Η διακεκριμένη επιστήμονας και βραβευμένη ποιήτρια Αθηνά Μελή, σε μια συνέντευξη εφ ‘όλης της ύλης στο Koita-magazine!
Μία γυναίκα δυναμική, με πηγαίο ταλέντο αεικίνητη έκφραση και αγάπη για την ζωή, την επιστήμη και την τέχνη!
Η Αθηνά Μελή γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας με καταγωγή από Θράκη, Στ. Ελλάδα
και Αχαία. Έχει ζήσει και εργαστεί σε έξι διαφορετικές χώρες…έξι διαφορετικές
πατρίδες. Από το 2011, ζει και εργάζεται στο Βέλγιο, στο χώρο της πανεπιστημιακής
έρευνας και εκπαίδευσης.
Έχει εργαστεί και
ταξιδέψει σε πολλές χώρες, και ιδιαίτερα η αγάπη της για την Ιαπωνία και τον
πολιτισμό της, την ενέπνευσαν στη συγγραφή της πρώτης της συλλογής με Χαϊκού
ποιήματα, με τον τίτλο ”Με τις δεκαεφτά συλλαβές του είναι” που κυκλοφορεί από τις
εκδόσεις Φυλάτος (Σεπτέμβριος 2017).
Η δεύτερη ποιητική της συλλογή –με ποιήματα εμπνευσμένα από τα τελευταία
χρόνια που ζει στο εξωτερικό και μακριά από τη χώρα της– “Τα πάντα ρει και ουδέν
μένει” κυκλοφόρησε πρόσφατα (Φεβρουάριος 2018), από τις εκδόσεις Οσελότος.
Πείτε μου δυο λόγια για εσάς, σα να συστήνεστε στο αναγνωστικό μας κοινό.
Με λένε Αθηνά. Είμαι αστροφυσικός, ζω στο εξωτερικό εδώ και πολλά χρόνια και εργάζομαι στο χώρο της πανεπιστημιακής έρευνας και εκπαίδευσης. Αγαπώ την λογοτεχνία και μου αρέσει να γράφω. Έχω εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές.
Πώς συνδυάζεται η αστροφυσική και η ποίηση για έναν άνθρωπο;
Πιστεύω πως η αστροφυσική (γενικά η επιστήμη) και η ποίηση συνδέονται με τη φαντασία αλλά και κατ’ επέκταση με τη φιλο-σοφία. Η επιστήμη είναι για μένα αρκετές φορές μια πηγή έμπνευσης, γιατί αν το σκεφτούμε πιο προσεκτικά η υπέρτατη ποίηση κρύβεται στον αέναο χορό τους Σύμπαντος, για μας τους ανθρώπους, και στα μυστικά που κρύβονται στους φυσικούς και συμπαντικούς νόμους και που μόνο με τη φαντασία μπορούμε να αγγίξουμε ως πεπερασμένα όντα.
Ποιο ήταν το έναυσμα που σας ώθησε να ασχοληθείτε με τον κόσμο της λογοτεχνίας;
Από μικρή διάβαζα αρκετά. Βιβλία επιστημονικά, φιλοσοφικά, ψυχολογίας αλλά και πολύ λογοτεχνία. Περνούσα πολλά καλοκαίρια ως παιδί διαβάζοντας Λουντέμη, Παπαδιαμάντη, Λυμπεράκη, Δέλτα, Ελύτη, Ρίτσο και χανόμουν στους μαγικούς κόσμους τους.
Εκτός αυτού από μικρή ηλικία διερωτόμουν για το Σύμπαν, τα άστρα, για το ποιοι είμαστε και τον κόσμο γύρω μας και άρχισα να αποτυπώνω τις σκέψεις μου γραπτά (ξεκίνησα να γράφω από δεκατεσσάρων ετών). Εκθέσεις μου διαβάζονταν πολλές φορές στη τάξη.
Τι σημαίνει για εσάς η ποίηση ειδικότερα και κατά πόσο το κοινό είναι ενημερωμένο και οικειοποιημένο με αυτήν;
Η ποίηση όπως είπε ο μεγάλος Καβάφης, ”είναι η ιερότερη εκδήλωση του ανθρώπου”. Τη ποίηση πολλοί αγάπησαν και πολλοί αντιπάθησαν. Πολλοί πιστεύω ότι θεωρούν τη ποίηση μια πολυτέλεια ”φευγάτων” ή μια πράξη απόγνωσης και αυτοπροβολής. Άλλοι τη θεωρούν αυτο-θεραπεία και άλλοι μια εμπνεύσιμη στοχαστική προσπάθεια. Όλα εξαρτώνται από τη σοβαρότητα της ποίησης που αντικατοπτρίζεται στην πρόθεση για την οποία γράφτηκε.
