Γιώργος Τζαβέλλας [1916-1976]
Βιογραφικό
Ο Γιώργος Τζαβέλλας γεννήθηκε στις 10 Αυγούστου του 1916 στα Εξάρχεια (Αθήνα). Απόγονος της ηρωικής οικογένειας των αγωνιστών του 1821. Από μικρός έδειξε την κλίση του στη λογοτεχνία και το θέατρο. Υπήρξε και στιχουργός. Σε ηλικία 10 ετών άρχισε να γράφει τα πρώτα θεατρικά σκετς και λίγο αργότερα με μία ερασιτεχνική μηχανή λήψης γύρισε τις πρώτες αυτοσχέδιες ταινίες.
Θέατρο
Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη διάρκεια του Πολέμου έλαβε μέρος στο αλβανικό μέτωπο. Σε ηλικία 20 ετών (1936) ευτύχησε να δει το πρώτο του θεατρικό έργο Ο Κλέφτης της καρδιάς μου (που συνέγραψε με τον φίλο του Ν.Τσιφόρο) να ανεβαίνει από το θίασο Μακρή-Χαντά- Οικονόμου στο θέατρο «Μακεδού» σε μορφή οπερέτας.
Την ίδια χρονιά άνοιξε τον κινηματογράφο «Ρουαγιάλ» στην οδό Πατησίων. Το 1946 ο θίασος Μυράτ- Λογοθετίδη ανέβασε στο θέατρο «Κοτοπούλη-Ρεξ» τη δραματική του κωμωδία Το παραμύθι του φεγγαριού και στη συνέχεια (1951) στράφηκε στην επιθεώρηση (Αθάνατος Ρωμιός, Η Γυναίκα με το Βέτο, Πάμε Πρίμα, Όλα τον Ανήφορο). Τέλος, το 1959 ανέβασε την κωμωδία του Η Γυνή να φοβήται τον Άνδρα με τον θίασο Λογοθετίδη στο θέατρο «Αθηνών»
Κινηματογράφος
Η μεγαλύτερη προσφορά του ήταν στον χώρο του κινηματογράφου. Παρά το ότι υπήρξε αυτοδίδακτος κατάφερε με το ταλέντο και τη σκληρή δουλειά να επιβάλει πρώτος την «ελληνική ταινία» στη συνείδηση του δύσπιστου μέχρι την Κατοχή ελληνικού κοινού. Σχεδόν όλες οι ταινίες του αποτέλεσαν ορόσημα στην εξέλιξη του ελληνικού κινηματογράφου. Η πρώτη του ταινία Χειροκροτήματα (1944) ήταν η πρώτη τεχνικά άρτια ταινία του ελληνικού κινηματογράφου και σημαδότησε την αρχή της ανοδικής πορείας της εγχώριας παραγωγής. Σε αυτήν την ταινία εμφανίζεται για πρώτη και τελευταία φορά σε ταινία ο Αττίκ, που λίγο καιρό μετά τα γυρίσματα αυτοκτόνησε.
Εκτός από το άψογο ντεκουπάρισμα, οι ηθοποιοί για πρώτη φορά κατέκτησαν την κινηματογραφική κινηματογραφική απλότητα, μακριά από τη θεατρικότητα και το στομφώδη τρόπο εκφοράς των διαλόγων που χρησιμοποιούσαν στις προπολεμικες ταινίες. Ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τον διπλό άξονα αφήγησης.
Με την τρίτη του ταινία Μαρίνος Κοντάρας (1948), άνοιξε το δρόμο στις ελληνικές ταινίες για τα διεθνή Φεστιβάλ (1η ελληνική ταινία σε ξένο Φεστιβάλ, Κνοκ-Λε-Ζουτ, Βρυξέλλες, 1948). Η τέταρτη ταινία του, Ο Μεθύστακας (1950), έγινε η εμπορικότερη ταινία από καταβολής ελληνικού κινηματογράφου και έκανε το ελληνικό κοινό να προσέξει τις εγχώριες παραγωγές, που άρχισαν να κόβουν περίσσοτερα εισιτήρια από τις ξένες. Για πρώτη φορά επίσης στο σενάριο μιας ελληνικής ταινίας παρουσιάζεται η γυναίκα χειραφετημένη να αγωνίζεται να βρει δουλειά για να επιβιώσει και όχι να βολεύεται με το έρωτα ενός πλούσιου εργοστασιάρχη.
