Αικατερίνη Παπαγεωργίου: «H τέχνη είναι μια μεγάλη απόδειξη εμπιστοσύνης μεταξύ των ανθρώπων»

Η Αικατερίνη Παπαγεωργίου με αφορμή την παράσταση ”Ποιος σκότωσε τον Πολ Σέλντον;” όπου διασκευάζει και σκηνοθετεί, μου μίλησε στο Koita-magazine.

Το θεατρικό έργο Ποιος σκότωσε τον Πολ Σέλντον; αφορμάται από την συγγραφή ενός νέου βιβλίου από το διάσημο λογοτέχνη Πολ Σέλντον, μετά το επεισοδιακό
τέλος της αιχμαλωσίας του από την Άννυ Γουίλκς. Ενόσω ο ίδιος φαίνεται να είναι έτοιμος να ξεπεράσει όλα αυτά καταθέτοντας την τραυματική εμπειρία, οι ήρωές του
ζωντανεύουν, και αναλαμβάνουν δράση επί σκηνής. Δημιουργείται ένα εκρηκτικό τρίγωνο με τους ήρωες του μυθιστορήματος να εκπροσωπούν την δημιουργία, τον
νόμο και τον θάνατο αντιστοίχως. Οι τρεις τους εμπλέκονται σε μια σαρδόνια ιστορία μυστηρίου, που δημιουργεί ερωτήματα γύρω από τη σχέση του δημιουργού και της δημιουργίας με την τέχνη και την εξουσία.

Μία ημέρα πριν την πρεμιέρα, η σκηνοθέτις μιλάει για το έργο!

”Ποιος σκότωσε τον Πολ Σέλντον;”. Ποια η αφορμή που στάθηκε για να καταπιαστείτε με αυτό το έργο;

Αφορμή για αυτή την παράσταση στάθηκε η προηγούμενη συνεργασία μου με τη Σοφία Ζήση για το έργο της Στο Παγκάκι. Όταν η Σοφία μου μίλησε για την ιδέα συνέχειας του Μίζερυ, ενός τόσο ιδιαίτερου και αγαπημένου έργου στο ευρύ κοινό, δεν μπορούσα παρά να ενδιαφερθώ για την ιδέα της. Έτσι, ανέλαβα την διασκευή του πρωτότυπου κειμένου της Σοφίας σε συνεργασία με το Φάνη Μιλλεούνη, και, την σκηνοθεσία της παράστασης που θα δείτε.

Ποια είναι τα σημεία στα οποία δώσατε μεγαλύτερο βάρος και πού θεωρείτε ότι θα σταθούν και οι ίδιοι οι θεατές;

Καθώς ξεδιπλώνεται η πλοκή του έργου αποκαλύπτεται μια ιστορία μυστηρίου, όπως άλλωστε υποδηλώνεται και από τον τίτλο. Η συνθήκη αυτή καθιστά τη δράση του έργου έντονη. Ωστόσο, το έργο αναφέρεται και στην διαδικασία συγγραφής ενός βιβλίου, την πλοκή του οποίου επιχειρούν να διαμορφώσουν, εκτός από το συγγραφέα, οι ίδιοι οι αυτονομημένοι χαρακτήρες επί σκηνής. Με άλλα λόγια οι χαρακτήρες τόσο της παράστασης όσο και του υπό συγγραφή βιβλίου διαμορφώνουν την πλοκή επί σκηνής. Ως εκ τούτου, το έργο γίνεται ιδιαίτερα αυτοαναφορικό εξετάζοντας τις συνεχείς εναλλαγές ρόλων μεταξύ θυτών και θυμάτων και τη σχέση του δημιουργού με το δημιούργημά του, το οποίο εντέλει καταφέρνει και τον ακυρώνει αμετάκλητα. Θεωρώ ότι τα δύο αυτά σημεία είναι σαφώς διακριτά στην παράσταση, και ασφαλώς στην συνέχεια ο θεατής μπορεί να τα ερμηνεύσει με βάση την δική του εμπειρία.