Για μένα ποίηση σημαίνει αποκάλυψη και αποκρυστάλλωση ψυχής. Σημαίνει μυστικό προγεφύρωμα του νου, βάλσαμο αγωνίας, θέση προβληματισμού και εξομολόγηση στους συνανθρώπους.
Υπάρχει πάντα πιστεύω ένα ”πάγιο” κοινό που διαβάζει λογοτεχνία, αλλά αυτό που διαβάζει κατεξοχήν ποίηση είναι μικρό, και κατά τη γνώμη μου υπάρχουν πάντα αναγνώστες διαφορετικής αναζήτησης και προοπτικής, εξού και η αγάπη ή η αντιπάθεια στη ποίηση, όπως προανέφερα.
Δύο ποιητικές συλλογές σας ως τώρα, σε σύντομο χρονικό διάστημα κυκλοφορίας, μεταξύ τους. Η πρώτη Με τις δεκαεφτά συλλαβές του είναι (Οκτώβριος 2017) και η δεύτερη (Φεβρουάριος 2018) με τον τίτλο “Τα πάντα ρει και ουδέν μένει”. Μιλήστε μας λίγο για το περιεχόμενο τους. Ποια η πηγή έμπνευσής σας, για να δημιουργηθούν αυτές οι ποιητικές συλλογές;
Η πρώτη συλλογή ”Με τις δεκαεφτά συλλαβές του είναι” είναι ποίηση Χαϊκού (δηλ. ιαπωνικός ρυθμός ποίησης με 17 (5-7-5) συλλαβές αναπτυγμένες σε αυτοτελή τρίστιχα). Τρέφω ιδιαίτερη αγάπη για την Ιαπωνία και τον πολιτισμό της. Έχω ταξιδέψει κι εργαστεί εκεί για μικρά χρονικά διαστήματα. Ήρθα σε επαφή με την ποίηση χαϊκού πριν μερικά χρόνια μέσω ενός φιλέλληνα συναδέλφου καθηγητή Ιάπωνα σε συνέδριο στο Κυότο, συζητώντας για Φυσική, και αργότερα για τα αρχαία επιγράμματα και την μουσικότητα της ελληνικής γλώσσας στον δεκαπεντασύλλαβο. Στη συζήτηση αυτή άκουσα και για την θαυμαστή μορφή ποίησης των Ιαπώνων, και με έκπληξη διέκρινα και τις μεγάλες ομοιότητες ανάμεσα στους δύο πολιτισμούς. Από τότε άρχισα να μελετώ αυτό το είδος ποίησης, πως εξελίχθηκε στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και θέλησα να πειραματιστώ με αυτήν, επιβάλλοντας έναν έμμετρο στοχασμό στη γραφή μου, το οποίο είδα σαν νοητική και συναισθηματική πρόκληση. Τα ποιήματα αυτά έγιναν η συλλογή αυτή, της οποίας με μεγάλη φροντίδα επιμελήθηκα την εικονογράφηση με διάσημους παραδοσιακούς ιαπωνικούς πίνακες.
Η δεύτερη ποιητική συλλογή δε “Τα πάντα ρει και ουδέν μένει” γράφτηκε εξ ολοκλήρου στο εξωτερικό, τα τελευταία δύο χρόνια, με συντροφιά μου το νόστο και τη μελαγχολία, το στοχασμό, την αγωνία και τον προβληματισμό για το κοινωνικοπολιτκό γίγνεσθαι και μια ελπίδα για το αύριο.
Το θέμα της συλλογής είναι ο Χρόνος (που μέσα από τη ρήση του φιλοσόφου Ηράκλειτου ”τα πάντα ρει και ουδέν μένει”) πλαισιώνει ως νομοτέλεια την ζωή μας και τις εμπειρίες μας.
Ο χρόνος μας χωρίζει, ο χρόνος μας ενώνει. Ο χρόνος δεν σταματά, τον χρόνο δεν μπορούμε να τον σταματήσουμε. Η αντίληψη του χρόνου ενυπάρχει στην συνείδηση μας και στον καθορισμό της ύπαρξης. Ο χρόνος μας καθορίζει και ο νους αντιλαμβάνεται το είναι μας μέσα σε αυτόν, πάντα σε μια αέναη κίνηση.