Μεγάλες επιτύχιες
Με το Σωφεράκι (1953) επιβάλλει τον πρώτο σταρ του ελληνικού κινηματογράφου, τον Μίμη Φωτόπουλο, που θα γίνει ο πιο περίζητητος ηθοποιός της δεκαετίας του ’50. Η ιστορία Κάλπικης Λίρας (1955) ήταν η πρώτη σπονδυλωτή ταινία του ελληνικού κινηματογράφου και η πρώτη ταινία που έκανε μεγάλη καριέρα στις αίθουσες του εξωτερικού. Είναι η μοναδική ελληνική ταινία που συμπεριλαμβάνεται στις 1.000 καλύτερες του παγκόσμιου κινηματογράφου σύμφωνα με τον διάσημο Γάλλο θεωρητικό Ζορζ Σαντούλ.
Τέλος η Αντιγόνη (1962) ήταν η πρώτη ολοκληρωμένη προσπάθεια μεταφοράς αρχαίας τραγωδίας στον κινηματογράφο. Έκανε ο ίδιος τη μετάφραση στα νέα ελληνικά. Η ταινία πήρε και διεκδίκησε αρκετά ελληνικά και ξένα βραβεία.
Σκηνοθέτησε συνολικά 12 ταινίες και υπήρξε σεναριογράφος όλων του των δημιουργιών.
Τελευταία του δημιουργία ήταν Η Γυνή να φοβήται τον Άνδρα (1965) με τον Γιώργο Κωνσταντίνου και τη Μάρω Κοντού σε ένα ρεσιτάλ ερμηνείας. Με την ταινία αυτή κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ του Σικάγο.
Αγωνίστηκε με θέρμη για την ανάπτυξη και τη στήριξη του ελληνικού κινηματογράφου συμμετέχοντας στη σύνταξη του πρώτου νόμου για την εθνική κινηματογραφία, πρωτοστατώντας στο θεσμό ΦΕΚΘ, και από θέση του πρώτου προέδρου του ΕΚΚ (1974).
Ο θάνατος της αγαπημένης του γυναίκας το Δεκέμβριο του 1969 τον απομάκρυνε αρκετά από τα καλλιτεχνικά δρώμενα. Μέχρι το τέλος της ζωής του αφιερώθηκε στη συγγραφή της αυτοβιογραφίας του και την τακτοποίηση του κινηματογραφικού του αρχείου. Υπήρξε ο πρώτος «μεγάλος» σκηνοθέτης του ελληνικού κινηματογράφου.
«Έφυγε» από τη ζωή στις 18 Οκτωβρίου του 1976.
Φιλμογραφία
- Χειροκροτήματα (1944)
- Πρόσωπα Λησμονημένα (1946)
- Μαρίνος Κοντάρας (1948)
- Ο Μεθύστακας (1950)
- Ο Γρουσούζης (1952)
- Η Αγνή του λιμανιού (1952)
- Το Σωφεράκι (1953)
- Η Κάλπικη Λίρα (1955)
- Αγαπητικός της βοσκοπούλας (1955) (σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου)
- Ο Ζηλιαρόγατος (1956)
- Μια ζωή την έχουμε (1958)
- Μια λατέρνα, μια ζωή (1958) (σε σκηνοθεσία Σωκράτη Καψάσκη)
- Αντιγόνη (1961)
- Η Δε Γυνή να Φοβήται τον Άνδρα (1965)
- Αστερισμός της παρθένου (1973) (σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη).
Δείτε επίσης:
Λίντα Άλμα: «ΑΓΑΠΗ μου πως θα μπορέσω να περάσω την υπόλοιπη ζωή μου, χωρίς εσένα»
Όταν ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ αποχαιρέτησε την Αλίκη Βουγιουκλάκη [Aφιέρωμα & Video]
Τζένη Καρέζη: Η αξέχαστη σταρ μέσα απο φωτογραφίες και δικά της λόγια
Ο κορυφαίος των κορυφαίων Μάνος Κατράκης
Ξεχασμένες ελληνικές ταινίες που χρήζουν επανεκτίμησης
Έφυγε από τη ζωή η Νινή Τζάνετ – Αδερφή του Αλέκου Τζανετάκου
Ακολουθείστε το Koitamagazine.gr στο Google news και μάθετε πρώτοι όλα τα καλλιτεχνικά νέα!
