«Πικρό ψωμί» (1951) το τραγικό συμβάν του θανάτου του πρωταγωνιστή της κλασικής ελληνικής ταινίας, πριν την ολοκλήρωση των γυρισμάτων
Η ταινία «Το πικρό ψωμί», θεωρείται σήμερα μια από τις σημαντικότερες του ελληνικού κινηματογράφου, καθώς έπαιξε τεράστιο ρόλο στην εξέλιξη του. Παραγωγή της Ολύμπια Φιλμς και του Παναγιώτη Δαδήρα, αποτέλεσε την τρίτη κατά σειρά ταινία του μεγάλου σκηνοθέτη, Γρηγόρη Γρηγορίου. Το σενάριο είχε γράψει ο ίδιος ο Γρηγορίου σε συνεργασία με την ηθοποιό και σύζυγό του, Ίντα Χριστινάκη.
Η ταινία αναφέρονταν στην ιστορία μιας φτωχής οικογένειας της μεταπολεμικής Ελλάδας, θίγοντας μεταξύ άλλων, ένα τεράστιο κοινωνικό θέμα, την παιδική εργασία, ή καλύτερα την ανάγκη να συνεισφέρουν οικονομικά τα παιδιά στην οικογένεια, με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν το σχολείο. Μεγάλο τόλμημα αυτό από το Γρηγορίου, που μάλιστα λίγο πριν κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους, είχε προβλήματα με τη λογοκρισία. Λέγεται επίσης ότι ο Γρηγορίου είχε συζητήσει να τη γυρίσει με το Φίνο, που έβρισκε ενδιαφέρον το σενάριο, με τον όρο όμως να κρατήσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο η Σμαρούλα Γιούλη, πράγμα που δε δέχτηκε ο Γρηγορίου και η συνεργασία δεν πραγματοποιήθηκε.
Πικρό ψωμί
Στην ταινία πρωταγωνιστούσαν η Ίντα Χριστινάκη, η Ελένη Ζαφειρίου (που έκανε θραύση στο ρόλο της μάνας, ενώ αρχικά ο ρόλος προορίζονταν για τη Βάσω Μεταξά), ο Στράτος Φλώρος, ο Άλκης Παπάς, ο Μιχάλης Νικολόπουλος, ο Δήμος Σταρένιος, ο Παντελής Ζερβός και ο μικρός Αλέκος Κουρής. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν με πενιχρά οικονομικά μέσα το φθινόπωρο του 1950.
Το Γενάρη του 1951 κι ενώ τα γυρίσματα ήταν σε εξέλιξη, σε κάποια σκηνή της ταινίας, υποτίθεται ότι ο νεαρός Αλέκος Κουρής είναι άρρωστος με μηνιγγίτιδα. Ο Γρηγορίου προσπαθούσε να δείξει στο παιδί πως να γυρίσει τη σκηνή. Την ίδια ώρα διαπιστώνει ότι σε έναν καναπέ του ντεκόρ είναι ξαπλωμένος ο πρωταγωνιστής του ο Στράτος Φλώρος, παραπονούμενος με μισόκλειστα μάτια ότι πονάει το κεφάλι του. Αρχικά, το συνεργείο νόμισε πως προσπαθούσε να δείξει στο παιδί πως να υποδυθεί το ρόλο, σύντομα όμως ο ηθοποιός έπεσε σε κώμα. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου διαγνώστηκε με φυματιώδη μηνιγγίτιδα και πέθανε δύο ημέρες μετά. Ήταν μόλις 18 χρονών.
Ο Στράτος Φλώρος, μαθητής του Κάρολου Κουν και του Θεάτρου Τέχνης είχε συμμετάσχει σε λίγες θεατρικές παραστάσεις, όπως στο «Θάνατο του εμποράκου» με το Βασίλη Διαμαντόπουλο και τη Μελίνα Μερκούρη, ενώ το «Πικρό Ψωμί» ήταν η πρώτη και η τελευταία του κινηματογραφική εμφάνιση.
Πικρό ψωμί
Τα γυρίσματα της ταινίας συνεχίστηκαν χωρίς να αντικατασταθεί ο πρωταγωνιστής, καθώς δεν υπήρχαν οικονομικοί πόροι ώστε να ξαναγυριστούν οι υπάρχουσες σκηνές. Ο Γρηγορίου με τη Χριστινάκη γύρισαν τις υπόλοιπες σκηνές του Φλώρου με ένα άλλο ηθοποιό, τον Στέλιο Παπαδάκη, δείχνοντάς τον πλάτη και παίζοντας στα κοντινά πλάνα με σκιές, σκοτεινές γωνίες, αντικείμενα κλπ., ενώ χρησιμοποιήθηκε η φωνή του Γιώργου Φούντα. Οι συγκεκριμένες σκηνές έμελλε να εντυπωσιάσουν για την ατμοσφαιρικότητα τους. (Πηγή : Γρηγόρης Γρηγορίου, Μνήμες σε άσπρο και σε μαύρο, εκδόσεις Αιγόκερως 1988)
Η ταινία μπορεί να μη γνώρισε ιδιαίτερη εμπορική επιτυχία στην εποχή της, ωστόσο σήμερα θεωρείται ένα από τα πρώτα δείγματα του νεορεαλισμού στον ελληνικό κινηματογράφο, μαζί με τη «Μαύρη γη» του Στέλιου Τατασόπουλου, αν και ο Γρηγορίου είχε δηλώσει ότι περισσότερο είχε επηρεαστεί από το γαλλικό κινηματογράφο του μεσοπολέμου.
Διαβάστε επίσης:
Το πέρασμα του Enrico Caruso από τον κινηματογράφο
Cenere (1917) η μοναδική ταινία που γύρισε η Eleonora Duse
Νίκος Κουρού: Όταν συνάντησα την Άννα Καλουτά
Βρέθηκε στα σκουπίδια η χαμένη ταινία της Pola Negri «The Red Peacock» (1920)
Δείτε επίσης:
Χαμένα αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου – Μέρος 1ο
Ακολουθείστε το Koitamagazine.gr στο Google news και μάθετε πρώτοι όλα τα καλλιτεχνικά νέα!