Η επιστήμη και η τέχνη είναι αδιαμφισβήτητα οι δύο σας μεγάλες αγάπες. Ποιος ο ρόλος της καθεμίας σήμερα και ποια τα περιθώρια εξέλιξης τους;
Πιστεύω πως για μένα, η επιστήμη και η τέχνη (γράφω ποίηση, πεζό, αλλά και ζωγραφίζω) αλληλεπιδρούν, συν-υπάρχουν και εν-υπάρχουν. Η ποίηση είναι γλυπτική του λόγου (λέγω: λογική, λογισμός). Είναι η απόδοση νοητικών και συναισθηματικών διεργασιών. Είναι επίσης στοχασμός και η προβολή του εαυτού μας στο κόσμο και αντιστρόφως. Η επιστήμη βασίζεται στη λογική και εμπεριέχει μέσα της φιλο-σοφία -αλλά και φαντασία- αλλά από την άλλη η ποίηση (και κατ’ επέκταση η τέχνη), εκτός από τις συναισθηματικές χροιές και τη φαντασία είναι επίσης φιλο-σοφία. Και τι είναι η φιλο-σοφία; Είναι η αγάπη για τη σοφία, τη γνώση. Είναι η διερεύνηση ερωτημάτων και αποριών του ανθρώπου για την σχέση του με τον κόσμο και τη θέση του μέσα σε αυτόν.
Η Τέχνη (λογοτεχνία, μουσική, κτλ) πιστεύω είναι μια έκφραση διερεύνησης, μια ενατένιση της ψυχής και του νου και ένα φίλτρο και μέσο στοχασμού του εαυτού μας και της θέσης μας μέσα στο κόσμο, που γίνεται μέσα από συναισθηματικές εξάρσεις και φορτίσεις με διάφορα μέσα (λόγος, γραφή, ζω-γραφική, μουσ-ική (από τη ρίζα “μω” η οποία σημαίνει “ερευνώ, ζητώ να μάθω σε βάθος”). Ο απώτερος σκοπός της επιστήμης και της τέχνης (πχ. Ποίηση) λοιπόν είναι η α λ ή θ ε ι α που απορρέει από την αγάπη για γνώση (δηλαδή τη φιλο-σοφία), την περιέργεια και τη σπίθα του ανθρώπου να κατανοήσει τον εαυτό του, τους γύρω του και τον κόσμο. Έτσι και τα δύο εκφράζουν την ανάγκη να επι-κοινωνήσουμε και να κοινωνήσουμε ότι μας κάνει να είμαστε Άν-θρωποι.
Τι βιβλία αγαπάτε να διαβάζετε στον ελεύθερο χρόνο σας και γιατί;
Στο ελεύθερο χρόνο μου, μου αρέσει να διαβάζω ιστορικά μυθιστορήματα, βιβλία φιλοσοφικού περιεχομένου και ψυχολογία. Έτσι βλέπω τα πράγματα από μια άλλη σκοπιά και ένα άλλο οπτικό πρίσμα, πέρα της επιστήμης και της Φυσικής, την οποία αγαπώ και στην οποία έχω αφιερώσει πολλά χρόνια αφοσίωσης, σκληρής δουλειάς και μελέτης και της οποίας παραμένω ακόμα πιστή φίλη και θαυμάστρια (γέλιο).
Ως μία διακεκριμένη επιστήμων σε Ελλάδα και εξωτερικό αλλά κι ένας άνθρωπος των Τεχνών και των Γραμμάτων, τι σκέψεις κάνετε εν έτει 2018;
Να μην λεγόμαστε μόνο, αλλά και να ε ί μ α σ τ ε Άνθρωποι.
Ποιες οι διαφορές που βλέπετε σε εσάς και τους ανθρώπους, ζώντας τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό;
Γενικά βλέπω όλο και περισσότερο, και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μια διάθεση τεμπελιάς από την πλειοψηφία, και μια τάση αμάσητης κατανάλωσης πακεταρισμένων και προσυσκευασμένων ειδήσεων και πληροφοριών , χωρίς καμία πρόθεση ανάλυσης και κριτικής σκέψης.
Από την άλλη πιστεύω ότι τα τελευταία 7-8 χρόνια με την εποχή του ίντερνετ της υψηλής τεχνολογίας αλλά και των κοινωνικών δικτύων που είναι μέρος της ζωής μας πλέον, γεφυρώνονται και αμβλύνονται διαφορές (σε επίπεδο νοοτροπίας και αξιών διαφορετικών λαών) και αυτό φαίνεται να είναι και ο κοινός παρανομαστής της ”εξέλιξης” μας, τουλάχιστον στον Δυτικό κόσμο (Ευρώπη/Αμερική), και ότι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Αν μιλούσατε για την χώρα σας, την Ελλάδα, ποιο ποίημα ή στίχο θα της αφιερώνατε;
Το ποίημα ”Ποτέ” από τη ποιητική συλλογή “Τα πάντα ρει και ουδέν μένει”
Ποτέ
Οι θάλασσες
τα βουνά
τα σύννεφα της σιωπής μας
δρόμοι ατέρμονοι είναι
ποτέ δεν μας χωρίζουν.
