κόσμος. Το πρώτο άγγιγμα έρωτα και αγάπης ήταν το δικό της, το θηλυκό άρωμα που εισέπνευσε για πρώτη φορά, τα μάτια εκείνα που λαμποκοπούσαν από περηφάνια, που θλίβονταν και μαράζωναν αφού γνώριζε πως τούτο το αντιδραστικό παιδί δε θα προφτάσει να ζήσει έως τη φθορά που φέρουν τα γεράματα, κανείς δεν θ’ αντέξει τη γυμνότητα και την ωμότητα της αλήθειας του.
Θα μου διηγηθεί την ιστορία του τώρα ο Παζολίνι, ενσαρκωμένος από τον Ένκε Φεζολλάρι, που σε αυτή τη νόρμα του ποιητή, συγγραφέα, σκηνοθέτη στοιχειώθηκε από τη σκιά του. Θα μου πει για τον πατέρα του, τη μητέρα του, το σχολείο, το πανεπιστήμιο, για τα φτωχικά χρόνια που βίωσε, για τη Καζάρσα και τους κατοίκους της, για τη Ρώμη, τις ταινίες του, τα πρώτα ποιήματά του, για τον έρωτα, για τη Μαρία Κάλλας και τη ταινία “Μήδεια” που εκείνη πρωταγωνίστησε, για τον Μαρξ, τη δική του επανάσταση, την πολιτική, τους δυνάστες, τους φασίστες, την αναξιοκρατία και για τον νεαρό Πίνο Πελόζι, εκείνον και τους άλλους που τον σκότωσαν.
Σε αυτή την αφήγηση προβάλλονται πίσω αποσπάσματα από τη ταινία Σαλό ή 120 Μέρες στα Σόδομα, τη τελευταία του ταινία που ήταν κι αυτή ένας από τους «λόγους» της εκτέλεσής του, η μητέρα του, η Μαρία Κάλλας ύστερα, η γυναίκα που μαγεύτηκε και γοητεύτηκε από τον Παζολίνι, η Μηδεία κ.α .
Το σκηνικό σκιαγραφεί τον τόπο του εγκλήματος: άμμος, μια μαύρη σακούλα ως κάλλιμα του πτώματος, ύστερα προβολείς που φωτίζουν σκηνές από τη ζωή του Παζολίνι, μια σκηνή για να σηματοδοτήσει το τέλος που παγώνει για να εξιστορηθεί η ζωή του ήρωα, από την αρχή ως τη κατάληξη.
Παρακολουθώντας σκηνοθετικά πονήματα του Ένκε Φεζολλάρι, ήμουν περίεργη αν πίσω από την ενδιαφέρουσα σκηνοθετική του ματιά που είναι διακριτή στις παραστάσεις του, κρύβεται και κάποια υποκριτική δεινότητα. Κι όπως το προαισθανόμουν, υπήρξε κάτι πιότερο από εκείνο που είχα φανταστεί, δίχως να δείχνω την παραμικρή επιείκεια ή να τον εγκωμιάζω υπερβάλλοντας, ήταν η κίνηση, ήταν το έντονο συναίσθημα που τον έκανε να κοκκινίζει, ήταν αυτό το πλάνταγμα των αισθήσεών μου όταν μιλούσε τόσο ζωηρά, ορμητικά, με πάθος, ορμή, πίστη σε εκείνα που κάποτε είχε πει ο Παζολίνι; Μπορεί να είναι παράδοξο και ανερμήνευτο το αίτιο ή ο λόγος που στο υπόγειο του θεάτρου Αργώ ήταν τόσο αποπνικτικά, στένευε η σκηνή, σαν να μην υπήρχε άλλος χώρος ή χρόνος να σκεφτείς, ν’ αναπνεύσεις όταν ο άνθρωπος αυτός, ο άνθρωπος αυτός οδύρεται, σπάει, κομματιάζεται, συστέλλεται στο σανίδι αφήνοντας κηλίδες ιδρώτα και δακρύων, πάλλεται μονάχος, ο Ένκε Φεζολλάρι, για να εξιστορήσει τη ζωή και τον θάνατο του Παζολίνι, ίσως και κάτι παραπάνω.
Ο ίδιος μου είπε «Ελπίζω να φάνηκα αντάξιος των προσδοκιών σου», δεν του απάντησα, γιατί ήθελα να το γράψω αυτό που βίωσα λέγοντας πως φάνηκε αντάξιος της ίδιας της ιστορίας που είπε, των δικό του προσδοκιών και της σκηνοθέτη Αγγελικής Καρυστινού, η οποία υπέγραψε την παράσταση αυτή με τη πένα της σκηνοθεσίας, χάραξε γραμμές στο θεατρικό σανίδι, εικόνες, όπως εκείνη φαντάστηκε τον Παζολίνι, όπως θα έπρεπε να φανταζόμαστε τον Παζολίνι. Η γνώση της, η μελέτη, η δική της θεατρική οπτική και η φαντασία της έπλεξαν αυτή την παράσταση με αρτιότητα.
Για το τέλος, πριν το τέλος, θα μιλήσει ο Παζολίνι: «Εγώ, και να θέλω, δεν μπορώ να κάνω διακρίσεις. Είτε έχω μπροστά μου ένα υψηλά ιστάμενο πρόσωπο, είτε έναν ταπεινό σκουπιδιάρη, είναι το ίδιο. Κι αυτό από μια παιδική συστολή, πιστεύω. Συχνά δυσκολεύομαι να μιλήσω στον ενικό σε σκύλο, αυτή τη συστολή την έχω όχι μόνο με ανθρώπους, αλλά με κάθε ζωντανό πλάσμα»
Συντελεστές
Διασκευή: Γιάννης Σολδάτος – Αγγελική Καρυστινού
Ερμηνεύει ο Ένκε Φεζολλάρι
Στη Μικρή Σκηνή του Θεάτρου Αργώ (Small Argo)
Τελευταίες παραστάσεις: Πέμπτη 13/12 και Παρασκευή 14/12, στις 21:00