Ποιες οι δυσκολίες αλλά και η γοητεία στο κομμάτι της σκηνοθεσίας;

Ένα από τα πιο γοητευτικά κομμάτια της σκηνοθεσίας θα έλεγα ότι έγκειται στο γεγονός ότι ο σκηνοθέτης χαράσσει μια πορεία και πλάθει ένα σύμπαν, ένα σύμπαν το οποίο μεταξύ πολλών άλλων, αποσκοπεί και στην «απελευθέρωση» ηθοποιών και συντελεστών, ώστε να δημιουργήσουν εντός ενός πλαισίου, που τους εμπνέει και τους κάνει να νιώθουν ασφαλείς. Η εύρεση αυτής της ισορροπίας είναι δύσκολη, καθώς αναφέρεται στη θέσπιση κανόνων που θα ορίσουν ένα πλαίσιο με σκοπό τη διευκόλυνση και όχι τον περιορισμό των μελών μιας θεατρικής ομάδας. Νομίζω ότι η στιγμή που όλος ο θίασος εξοικειώνεται με αυτό το σύμπαν που πρότεινε ο σκηνοθέτης, και αρχίζει να το ενστερνίζεται, να χτίζει και να δημιουργεί μέσα σε αυτό, πρέπει να είναι από τις μαγικότερες στιγμές για ένα σκηνοθέτη.

Ένα από τα δυσκολότερα, αν και εξίσου γοητευτικό κομμάτια της σκηνοθεσίας, θα έλεγα ότι σχετίζεται με το σκηνοθέτη σε ρόλο συντονιστή και διαμεσολαβητή, με σκοπό την εξομάλυνση ενδεχόμενων εντάσεων και την επίλυση πρακτικών (και μη) προβλημάτων που ανακύπτουν. Ο σκηνοθέτης αποτελεί το σημείο αναφοράς όλων των μελών της θεατρικής ομάδας, για αυτό και πιστεύω ότι οφείλει να μάχεται για τη διασφάλιση της ομαλής εξέλιξης της δουλειάς και του θιάσου. Φυσικά, η παραπάνω συνθήκη δεν είναι ούτε εύκολη ούτε και πάντοτε εφικτή, ωστόσο συνεχίζω να πιστεύω ότι ένας σκηνοθέτης οφείλει να προσπαθεί να αποτρέπει οτιδήποτε μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά για την δημιουργική διαδικασία.

Ποια είναι τα σημεία μέσα από τα οποία μπορεί να ταυτιστεί το κοινό;

Νομίζω ότι το συγκεκριμένο έργο δίνει μια σειρά ερεθισμάτων, τα οποία περισσότερο επηρεάζουν το θεατή παρά να τον ωθούν σε άμεση ταύτιση. Στο πρόσωπο του Πολ Σέλντον μπορεί κανείς να διακρίνει την μάχη κάθε ανθρώπου να αποτινάξει τους δαίμονες που τον στοίχειωσαν στο παρελθόν, τον επισκέπτονται στο παρόν και απειλούν το μέλλον του. Οι δαίμονες αυτοί διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, παρόλα αυτά η ανάγκη για διαχείριση και απαλλαγή από αυτούς παραμένει κοινή για όλους μας. Η Άννυ Γιουλκς εμφανίζεται ως μια διαταραγμένη και εγκληματική προσωπικότητα – εντούτοις η κοσμοθεωρία την μεταβάλλεται ριζικά μπροστά στα έντονα αισθήματα που της δημιουργεί η συνύπαρξή της με τον Πολ και το Σερίφη. Η γυναίκα αυτή δεν μπορεί παρά να μας κάνει να αναλογιστούμε τα όσα οι ίδιοι έχουμε θυσιάσει ή ανατρέψει στο βωμό του έρωτα. Τέλος, ο Σερίφης αποτελεί ένα παράδειγμα ανθρώπου ο οποίος μάχεται να διαφοροποιηθεί, αλλά εν τέλει οι συνθήκες του εξωτερικού περιβάλλοντος τον συνθλίβουν – αλλά, συχνά κάπως έτσι δεν γίνεται και στην ζωή;

Ποια έργα σας εμπνέουν συνήθως μέσα από τη δουλειά σας;

Έχω ιδιαίτερη αδυναμία στα σύγχρονα έργα και κυρίως στα πρωτεμφανιζόμενα. Κάθε φορά που διαβάζω ένα θεατρικό κείμενο το οποίο δεν έχει γίνει ακόμη παράσταση, μου προκαλείται δέος και η έντονη επιθυμία να συμβάλω κι εγώ στο πρώτο του ανέβασμα. Δεν ξέρω γιατί μου συμβαίνει αυτό και σίγουρα δεν μπορώ να το εκλογικεύσω. Φυσικά, ούτε απορρίπτω τίποτα ούτε ξεχνώ καθόλου ότι οι κλασσικοί συγγραφείς της παγκόσμιας δραματουργίας είναι αυτοί που με έκαναν να αγαπήσω το θέατρο.

Πείτε μου λίγα λόγια και για την ομάδα The Young Quill. Πότε ιδρύθηκε και τι είναι αυτό που πρεσβεύει;

Το The Young Quill δημιουργήθηκε ως μια θεατρική ομάδα μεταξύ φίλων που τότε αποφοιτούσαμε από το Royal Central School of Speech and Drama στο Λονδίνο. Στόχος μας ήταν και παραμένει η ανάδειξη νέων θεατρικών κειμένων και η συνεργασία με ανερχόμενους ηθοποιούς. Μας ένωσε η πίστη μας στη δημιουργία ευκαιριών. Μέσα σε αυτά τα σχεδόν τρία χρόνια λειτουργίας έχουμε καταφέρει να δραστηριοποιηθούμε τόσο στην Αγγλία όσο και στην Ελλάδα με το ανέβασμα πέντε παραστάσεων. Είμαστε πολύ χαρούμενοι, καθώς μολονότι ξεκινήσαμε ως ένα μικρό και νεανικό σχήμα, τον τελευταίο χρόνο έχουμε διευρύνει κατά πολύ τις συνεργασίες μας και με καλλιτέχνες άλλων πεδίων.

Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος της τέχνης στη ζωή μας και ποια τα περιθώρια εξέλιξης της;

Όσο δύσκολο είναι να ορίσει κάποιος την τέχνη, τόσο δύσκολο είναι και να προσδιορίσει τον ακριβή ρόλο της. Για κάποιους που συμμετέχουν στη δημιουργική διαδικασία, η τέχνη μπορεί να αποτελεί και τον κυρίαρχο στόχο της ζωής τους – να παράγουν έργο στο χώρο της τέχνης και για βιοπορισμό, και για την χαρά της δημιουργίας και την άσκηση επιρροής. Για τους υπόλοιπους μπορεί να αποτελεί πηγή ερεθισμάτων, μέσω διαφυγής ή χαλάρωσης, αφορμή για συζήτηση, κινητοποίηση και αλλαγή. Ακόμη, η τέχνη είναι μια μεγάλη απόδειξη εμπιστοσύνης μεταξύ των ανθρώπων – ο καλλιτέχνης εμπιστεύεται στο κοινό την συνείδηση του και το κοινό εμπιστεύεται τον καλλιτέχνη να συνδιαλεχθεί με τη δική του συνείδηση.

Σε περιόδους πολιτικής και κοινωνικής κρίσης, όπως αυτή που βιώνει η Ελλάδα αλλά και ο κόσμος τα τελευταία χρόνια, νομίζω ότι η τέχνη αυτό ακριβώς το στοιχείο της εμπιστοσύνης είναι που πρέπει να τροφοδοτεί, να αναπτύσσει και να ενισχύει, προκειμένου να αμβλύνει τις διαφορές των ανθρώπων, που συχνά μοιάζουν να είναι αγεφύρωτες. Σίγουρα καθώς η τέχνη πηγάζει από τον άνθρωπο και απευθύνεται στον άνθρωπο, θα συνεχίσει να εξελίσσεται μαζί του, αφενός γιατί θα εξελίσσονται οι άνθρωποι που την δημιουργούν και αφετέρου γιατί θα αλλάζει το περιβάλλον μέσα στο οποίο αυτή θα υπάρχει.