Στο χώρο
η ύπαρξή μας ολόκληρη
θύλακες αέρα αγκαλιάζει.
Η μυρωδιά μας πάλλεται
αγγίζει αποστάσεις
που κρύβονται σε αδιόρατες γραμμές.
Απομακρύνομαι
αλλά με πλησιάζεις.
Περπατώ μακριά σου
αλλά κοντά μου έρχεσαι.
Το φως σε ημιτόνια χάνεται
ο ήλιος χαράσσει μια πορεία.
Η ώρα παραπέτασμα του χρόνου μας
και οι σκέψεις
δεν μας χωρίζουνε ποτέ.
~
Τι συμβουλές θα δίνατε στη νέα γενιά ανθρώπων, που σπουδάζουν και παλεύουν για να πετύχουν τα όνειρά τους;
Να βάζουν στόχους,να μην τα παρατάνε, να διαβάζουν, να ενημερώνονται, να νοιάζονται για τον συνάνθρωπο, και να κάνουν ότι καλύτερο μπορούν για να γίνουν αυτό που ονειρεύονται, κοιτάζοντας ψηλά.
Τι θέση έχουν τα ταξίδια στη ζωή σας και ποιοι οι αγαπημένοι σας προορισμοί;
Αγαπώ τα ταξίδια και λόγω της εργασίας μου χρειάστηκε να ταξιδέψω σχεδόν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, για μικρά ή μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αγαπημένοι προορισμοί είναι παρόλα αυτά πρώτον τα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά μας (την ομορφιά και μαγεία των οποίων δεν την έχω βρει πουθενά στο κόσμο) και μετά, η εξωτική και πανέμορφη Ιαπωνία για την οποία τρέφω ιδιαίτερη αγάπη (η πρώτη ποιητική μου συλλογή ”με τις δεκαεφτά συλλαβές του είναι”, αποτελείται άλλωστε από Χαϊκού ποιήματα που επίσης έχω επιμεληθεί την εικονογράφηση με σπάνιους ιαπωνικούς παραδοσιακούς πίνακες).
‘’Όλα στο σύμπαν έχουν ένα ρυθμό, όλα χορεύουν’’, είπε κάποτε η Αφροαμερικανίδα ποιήτρια Maya Angelou. Ποιο είναι το δικό σας απόφθεγμα για τη ζωή, που το ακολουθείτε πιστά;
Η αγαπημένη Αφροαμερικανίδα ποιήτρια με βρίσκει σύμφωνη και η ρήση της αυτή ταιριάζει και με το θέμα της 2ης ποιητική μου συλλογής ”Τα πάντα ρει και ουδέν μένει” και θα προσέθετα: Κυλάμε στο ποτάμι του χρόνου και τίποτα δεν γυρίζει πίσω.
Πώς φαντάζεστε τον εαυτό σας σε μερικά χρόνια από σήμερα;
Να βρίσκομαι σε ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί, να γράφω και να κοιτάζω από ψηλά την απέραντη θάλασσα.
Κλείνοντας κι αφού σας ευχαριστήσω θερμώς, θα ήθελα να μοιραστείτε μαζί μας τα επόμενα επαγγελματικά σας σχέδια….
Σας ευχαριστώ και εγώ θερμά και εύχομαι ότι καλύτερο και δημιουργικότερο σε εσάς και στους αναγνώστες. Ετοιμάζω λοιπόν την τρίτη ποιητική μου συλλογή που ευελπιστώ να κυκλοφορήσει σε λίγους μήνες, όπως και μια συλλογή διηγημάτων αλληγορικού χαρακτήρα, και επιμελούμαι της συγγραφής και σύνταξης εργασιών ειδικού επιστημονικού συγγράμματος αστροφυσικής.
Επίσης σε συνεργασία με τον γνωστό εικαστικό Γιώργο Συρίγα ετοιμάζεται μια έκθεση με εικαστικές δημιουργίες, ποίηση και επιστήμη. Συγκεκριμένα το θέμα θα αφορά την άμεση σχέση της μεγάλης εικόνας του σύμπαντος με τον μικρόκοσμό μας. Πλανήτες, Φυσικά φαινόμενα και Άνθρωποι να εμπλέκονται σε έναν εικαστικό χορό. Η έκθεση θα ονομάζεται “Μαγνητικά Πεδία” και προγραμματίζεται για το φθινόπωρο του 2018 στη γκαλερί ArtShot στην Αθήνα.
Τις δύο ποιητικές συλλογές, προμηθεύεστε σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις Εκδόσεις Φυλάτος.
Και μην ξεχνάτε κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα και ακολουθείστε μας στο instagram
Διαβάστε ακόμα:
